تأثیر شگرف مبادلات اینترنتی: انواع مختلف تسهیلات بانکی اینترنتی از قبیل پرداخت چک وجوه (در درون و یا بین بانک ها) و مبادله سهام و اوراق بهادار، همگی مشتریان بانک ها را تشویق به استفاده از سیستم های آنلاین می کند. تعداد روز افزون مشتریان دائمی این نوع خدمات، مؤسسات مالی را تشویق می کند تا زیرساخت های لازم را برای گسترش چرخه بیشتر این فعالیت ها و خدمات فراهم آورند.
چرخه های سریع تر عرضه محصولات جدید: توسعه بانکداری اینترنتی، بسیاری از مؤسسات مالی را ملزم داشته تا با توجه به نیاز بازار و مشتریان و همچنین نوآوری های فناورانه، برنامه های جدیدتری را به اجرا درآوردند. به ویژه در زمینه کنترل و بازبینی چک های برگشتی، خریدهای آنلاین کالا و خدمات، تماس با سایت های ویژه تجارت الکترونیک که همه این موارد بر میزان هر چه بیشتر مشتریان در حوزه بانکداری اینترنتی خواهد افزود.
دسترسی جغرافیایی: یک بانک از نظر میزان دسترسی مشتریان به بانک، با محدودیت های جغرافیایی رو به رو است و می تواند مشتریان محدودی را به خود جلب کند، در نتیجه به این بانک نمی توان عنوان بانک آنلاین را اطلاق کرد، اما اینترنت بنا به ماهیت بی مرزی و گسترده بودن خود، می تواند یک راه ارتباطی نامحدود برای اتصال شهرها و مناطق مختلف جهان به هم باشد و بانک ها را از قید و بند جغرافیایی، رهایی بخشد.
امکان نوآوری: فناوری بانکداری اینترنتی و محصولات متنوع آن می تواند ابزار لازم برای توسعه هر چه بیشتر بانک ها و تقویت روابط بین بانک ها و مشتریان آنها را در اختیار دست اندر کاران صنعت بانکداری قرار دهد، به طوری که در این حالت، مشتریان به خدمات و محصولات گوناگون بانک، در هر ساعتی از شبانه روز و از هر جایی که باشند، دسترسی خواهند داشت که تمام این مسائل، رضایت مندی مشتریان را به دنبال خواهد داشت.
۲-۲-۴) مزایای بانک های صد در صد اینترنتی
همانند هرگونه تجارت الکترونیکی، مزایایی برای کار با این نوع بانک ها وجود دارد که در این بخش، به بررسی آن پرداخته می شود. مزایای بانکداری اینترنتی بسیار چشمگیر و زیاد می باشد. قابلیت های این نوع بانکداری، بسیار گسترده و نامحدود بوده و فقط به امکان ایجاد بانک های مجازی و پول الکترونیکی، محدود نمی شود. برخی از این مزایا عبارتند از: [کریمی شاد، ۱۳۸۹، ص۵۳].
دستیابی در هر مکان و هر زمان
با در اختیار داشتن یک رایانه و امکان اتصال به اینترنت، و بدون در نظر گرفتن ساعات بانکی و تعطیلات، می توان تنها از طریق مراجعه به وب سایت بانک مورد نظر، از کلیه خدمات بانکداری اینترنتی استفاده نمود.[فرجیان سهی، ۱۳۸۵، ص ۱۵].
افزایش کیفیت خدمات
شکی نیست که بانکداری اینترنتی به طور وسیعی موجب توسعه خدمات می گردد. با راه اندازی بانکداری اینترنتی، بانک ها می توانند از طریق ایجاد یک محصول جدید یا ترکیب سفارشی محصولات موجود، خدمات مشترک را به صورت شخصی و سفارشی ارائه کنند. از طرفی دیگر، بانکداری اینترنتی به واسطه های مالی اجازه می دهد که بدون شبکه عظیم و پر هزینه شعبه ها، وارد بازار شوند که این امر منجر به قیمت های مقایسه ای بهتر، رقابت بیشتر و در نتیجه بهبود کیفیت خدمات می شود. [پیکاراینن و همکاران[۲۲]۱، ۲۰۰۴]
کاهش تعداد معاملات انجام شده در شعبه
بانکداری اینترنتی موجب دگرگونی عظیمی در نحوه ارتباط با مشتری و بانک می گردد. به این ترتیب که مشتریان را قادر به استفاده از خدمات بانکی بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک می نماید. این نوع بانکداری ضمن اطمینان بخشیدن به مشتری در مورد آنچه خواهان آن است، میزان تعامل با بانک را به حداقل می رساند. [کریمی شاد، ۱۳۸۹، ص ۵۵].
وب سایت هایی که دارای ویژگی های سهولت در استفاده و قدرت عملیاتی بیشتر می باشد.
