پس از ارائه مجدد آزمون خود پنداره و جمع آوری اطلاعات، نتایج نشان داد که فقط گروه اول به طور واضح، خود پنداره مثبت خود را در این دوره زمانی افزایش داد. در گروه دوم، تمایل کمی به کاهش خود پنداره مثبت بود و گروه سوم متمایل به پیشرفت دادن خود پنداره مثبت بود.
(اسواهولا هتفیلد، ۱۳۷۲) از لحاظ نظری، خود پنداره از طریق مشارکت در فعالیتهای مهم فردی، پیشرفت می کند تا فعالیتهایی که از اهمیت کمتری برخوردارند. شواهد زیادی در دست است که نشان میدهد فعالیتهای ورزشی جزء فعالیتهای مذکور است. به عنوان مثال نتایج تحقیقات مک گوئر وسینگر[۱۲۵](۱۹۷۶) نشان می دهد، اعظم صحبتهای بچه ها راجع به خودشان، مربوط به فعالیتهایشان، بخصوص ورزش وسرگرمی است و ورزش به طور اخص نقش مهمی درتصور بچه ها از خودشان (خودپنداره) بازی میکند، همچنین هارتر[۱۲۶](۱۹۸۰) ضریب همبستگی آمادگی جسمانی، لیاقت و شهرت اجتماعی را پنجاه به پنجاه اعلام کرد. درحالیکه ضریب همبستگی بین توانمندی ذهنی وشهرت را پایین گزارش کرد. این یافته ها می تواند اهمیت ورزش کودکان رانشان می دهد، زیرا مشهور بودن بیشتر با توانایی های جسمانی معین می شود تا توانایی های شناختی وفعالیتهای مدرسه ای(همان منبع). بنابراین اهمیت روان شناختی ورزش ، بیشتر در فراهم نمودن شرایط مساعد برای رسیدن به صلاحیت درونی می باشد که این پدیده ، فرد رابه سطح بالایی از خود پنداری می رساند
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
همچنین شواهد تحقیقاتی حاکی از آن است که اجتماعی شدن از طریق ورزش، دربین دختران و پسران متفاوت است. در پنج سال اول زندگی، پسرها استقلال بیشتر، رفتار اکتسابی، و نیروی افزونتری را نسبت به دختران بروز می دهند. این تفاوتها در سنین بعدی هم ادامه می یابد و حتی نمایانتر می شود، به طوریکه پسرها اعمال فیزیکی وورزشهای سازمان یافته ای راکه با مهارتهای عضلانی سروکار دارد وبا مهارت ورقابت است ترجیح میدهند. علاوه براین نشان داده شده است که انتظار موفقیت در پسران معمولاً بیشتر از دختران است به ویژه موقعی که این انتظار مربوط به فعالیتهای عضلانی می باشد. به همین دلیل پسران در ورزش از دختران بهتر عمل می کنند. بنابراین با قبول این نقش کلیشه ای ارجحیت پسران بردختران در ورزش ملاحظه می شود که تفاوتهای جنسی نقش زیادی درمشارکت ورزشی دارد.(اسواهولا و هتفیلد۱۳۷۲). علاوه برتفاوت ورزش در بین زنان ومردان، میزان فعالیت اجتماعی وسازگاری اجتماعی نیز در دختران وپسران متفاوت میباشد. درذیل به تعدادی از تحقیقات صورت گرفته دراین موارد اشاره میشود. دریک مطالعه سطح سازگاری زنان ومردان مطلقه ومشکلات ازدواج قبلی آنها مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که خانمها نسبت به مردان، مشکلات ناسازگاری بیشتری را در ازدواجشان تجربه کرده اند.[۱۲۷](۱۹۸۴) درتحقیقی دیگر، رابطه بین جدایی روانی[۱۲۸]از والدین وسطح سازگاری دانشجویان مورد مطالعه وبررسی قرارگرفت. نتایج این مطالعه نشان می دهد که دانشجویان پسر نسبت به دانشجویان دختر به طور معنی داری، مستقل تر از والدینشان هستند..(لوپز ودیگران[۱۲۹]، ۱۹۸۶) بلوم و مک کارتنی [۱۳۰](۱۹۹۱) ارتباط بین دو نوع از روابط دوستانه یعنی وضعیت روابط گروهی ودوستی دوجانبه را مورد مطالعه قرار دادند. دراین تحقیق نمونه ای شامل ۱۳۹ دانش آموز پایه دوم وسوم مورد گروه سنجی قرار گرفتند وپرسشنامه روابط دوستانه را تکمیل نمودند. از این نمونه، تعداد ۴۴ زوج که روابط دوستانه دوجانبه داشتند دربازی آزاد مدرسه مورد مشاهده قرار گرفتند وتعداد ۱۲۴ نفر از والدین دانش آموزان این گروه نمونه نیز مقیاس اندازه گیر سازگاری وشخصیت کودکان را تکمیل نمودند. یافته های این تحقیق نشان داد که وضعیت روابط گروهی ودرجه بندیهای شخصی ومشاهده گر از دوستی دوجانبه باسطح سازگاری دانش آموزان پسر رابطه معنی دار دارد. به همین دلیل تاثیر روابط متقابل دوستانه برسازگاری دانش آموزان دخترو پسر متفاوت می باشد. گروسی فرشی(۱۳۷۷) درضمن هنجاریابی آزمون شخصیتی NEO، میانگین نمرات دانشجویان دختر و پسر رادر ابعاد این تست مورد مقایسه قرار داد. یکی از ابعاد این پرسشنامه که توانایی اجتماعی وتمایل به دوستی بامردم، گروه های بزرگ، گردهمایی هاو …. رااندازه گیری می کند، عامل برون گرایی [۱۳۱]شخصیت میباشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین برونگرایی دانشجویان دختر وپسر معنی داری وجود ندارد. تحقیق دیگری، بامقایسه از همین پرسشنامه روی گروهی از معلمین مدارس دوره راهنمایی شهر یزد صورت گرفت. مقایسه عامل برونگرایی درمعلمان زن ومرد نشان می دهد که به طور کلی بین برونگرایی این دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود. اما صفت هیجان خواهی(یکی از ابعاد شش گانه این عامل) درمردان بیشتر از زنان می باشد که این تفاوت از نظر آماری معنی دار است (آتشی، ۱۳۷۷) همان طور که مشاهده می شود در پاره ای از موارد، به ویژه تحقیقاتی که مستقیماً به بررسی سازگاری پرداخته اند. بین گروه دخترو پسر تفاوت وجود دارد. اما در سطوح کلی تر فعالیت اجتماعی وتیپ شخصیتی افراد، این تفاوتها معنی دار نمی باشد. البته لازم به ذکر است که عواملی چون ابزار سنجش، خصوصیات گروه نمونه و … می تواند برنتایج تحقیقات فوق موثر باشد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

