شرکتها مانند موجودات زنده دارای منحنی ( دوره های ) عمر و یا سیکل حیات هستند. از یک طرف در هر مرحله از مراحل این دوره ها با مشکلات خاص آن دوره مواجه هستند و از طرف دیگر در مراحل انتقالی بین دور ها با مسائل و مشکلات از نوع خاص مواجه می گردند.( ادیزس، ۱۳۸۸)
همانطور که در شکل نیز مشاهده می فرمائید، شرکت می تواند مانند کودکی نو پا، می تواند مراحل ایجاد، طفولیت، رشد سریع، بلوغ، تکامل، ثبات، اشرافیت، بوروکراسی اولیه، بوروکراسی و در نهایت مرگ را سپری نماید. و در این بین ممکن است دچار عارضه هائی مانند رابطه نافرجام، مرگ در طفولیت، تله بنیانگذار، تله کارآفرینی و پیری زودرس شود. حرکت در جهت عکس این منحنی امکان پذیر نمی باشد.
سوال این است که هم اکنون شرکت یا شرکتی که در آن فعالیت می کنیم، در کجای این منحنی عمر قرار گرفته است؟
۲-۳-۲- مرحله ایجاد یا COURTSHIP
با توجه به چرخه عمر شرکتی مشاهده می نمائیم که اولین دوره ایجاد (Courtship) می باشد که دارای ویژگی های زیر می باشد:
۱٫ هدف و انگیزه اصلی ایجاد شرکت، گسترش ارائه خدمات به مشتریان، برطرف نمودن نیاز امروز بازار، تغییر رفتار بازار از طریق ارائه محصولات جدید و ایجاد ارزش افزوده میباشد.
۲٫ نوع کار و چگونگی انجام آن تا حدود زیادی مشخص گردیده است.
۳٫ میزان تعهد بنیانگذار (بنیانگذاران) متناسب با درجه خطر پذیری لازم برای تحقق ایده ایجاد شرکت میباشد.
۴٫ بنیانگذار (بنیانگذاران) ضمن تعهد نسبت به ایده خود، در عین حال واقع بین نیز میباشد.
۵٫ بنیانگذار (بنیانگذاران) انعطاف پذیر بوده، آمادگی استفاده از تجارب دیگران را دارد.
۶٫ بنیانگذار (بنیانگذاران) مستقلا و بدون دخالت دیگران در مورد ایده تشکیل شرکت تصمیم گیری میکند.
۷٫ تعهد مالی کافی و متناسب با حجم کار وجود دارد.
۸٫ شخص مناسبی برای مدیریت شرکت در نظر گرفته شده است.
۹٫ افراد مناسب برای به دست گرفتن امور در بدو ایجاد شرکت، در نظر گرفته شدهاند.
۱۰٫ همه افراد ذینفع با تعهدی غیر رسمی حمایت خود را به طریقی نسبت به بنیانگذار (بنیانگذاران) اعلام کردهاند و تعهدات افراد به طور موفقیت آمیزی به معرض آزمایش گذاشته شده است.
۲-۳-۳- رابطه نافرجام یا AFFAIR
با توجه به چرخه عمر شرکتی مشاهده می نمائیم که عارضه دوره ایجاد (Courtship) رابطه نافرجام می باشد که دارای ویژگی های زیر می باشد:
۱٫ محو شدن تعهدات و فقدان وجود آزمایش تعهد
۲٫ متعصب و غیر واقع گرا بودن بنیانگذار
۳٫ توجه به سود و نرخ بازگشت سرمایه
۴٫ تعهد نامتناسب با خطر مورد نیاز
۵٫ تحت کنترل و آسیب پذیر بودن بنیانگذار
۶٫ نبود یک آزمایش واقعی از طریق پاسخگوئی به سوالاتی همچون چه کاری را می خواهیم انجام دهیم؟ چگونه و جه موقعی و بوسیله چه کسی می خواهیم آن را انجام دهیم؟
۲-۳-۴- طفولیت یا INFANT
با توجه به چرخه عمر شرکتی مشاهده می نمائیم که دومین دوره طفولیت (Infant) می باشد که دارای ویژگی های زیر می باشد:
۱٫ شرکت پیوسته در حال خلق نیازهای جدید برای بازار و کارآفرینی است.
۲٫ مدیریت با طرحها و ایدههّای فراوانی مواجه است که از سوی کارکنان یا از راه های دیگر و به صورت پیشنهاد مطرح گردیدهاند.
۳٫ از مطرح شدن و ارائه نمودن ایده های جدید در شرکت استقبال میشود و مشکلات ناشی از آن به عنوان فرصتی برای کارآفرینی یا بهبود کارهای جاری شرکت تلقی میشود.
۴٫ تصمیمات گرفته شده در قسمتهای بازاریابی و فروش، جهت نفوذ و افزایش سهم شرکت در بازار، بر نحوه پذیرش طرحها و برنامهها در دیگر قسمتها تاثیر میگذارد.
۵٫ افرادی که طرحها و ایدههای جدیدی پیشنهاد دهند، مورد تشویق مدیریت قرار میگیرند.
۶٫ طرحهای توجیهی شرکت به موقع به تصویب مدیریت میرسند.