اینترنت، تنها شعبه برای بانک های اینترنتی محسوب می شود، این گونه بانک ها با جهت گیری بهتر به طرف مشتری و با ایجاد یک ارتباط از طریق شبکه، تجارت بسیار بهتری را برای کاربران آن، در مقایسه با بانک های عادی به ارمغان می آورد. [محمودی میمند و همکاران، ۱۳۸۸، ص ۲۰۵].
ارتقای رضایت مشتری
مشتریانی که به خدمات بانکداری اینترنتی دسترسی دارند، از طریق دستیابی به سطح وسیع تری از خدمات، اطلاعات دقیق در مورد حساب ها، آسایش و راحتی بیشتر به دلیل عدم مراجعه به شعبه، دستیابی به خدمات شخصی شده و سفارشی با توجه به نیازهای خود، بهره مند می باشند که تمامی این موارد باعث رضایت عمومی مشتری می گردد. [یعقوبی و شاکری، ۱۳۸۸، ص ۷۷].
افزاش نفوذ به بازار زیر ۱۸ سال
جوانان امروز مشتریان فردا هستند، لذا این بازار برای بانک ها اهمیّت بسزایی دارد. تجربه نشان داده است که اگر بانک، افراد را هنگام جوانی جذب نماید، حداقل این احتمال وجود دارد که در آینده نیز همراه بانک بماند. نسل جدید آشنا به زبان کامپیوتر، تمایل کمتری به حضور در شعبه دارند و ترجیح می دهند از خدمات بانکداری اینترنتی استفاده نمایند. از این رو، بانکداری اینترنتی به بانک ها در دستیابی به این بازار بخصوص یاری می رساند. [حسنی و همکاران،۱۳۸۷، ص۲۰۴].
افزایش روحیه کارکنان
بانکداری اینترنتی نقش مهمی در کاهش فعالیت های ملال آور و یکنواخت روزمره که باید توسط کارکنان حاضر در شعبه انجام گیرد، را ایفا می کند و بنابراین آنها را در جهت انجام کارهای گروهی و جذاب مانند: فروش و مشاوره به مشتریان آزاد می گذارد. [صیاد آذری، ۱۳۸۹، ص ۶۱].
کاهش هزینه های عملیاتی مؤسسه
اینترنت، یک عامل تحویل و توزیع اطلاعات و ارتباطات است که توانسته است کاهش های هزینه ای قابل توجهی را نصیب بانک ها کند. در صورت استفاده از اینترنت به جای دستگاه خودپرداز، بانک ها می توانند درآمد خود را از محل توزیع امکانات بانکی ده برابر کنند. همچنان که بانک ها در جهت معاملات، به صرفه جویی نسبت به مقیاس،دست خواهند یافت،هزینه پردازش معاملات نیز،کاهش می یابد. همچنین هزینه های عملیاتی بعلت شعب فیزیکی کمتروکارمندان کمتر،کاهش خواهد یافت.[حسنی وهمکاران،۱۳۸۷، ص۲۰۴].
اطلاعات کامل
اینترنت، اطلاعات کامل و بی نقصی را در اختیار تمام دست اندکاران بازار قرار می دهد. در این حالت، اینترنت به مثابه عامل تشدید کننده رقابت بین بانک ها عمل می کند و کیفیت محصولات و خدمات آنها را ارتقاء می دهد. به عبارت دیگر، جستجو در شعبه های بانک ها، مطالعه بروشور محصولات و برقراری تماس تلفنی، همه و همه از طریق اینترنت و با کمترین هزینه، امکان پذیر خواهد بود. اینترنت، اطلاعات کامل و موثقی را در مورد مشتریان از جمله متقاضیان وام و چک در اختیار بانک ها قرار می دهد. در این حالت،فرد نمی تواندپیشینه بدخودراازنظرحساب واعتبار،از بانک پنهان نماید.[فرجیان سهی، ۱۳۸۵، ص ۲۰].
۲-۲-۵) معایب بانک های صد در صد اینترنتی
معایب و ضعف های بانکداری اینترنتی مربوط به ریسک های قابل توجهی است که در این فرایند به چشم می خورد و نسبت به سایر عملیات بانکی معمولی، بیشتر مشاهده می شود. در زیر به برخی از این معایب اشاره می شود: [کریمی شاد، ۱۳۸۹، ص۵۷].
نبودن بعضی از خدمات ویژه
اینترنت موقعیت های بسیاری را در مقابل مشتریان قرار می دهد، اما نمی تواند کلیه خدماتی که در بانک های عادی عرضه می شود، مانند: چک مسافرتی و بانکی و… را در اختیار مشتری قرار دهد. ارائه این گونه خدمات بر روی خط اینترنت، غیر ممکن است. [ماتیلا و همکاران[۲۳]۱، ۲۰۰۲، ص ۱۲۰].
مشاور مالی
اینترنت، هنوز به عنوان یک ابزار مؤثر در جهت امور مشاوره ای قرار نگرفته است. ارتباط از طریق پست الکترونیک و یا تلفن در حدی نیست که بتوان از آن برای سوالات پیچیده مالی استفاده نمود. [پیکاراینن و همکاران، ۲۰۰۲، ۱۲۱].