۶-۲٫ نتیجه گیری از تحقیقات پیشین

در مجموع نتایج ویافته های شواهد تحقیقاتی نشان می دهد که ورزش ، مشارکت در ورزش و فعالیتهای بدنی می تواند نقش موثر وسازنده ای در ارتقای سطح سلامت جسمانی و روانی، سازگاری به ویژه سازگاری اجتماعی، احساس اعتماد به نفس و رضایت شخصی فرد داشته باشد.
همچنین موجب کاهش افسردگی، اضطراب، خیالبافی، عصبیت و روان رنجوری فرد می شود. این یافته ها بطور غیر مستقیم، و چند تحقیق دیگر بطور مستقیم، بیانگر این است که ورزش می تواند موجب کاهش آسیب های اجتماعی مانند بزهکاری نیز گردد.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
تحقیقات افرادی مانند کوپر، ۱۹۶۹، سینگر، ۱۹۷۱، نیکل سون، ۱۹۷۹، کارتلج ومیلبرن ۱۳۶۹، ماکسینر ۱۹۸۳، مهرابیان وبکن، ۱۹۸۶، و وانکل وبرگر۱۹۹۰، ضمن تایید موارد فوق نشان می دهد که این ویژگی ها درافراد ورزشکار وغیر ورزشکار متفاوت است و افراد ورزشکار از سطح سازگاری اجتماعی، سلامت روانی بیشتریوافراد غیرورزشکار ازسطح افسردگی، روان رنجوری، ناسازگاری وخیالبافی بیشتری برخوردارند.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی

۷-۲٫ چارچوب نظری

از آن­جایی­که موضوع پژوهش حاضر در حوزه­ روانشناسی اجتماعی قرار دارد، بدین سبب برای چارچوب نظری پژوهش از نظریات روانشناختی و جامعه ­شناسی استفاده می­گردد. سازگاری به لحاظ روانشناسی؛ یعنی تطبیق با محیط به منظور رفع نیازهای فردی است. پورمقدس جریان سازگاری اجتماعی فرد را اینگونه بیان می­ کند، هرکس احتیاجات روانی دارد که باید برطرف نموده تا تعادل روانی برقرار سازد. روانشناسان، سازگاری خود را در برابر محیط مورد توجه قرار داده­اند و خصوصیاتی از شخصیت را بهنجار تلقّی کرده ­اند که به خود کمک می ­کند تا خود را با جهان پیرامون خود سازگار کند. طبق نظریه­ های یادگیری اجتماعی، آدمیان و موقعیت­ها به صورت دوطرفه برهم تأثیر میگذارند (پورمقدس، ۱۳۸۶). لاقون [۱۳۲](۱۹۷۶، به نقل از یمنی درزی سرخابی، ۱۳۷۱) ناسازگاری در جوانان را بدین صورت بیان می­ کنند: گاهی به جوانی ناسازگار گفته می­ شود که اختلالات، کاستی­های استعدادی، ضعف کارایی عمومی، همچنین اشکالات منشی وی، سبب می­ شود که در حاشیه یا در ستیز مداوم با واقعیت­ها یا تقاضاهای پیرامون، متناسب با سن و ریشه اجتماعی مربوطه قرار گیرد.گاهی نیز به جوانی اطلاق می­ شود که استعداد و کارایی او کافی بوده، منش او طبیعی، ولی از محیطی رنج می­برد که با نیازهای بدنی، عاطفی فکری و معنوی او مطابقت ندارد. وایزمن[۱۳۳](۱۹۷۵) معتقد است که سازگاری، به طور کلی عبارت است ازتعامل میان فرد ومحیط اجتماعی، لذا شیوه های خاص رفتار که به آنها هم گفته میشود، معمولاً به عنوان شیوه های مناسب رفتاری پذیرفته شده اند(آقا محمدیان شعرباف،۱۳۷۵).
مرتون[۱۳۴] نیز براین اعتقاد است که سازگاری­هایی ممکن است درجایی بروز کنند که تاثیر نظم معیارهای جمعی ضعیف شده باشد، او وضعیتی را مطرح می­ کند که در آن از نظر فرهنگی هدف­های تعیین شده با وسایل مناسب برای رسیدن به آن هدفها سازگاری ندارند. پارسونز[۱۳۵] مدعی است که کنش اجتماعی دارای دوجنبه است، یعنی آنچه که فرد درصدد انجام آن است، بستگی به دوجنبه دارد: یکی آنچه که فرد خود علاقمند به انجام آنست. دیگری آنچه که دیگران از او توقع دارند. پارسونز معتقد است که افراد برای اینکه به توافق برسند، باید مطابق با انتظارات یکدیگر عمل کنند. در این صورت نه تنها رضایت فردی مورد نظر به دست می­آید؛ بلکه رضایت یکدیگر را نیز فراهم کرده ­اند.
ریموند بودون[۱۳۶]معتقد است برای اینکه سازگاری اجتماعی یک فرد، عملی باشد لازم است که :
۱-افکار وبرخوردهای گروه درتضاد باافکار وبرخورد های فرد، که مشخص کننده ی تعلق او به گروه دیگر است، نباشد.

۲- افکار وبرخوردهای گروه درتضاد بابرخوردهای عمقی فردنباشد. به طوریکه سیستم ارزشی مرتبط باشخصیت او را دچار مشکل سازد (یمنی دوزی سرخابی، ۱۳۷۱۹ ، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره ۳۲، صفحه ۷۷-۶۱).

