I : هزینه ی بهره
T: نرخ مالیات
Dp: سود سهام ممتاز
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
به عنوان مثال چنانچه در شرکت آلفا هزینه بهره برابر ۲۰۰۰۰ ریال و سود سهام ممتاز برابر ۱۰۰۰۰ ریال و نرخ مالیات بردرآمد ۵۰۰۰۰ریال باشد، نقطه ی سربه سری مالی برابر خواهد بود با :
EBIT*=20000+10000|50%=40000
تغییرات درجه ی اهرم مالی را با بهره گرفتن از مفروضات شرکت آلفا در چند سطح مختلف سود قبل از بهره و مالیات محاسبه می کنیم:
۱) EBIT*= 10000
۲) EFL = 10000|10000-20000-10000|50%=33%
۳) EBIT*=40000
۴) DFL = 40000|40000-20000-10000|50%=∞
به طور کلی در رابطه با تغییرات در اهرم مالی می توانیم بگوییم:
۱- برای هر سطحی از سود قبل کسر بهره و از مالیات درجه ی اهرم مالی خاصی وجود دارد.
۲- درجه ی اهرم مالی در این ترازنقطه ی سربه سری مالی منفی است( البته به این معنی نیست که با افزایش سود قبل از بهره مالیات، سود سهامداران عادی کاهش پیدا کند).
۳- درجه ی اهرم مالی در نقطه ی سربه سر تعریف نشده است.
۴- در بالاتر از نقطه ی سربه سری مالی درجه ی اهرم مالی مثبت است. با افزایش سود قبل از بهره و مالیات مقدار درجه ی اهرم مالی کاهش یافته و نهایتا به سمت ۱ میل می کند( دلاوری، ۱۳۷۷).
۲-۵ منابع مالی شرکت ها
در طبقه بندی متداول منابع مالی، سه گونه منبع مالی وجود دارد، گروه اول و دوم مربوط به منابع داخلی شرکت ها و گروه سوم مربوط به منابع خارجی است این سه گره به شرح زیر است ( جهانخانی، ۱۳۷۳ : ۲)
۱- منابع مالی که هزینه ای ندارند:
این گروه از منابعی مانند بستانکاران تجاری، پیش دریافت از مشتریان و هزینه های پرداختنی تشکیل شده است که استفاده از این گروه منابع بسیار به نفع شرکت است. زیرا منابع مذکور بدون صرف هزینه موجب کاهش هزینه سرمایه و افزایش سود سهامداران و ارزش سهام می شود ( نیکومرام و همکاران، ۱۳۷۸، ۲۴۸).
۲- منابع مالی با هزینه
۲-۵-۱ سود انباشته و هزینه های غیرنقدی
گروه دوم منابع داخلی شرکت عبارت از : سود انباشته و هزینه های غیرنقدی مانند استهلاک است به نظر می رسد که منابع مالی داخلی از عمده ترین منابع مالی شرکت هاست که اکثریت نیاز مالی آنها را مرتفع می کند. سهولت بدست آوردن این منبع مالی، بر گرایش استفاده از آن افزوده است. زیرا تنها کافی است که موافقت سهامداران در مورد تقسیم نکردن سود جلب شود و سود تقسیم نشده مجددا در شرکت سرمایه گذاری شود. این شیوه بویژه در بازارهای سرمایه تکامل نیافته مانند بازار سرمایه ایران رایج تر است. چرا که مدیران شرکت ها آگاهند چنانچه سود تقسیم شود برای تامین مالی از محل های دیگر با دشواری های بسیار روبرو خواهند شد در حالی که در کشورهایی که دسترسی به بازار سرمایه آسانتر است شرکت ها با اطمینان خاطر، سود شرکت را تقسیم می کنند ( نوروش و عبادی ، ۱۳۸۴، ۹).
۲-۵-۲ سود انباشته
سود انباشته همیشه یکی از منابع مهم تامین مالی بلند مدت برای شرکتها بوده است. از آنجا که سود سالانه شرکت به دو بخش تقسیم می شود، یعنی بخشی از آن به عنوان سود به صاحبان سهام داده می شود و بخشی از آن به حساب سود انباشته منظور می گردد، هیئت مدیره می تواند سیاستهای مربوط به تقسیم سود را به عنوان یک راهنما مورد استفاده قرار دهد.