۷٫ مدیریت تلاش میکند با مشارکت بیشتر کارکنان، دامنه فعالیتهای شرکت گسترش یابد و روند رشد شرکت تسریع گردد.
۸٫ نقش کارکنان در حصول نتایج موفقیت آمیز در چرخه فعالیتهای شرکت و میزان فداکاری و مسئولیت پذیری آنان در انجام امور محوله، در ارزشیابی و ارتقای آنان موثر است.
۹٫ تعویض رهبر (بنیانگذار یا مدیر عامل) منجر به دگرگونی اساسی در شرکت میگردد.
۱۰٫ تصمیمات استراتژیک و حیاتی شرکت در مورد جهت حرکت شرکت، نوع و نحوه انجام فعالیتها توسط مدیریت اتخاذ میشود.
۱۱٫ مدیریت در برخی از امور که لازم باشد، به مشاوره نیز میپردازد.
۱۲٫ مدیریت، به راحتی، میتواند هرگونه مقرراتی را، حتی خارج از قاعده معمول در سوابق همین شرکت و یا شرکتهای مشابه، وضع نماید.
۱۳٫ ایجاد تغییرات در ساختار شرکتی به راحتی میسر میگردد.
۱۴٫ تغییرات عمدتا، در ساختار شرکتی، سیستم حقوق و پاداش یا سیستمهای اطلاعاتی صورت میگیرد.
۱۵٫ کارکنان برای انتخاب نحوه انجام امور محوله آزاد هستند، مگر در مواردی که مدیریت، صراحتا، محدودیتی وضع کرده باشد.
۲-۳-۵- گذر از مرحله طفولیت
گذر از مرحله طفولیت دارای ویژگی های زیر می باشد:
۱٫ تشکیلات شرکتی، پست شرکتی، عنوان و سلسله مراتب درشرکت وجودنداردوشرکت دارای حداقل مقررات،سیستم،دستورالعمل انجام کاروبودجه بندی است
۲٫ تمرکز زیادی در اداره شرکت وجود دارد و تقریبا، همه اختیارات در دستان مدیر عامل است و تفویض اختیار صورت نمیگیرد.
۳٫ شرکت تامین اجتماعی اجازه نداده است که دخالت عوامل خارجی موجب خارج شدن کنترل شرکت رفاه گستر از دست وی شود.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۴٫ مدیریت تلاش میکند تا حد ممکن توازنی بین هزینهها و درآمدهای شرکت برقرار کند.
۵٫ مدیریت اقدام به سرمایه گذاری در زمینههایی کرده است که در کوتاه مدت به نتیجه میرسند.
۶٫ شرکت تمام توان خود را جهت افزایش تولید و فروش هر چه بیشتر محصول به کار گرفته است.
۷٫ شرکت از طریق ارائه تخفیف های ویژه توانسته است به میزان قابل توجهی فروش خود را افزایش دهد.
۸٫ شرکت تا حد ممکن به شکایت های مشتریان رسیدگی میکند.
۹٫ کارکنان نسبت به انجام وظایفشان متعهد هستند.
۱۰٫ کارکنان تمام وقت در اختیار شرکت هستند و حتی، گاهی، مجبور میشوند در ایام تعطیل نیز به سر کار بیایند.
۲-۳-۶- مرحله مرگ در طفولیت(InfantMortality)
مرحله مرگ در طفولیت دارای ویژگی های زیر می باشد:
۱٫ سیستمها، مقررات و آیین نامههایی وجود دارد که تناسبی با فعالیتهای شرکت ندارند.
۲٫ مدیریت (بنیانگذار) اقدام به تفویض اختیارات زودتر از موعد کرده است.
۳٫ مقررات و آیین نامههای دولتی موانع زیادی برای ادامه حرکت شرکت ایجاد کردهاند، به نحوی که هزینه مشاوران حقوقی و زمان لازم جهت برخورد با این قوانین و مقررات از توان شرکت خارج گشته است.
۴٫ دخالت عوامل خارج از شرکت ( شرکا، سهامداران، دولت و …) درامورشرکت به حدی است که،عملاکنترل شرکت ازدست مدیریت (بنیانگذار) خارج گردیده است.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
۵٫ جریان نقدینگی شرکت بیش از حد منفی است و شرکت توان برآوردن تعهدات مالی خود را ندارد.
۶٫ مدیریت در محاسبه هزینهها و درآمدهای حاصل از حسابهای دریافتنی و موجودی جنسی شرکت، دقت کافی را ندارد.
۷٫ مدیریت برای تامین نقدینگی شرکت، اقدام به دریافت وامهای کوتاه مدت کرده است.
۸٫ مدیریت قراردادهای بزرگ و پرخطری را منعقد کرده است که، عملا، از توان شرکت خارج هستند.
۹٫ مشتریان معاملات خود را تکرار نمیکنند.
۱۰٫ علایم وظیفه شناسی در میان کارکنان کمتر مشاهده میشود و اغلب آنها تنها در وقت اداری در شرکت حضور مییابند(واعظ پور،۱۳۹۲).
۲-۳-۷- مرحله رشد سریع(Go-Go)