در پژوهش حاضر، متغیر سازگاری اجتماعی به طور عمده از بل[۱۳۷] اخذ شده است. بل در سال ۱۹۶۱ برای انجام پژوهش خود به ساخت دو گونه پرسشنامه اقدام نمود. یکی از این پرسشنامه ­ها مخصوص دانش ­آموزان و دانشجویان بوده و دیگری برای بزرگسالان تدوین نموده است. پرسشنامه بل دارای ۵سطح سازگاری می­باشد. این پرسشنامه سطوح سازگاری در خانه، اجتماعی، تندرستی، عاطفی و شغلی را شامل می­ شود. با توجه به جامعه­ آماری تحقیق حاضر، در این پژوهش از پرسشنامه­ مخصوص دانش ­آموزان استفاده شده است. تعدد استفاده از پرسشنامه­ مذکور نشان از اعتبار بالای این پرسشنامه­ می­دهد.
نتایج برخی از تحقیقات انجام گرفته نشان می­دهد که بازی­های گروهی به رشد مهارت­ های اجتماعی کمک می کنند. کودکانی که از انجام مهارت­ های لازم در بازی ناتوان باشند معلول تلقی می­شوند . اگر رفتارکودک در بازی و ضمن فعالیت­های اوقات فراغت، توأم با حسن همکاری و مشارکت باشد، سبب ایجاد مهارتهایی چون دوستیابی، سازش با دیگران ، یادگیری نحوه مشارکت ، رقابت، همکاری، رعایت نوبت و در مجموع، توفیق بیشتر در تعادل اجتماعی می گردد. آنچه در زندگی موفقیت آمیز روزمره نیز مورد نیاز است برخورداری از سازگاری اجتماعی کافی هنگام کار، در میان اجتماع ، دوستان و با خانواده می باشد ( کارتلج و میلبرن ، ۱۳۶۹) . همچنین نتایج تحقیق دیگر نشان می­دهد نوجوانانی که به دلیل مشکلات رفتاری سازشی به مراکز روانی یا مشاوره وراهنمایی کودکان و نوجوانان مراجعه می­ کنند از نظر تحصیلی بسیار عقبتر از همسالان خود می­باشند. این دسته از کودکان در به تأخیر انداختن لذت­جویی یا تلافی و جبران و نیز کنترل رفتارهای ناگهانی که بی­شک نقش اساسی در ایجاد مشکلات سازشی آنان در مدر سه ایفا می­ کنند، ناتوانند( نراقی و نادری، ۱۳۷۳). بنابراین اهمیت مساله ایجاب می­ کند تا پژوهشی مستقل صورت گیرد و سازگاری اجتماعی را در بین دو گروه ورزشکار و غیرورزشکار مقایسه نموده و وضعیت تحصیلی آن­ها را بررسی نماید.

۸-۲٫ مدل تحقیق

عاطفی
خانه پیشرفت تحصیلی
تندرستی سازگاری ورزشکار بودن
اجتماعی رشته تحصیلی
شغلی پایه تحصیلی

فصل سوم:

روش­شناسی تحقیق

۱-۳٫ روش تحقیق

تحقیق حاضر از نوع پیمایشی[۱۳۸](زمینه یابی) و همبستگی می باشد. پیمایش به معنی تکنیک خاصی در گرد آوری اطلاعات نیست. هرچند عمدتاً از پرسشنامه استفاده می شود اما فنون دیگری از قبیل مصاحبه عمیق و مصاحبه ساختارمند ، مشاهده ، تحلیل محتوی و جز این ها هم به کار میرود ( دواس، ۱۳۷۶ : ۱۳) .تحقیق پیمایشی عبارت است از اجرای پرسشنامه ها روی نمونه ای از پاسخگویانی که از میان جمعیتی انتخاب می شوند .(ببی، ۱۳۸۱ : ۵۷۴ ) تحقیق پیمایش بهترین روش موجود برای آندسته از پژوهندگان اجتماعی است که علاقه مند به جمع آوری داده های اصلی برای توصیف جمعیتهای بسیار بزرگی هستند که نمی توان به طور مستقیم آنها را مشاهده کرد. با نمونه گیری احتمالی دقیق می توان گروهی از پاسخ گویان را فراهم آورد که ویژگی های آنان منعکس کننده ویژگی های جمعیت بزرگتر باشد و پرسشنامه های استاندارد شده دقیق ، داده هایی را بدست می دهند که با داده هایی که از همه پاسخگویان بدست می آیند شباهت دارند . (همان : ۵۶۸) و در روش تحقیق همبستگی[۱۳۹]که خود زیر مجموعه تحقیقات توصیفی (غیر آزمایشی) است با این هدف انجام می‌شود که رابطه میان متغیرها[۱۴۰]را نشان دهد. تحقیق همبستگی بر اساس هدف تحقیق به سه دسته کلی تقسیم می‌شود. دسته اول به تحقیقاتی مربوط می‌شود که هدف بررسی همبستگی دو متغیری است، بدین معنی که محقق می‌خواهد رابطه دو به دو متغیرهای موجود را بررسی کند. دسته دوم تحقیقات مربوط به تحلیل رگرسیون[۱۴۱]را شامل می‌شود که هدف آن پیش بینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته (ملاک) با توجه به متغیرهای مستقل (پیش بینی) است. در نهایت دسته سوم مربوط به تحلیل ماتریس همبستگی[۱۴۲]و آزمودن روابط ساختاری مبتنی بر نظریه ها انجام می‌گیرد.