اولین عاملی که در سیاستگذاری تقسیم شود مورد توجه قرار می گیرد سود انباشته است، زیرا اندوخته کردن سود یکی از منابع تامین مالی به حساب می اید. اگر سود انباشته یک منبع تامین مالی انگاشته شود، آنگاه شرکت ها باید مقدار زیادی از سود را تحت عنوان سود انباشته کنار بگذارد و مقدار کمی از سود شرکت را بین سهامداران تقسیم کنند.
تامین مالی از طریق انتشار اوراق قرضه
اوراق قرضه آن دسته از اوراق بهاداری است که به دارنده ی آن سود از پیش تعیین شده وثابت تعلق می گیرد. این اوراق دارای سررسید مشخصی است و منتشر کننده آن متعهد است که در زمان های معین سود تعیین شده را بپردازد.
۲-۵-۳ مزایا و معایب تامین مالی از طریق اوراق قرضه
۱- هزینه خالص سرمایه مربوط به اوراق قرضه از سهام ممتاز کمتر است چرا که اولا هزینه بهره اوراق قرضه یک هزینه قابل قبول مالیاتی است ثانیا با توجه به شرایط مندرج اوراق قرضه، ریسک دارندگان اوراق قرضه از ریسک سهامداران ممتاز به مراتب کمتر اس بنابراین نرخ بهره مورد توقع خریداران اوراق قرضه کمتراز نرخ بازده مورد نظر سهامداران ممتاز شرکت است.
۲- معمولا اخذ وامهای بلند مدت از طریق انتشار اوراق قرضه بر وامهای کوتاه مدتی که باید مرتب آنها را تمدید کرد ارجحیت دارد.
۳- اوراق قرضه که قابل بازخرید هستند به شرکت این امکان را می دهند که در زمانی که نرخ بهره کاهش می یابد، اوراق قرضه را بازخرید کرده ، اوراق قرضه با نرخ کمتری را جانشین آن کند. اوراق قرضه قابل تمدید و بازخرید به شکرت این امکان را می دهد که آنها را با سهام مبادله کند و مسئله بازپرداخت اصل وام و بهره ثابت را از این طریق حل کند.
۴- دارندگان اوراق قرضه در مجمع عمومی شرکت حق رأی ندارند و نمی توانند در مورد مسائل مربوط به کنترل واداره شرکت نظر بدهند.
۲-۶ سهام ممتاز[۱۳]
سهام ممتاز سهامی است که نسبت به سایر انواع سهامداری امتیازاتی باشد که دارنده آن نسبت به درآمدها و داراییهای شرکت، حق تقدم یا ادعای محدود و معینی دارد. از چهار منبع تامین مالی بلند مدت که شرکت می تواند از آنها استفاده کند( اوراق قرضه، سهام ممتاز، سهام عادی و سودانباشته) سهام ممتاز کمتر به عنوان یک منبع مالی مورد استفاده شرکت ها قرار می گیرد( رودپشتی و دیگران، ۱۳۸۵ ، ۲۰۷).
۲-۶-۱ ویژگیهای سهام ممتاز
۱- سهام ممتاز در بردارنده نوعی حق مالکیت ( برای دارنده آن) در شرکت است.
۲- سهام ممتاز سررسید ندارد و عمر آن به عمر شرکت بستگی دارد.
۳- به دارندگان سهام ممتاز سود پرداخت می شود و از این نظر دارندگان این اوراق نسبت به دارندگان سهام عادی در اولویت هستند.
۲-۶-۲ مزایای تامین مالی از طریق سهام ممتاز از دیدگاه شرکت
۱- سود سهام ممتاز می تواند پرداخت نشود و حال آنکه بهره بدهی حتما باید پرداخت شود.
۲- سهامداران ممتاز نمی توانند موجب ورشکستگی شرکت شوند.
۳- سهامداران ممتاز درسودهای اضافی شرکت سهیم نخواهند بود( به استثنای سهم ممتاز با مشارکت).
۴- برای شرکت های درحال رشد، انتشار سهام ممتازی که مستلزم، نرخ سود ثابتی است، در مقایسه با انتشار سهام عادی، درآمد بیشتری برای مالکان اصلی فراهم خواهد کرد.