۲-۳٫ جامعه آماری

مطابق با شواهد موجود ، یکی از ابعاد مهم در رشد انسانها، جنبه عاطفی- اجتماعی است که در دوران نوجوانی وبا فرا رسیدن مرحله هویت یابی، به اوج خود می رسد (معتمدی، ۱۳۷۳). از این رو، دراین تحقیق، دانش آموزان دبیرستانی پسر، به عنوان جامعه آماری انتخاب شده اند که اغلب آنها در مرحله هویت یابی به سر می برند و بررسی اثرات احتمالی ورزش در رشد اجتماعی آنها می تواند حائز اهمیت باشد. بنابراین کلیه دانش آموزان پسردبیرستانی منطقه ۱۲ تهران، به عنوان جامعه آماری تحقیق حاضر، مورد مطالعه قرار گرفتند.
بر اساس آمار آموزش و پرورش منطقه ۱۲، تعداد کل دانش آموزان پسر دبیرستانی این منطقه، ۵۸۶۰ نفر می باشند.

۳-۳٫ شیوه نمونه گیری و برآورد حجم نمونه

درپژوهش حاضر نمونه گیری به صورت ترکیبی خوشه ای و تصادفی است. در منطقه ۱۲ شهر تهران، ۴۳ مدرسه پسرانه مقطع متوسطه داریم. ابتدا از منطقه مورد نظر تعداد ۱۰ مدرسه پسرانه بطور تصادفی انتخاب شد. سپس در هر دبیرستان، بطور تصادفی، تعداد ۴۰ دانش آموز انتخاب شد. از این تعداد، ۲۰ نفر، دانش آموزانی بودند که با نظر معلم ورزش وملاکهای ورزشکاربودن (حداقل ۶ ماه عضویت دریکی از تیمهای مدرسه، عضویت در باشگاه های بیرون از مدرسه، ونظر دبیر ورزش) به عنوان ورزشکار شناخته شده و ۲۰ نفر دیگر، دانش آموزانی بودند که با تایید نظر معلم ورزش ونداشتن ملاکهای فوق، به عنوان غیر- ورزشکار درنظر گرفته شده اند. در نهایت از تعدادکل نمونه ۴۰۰ نفر دانش آموز، اطلاعات حاصل از دانش آموزان به عنوان نمونه مورد مطالعه تحقیق حاضر، مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت .
درتحقیق حاضر، حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران، به شکل زیر محاسبه شده است:
n =
این فرمول درمواردی به کاربرده میشود که مقیاس تحقیق، اسمی باشد. دراین تحقیق نیز از آنجایی که اطلاعاتی درباره سازگاری اجتماعی جامعه آماری، در دست نیست و متغیر دیگر، یعنی ورزش ، دارای مقیاس اسمی است، از این فرمول استفاده شده است. دراین فرمول، Z ضریب اطمینان و p برآوردی از نسبت افراد جامعه است که خصوصیت موردنظر را دارا می باشند. درصورتی که این نسبت وجود نداشته باشد، ۵/۰ درنظر گرفته میشود که دراین شرایط، حجم نمونه به حداکثر خواهد رسید و D مقدار اشتباه قابل قبول در برآورد نسبت جامعه می باشد. در این تحقیق، Z=1/96و P=0/5و D = 0/05می باشد. بنابر این حجم نمونه عبارت است از:
n = =384≈ ۴۰۰

۴-۳٫ ابزار جمع آوری اطلاعا ت

ابزار اندازه گیری در پژوهش حاضر«پرسشنامه سازگاری اجتماعی» میباشد. این پرسشنامه، یکی از ابعاد “پرسشنامه سازگاری بل” می باشد. پرسشنامه اخیر، درسال ۱۹۶۱ بوسیله بل [۱۴۳] تدوین گردید.
بل درزمینه سازگاری، دو پرسشنامه ارائه کرده است که یکی مربوط به دانش آموزان ودانشجویان است و دیگری برای بزرگسالان به معنای اعم. بل در زمینه سازگاری، تلاشهای گسترده ای انجام داده و از جمله افراد سرشناسی است که دراین رابطه، کارهای تحقیقاتی زیادی را به انجام رسانده و مقالات متعددی را ارائه نموده است. پرسشنامه سازگاری بل، پنج سطح جداگانه سازگاری شخصی و اجتماعی را در بر می گیرد، این پنج سطح عبارتند از :