۵- انتشار سهام ممتاز منجر به رقیق شدن علائق مالکیتی سهامداران عادی( حق رأی و مشارکت در سود) نخواهد شد( در صورتی که سهام ممتاز فاقد حق رأی باشد).
۶- برخلاف بدهی های نظیر اوراق قرضه، انتشار سهام ممتاز، به وثیقه دارایی های شرکت نیاز ندارند( مدرس و عبدالله زاده، ۲۳۰).
۲-۶-۳ معایب تامین مالی سهام ممتاز از دیدگاه شرکت
۱- سهام ممتاز مستلزم بازده بالاتری نسبت به اوراق قرضه است.
۲- سود سهام ممتاز مالیات کامل نیست.
۲-۶-۴ مزایای تامین مالی از طریق سهام ممتاز از دیدگاه سرمایه گذار
۱- سهام ممتاز معمولا بازده ثابتی به شکل مبلغ مشخصی سود دارد.
۲- در موقع ورشکستگی، سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی اولویت دارند.
۳- در صورت داشتن حق رأی بیشتر می توان کنترل بیشتری بر شرکت داشت.
۲-۶-۵ معایب تامین مالی از طریق سهام ممتاز از دیدگاه سرمایه گذار
۱- به دلیل ثابت بودن نرخ سود سهام ممتاز، معمولا بازده آن محدود است.
۲- سهام ممتاز فاقد سررسید است لذا نوسانات قیمت آن در مقایسه با اوراق قرضه، بیشتر است.
۳- برخلاف بهره اوراق قرضه، شرکت ملزم به پرداخت سود سهام نیست.
۲-۷ سهام عادی[۱۴]
سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان دهنده مالکیت در یک شرکت است. از ویژگیهای سهام عادی می توان به حق مالکیت، مسئولیت محدود سهامداران، حق رأی و کنترل شرکت و حق تقدم در خرید سهام جدید را نام برد.
۲-۷-۱ مزایای تامین مالی از طریق سهام عادی
۱٫سهام عادی هیچ گاه به سررسید نمیرسند این نوع سهام یکی از منابع دایمی تامین مالی به حساب می آیند.اگر شرکت بخواهد می تواند تعدادی از سهام عادی خود رابازخرید(طبق قانون تجارت ایران این عمل مجاز نیست).
۲٫از آنجا که سود سهام عادی میزان مشخص وثابتی نیست،انتشار وفروش سهام جدید باعث خواهد شد که انعطاف پذیری مدیریت شرکت از لحاظ تامین سرمایه در آینده بیشتر گردد.
۳٫شرکت الزام قانونی به پرداخت سود به سهامداران عادی خود ندارند،لذا انتشار سهام عادی ریسک ورشکستگی وریسک مالی شرکت را افزایش نمی دهد.
۴٫قابلیت عرضه به سرعت وبدون تحمل هزینه زیاد سهام عادی به بازار
۲-۷-۲ معایب تامین مالی ازطریق سهام عادی
۱٫هزینه خاص سرمایه سهام عادی در مقایسه باسایر ابزارهای تامین مالی بیشتر است.
۲٫سود سهام عادی پس از کسر مالیات پرداخت می شود ودر حالی که در بهره اوراق قرضه یک هزینه قابل قبول مالیاتی است.بنابراین پرداخت سود سهام باعث صرفه جویی مالیاتی برای شرکت نمی شود.
۳٫انتشار سهام جدید باعث کاهش سودهر سهم می شود وکاهش سود هرسهم برقیمت سهم آثار منفی خواهد داشت(نیکومرام ودیگران،۱۳۸۵،۲۰۸).
۲-۸ اعتبارات تجاری
اعتبارتجاری حاصل خرید نسیه کالاها یاخدمات از فروشندگان است واین بدهی درحساب بستانکاران یا حسابهای پرداختنی تجاری،منعکس می شود.چون اعتبار تجاری ناشی از عملیات عادی تجاری است،نوعی تامین برای بدست آوردن موجودی مواد یا کالا می باشد و مزایای آن عبارتست از: ۱- سهولت دسترسی ۲- نداشتن هیزنه ۳- عدم نیاز به وثیقه ۴- عدم سخت گیری طلبکاران ( مدرس و عبدالله زاده، ۱۳۷۸، ۲۶۴).
۲-۸-۱ تامین مالی از بانکهای تجاری

برای