هیولای کارمزد
در حالی که بسیاری از بانک های صد در صد اینترنتی، بخشی از کارمزدهای استفاده از خودپرداز بانک های دیگر را حذف می نمایند، اما به این معنی نیست که این بانک ها، برای عملیات خود هیچگونه کارمزدی دریافت نمی کنند. افرادی که تراکنش های بسیاری را انجام می دهند و مانده اندکی در حساب های خود دارند، باید به کارمزدها توجه کافی داشته باشند. [صیاد آذری، ۱۳۸۹، ص۹۲].
ضرورت آشنایی با فناوری
آشنایی و تسلط کافی بر رایانه، از جمله ضرورت های استفاده از بانک های صد در صد اینترنتی می باشد. [کریمی شاد، ۱۳۸۹، ص۵۷].
ریسک اعتباری
ریسک اعتباری عبارت است از ریسک مربوط به سود سرمایه ای که در اختیار وام گیرندگان قرار می گیرد، اما آنها قادر به انجام تعهدات مالی بین خود و بانک نیستند. چنین سودی تا حد زیادی بستگی به موفقیت متقاضی وام در فعالیت های تجاری و آمادگی برای بازپرداخت وام دارد. بانکداری اینترنتی، این فرصت را برای بانک ها فراهم می کند تا حیطه جغرافیایی فعالیت های خود را گسترش دهند. در این حالت، مشتریان می توانند بنا به میل خود، یک بانک را در هر جای دنیا برگزینند و بدون هیچ گونه تماس یا برخورد فیزیکی با کارکنان بانک، از اعتبارات استفاده نمایند. بانک ها با این چالش مواجهند که باید در مورد اعطای اعتبار به مشتریانی که هرگز ندیده اند و از فرصت اعتباری آنها اطلاعی ندارند، تصمیم گیری کنند. چالش دیگر در این زمینه، مربوط به این مسأله اساسی است که در جریان اعطای اعتبار به مشتریان برون مرزی، کدام قوانین و مقررات و از کدام کشور یا ایالت باید مدنظر قرار گیرد؟ مدیریت هدفمند پرتفولیوی وام ها از طریق اینترنت، نیازمند اتخاذ سیاست ها، فرایند و فعالیت هایی است که ریسک را به حداقل برساند. [سید جوادین، سقطچی، ۱۳۸۵، ص ۸۴].
ریسک نرخ بهره
ریسک نرخ بهره، ریسکی است که به واسطه افزایش یافتن نرخ بهره به وجود می آید. از دیدگاه اقتصادی، یک بانک باید تمرکز کاملی بر میزان ارزش دارایی ها، بدهی ها و درآمدهای خود داشته باشد که هر سه مورد به واسطه تغییر نرخ بهره، تغییر پیدا می کنند. به طور کلی، فرایند جذب سرمایه ورودی بانک ها (سپرده گذاری ها) به طور جداگانه و مستقل از فرایند مربوط به خروجی سرمایه (وام ها و تسهیلات بانکی) و با نرخ های بهره گوناگونی انجام می شود که با توجه به ماهیّت متحرّک و مجازی اینترنت، این ریسک تشدید می شود. [ظفری، ۱۳۸۸، ص ۵۷].
ریسک نقدینگی
ریسک نقدینگی ناشی از بی ثباتی و ابهاماتی است که به واسطه ناتوانی بانک در عمل به تعهدات مالی اش، آن هم به دلیل ایجاد زیان های قابل توجه و پیش بینی نشده به وجود می آید که توانایی بانک در به جریان انداختن دارایی های نقدی خود را کاهش می دهد. بانکداری اینترنتی باعث افزایش یافتن آسیب پذیری بانک ها از سوی سپرده های مشتریان می شود، مشتریانی که براساس شرایط و موقعیت های خاص، اقدام به برداشت از حساب یا بستن آن می کنند، چون در اینترنت، هرگونه معامله و عملیات بانکی امکان پذیر است، پس بانک ها در معرض این خطر قرار دارند که بخش اعظم مشتریانشان در یک زمان خاص اقدام به برداشت از حساب خود کنند و نقدینگی بانک را تا حد زیادی کاهش دهند. [خاکی، ۱۳۸۲، ص۲۰۵].
ریسک معاملات
ریسک معاملات، مربوط به ضرر و زیان های ناشی از کلاهبرداری، اشتباه، ناتوانی در تحویل به موقع محصولات و خدمات، عقب افتادن از عرصه رقابت، ناتوانی بانک در مدیریت اطلاعات و… است. این نوع ریسک در مراحل مختلف بانکداری اینترنتی از جمله توسعه محصول، معاملات، پردازش اطلاعات، توسعه سیستم، محاسبات، کنترل داخلی و… به وجود می آید. حمله و نفوذ به رایانه بانک ها و سیستم های شبکه، یکی دیگر از خطراتی است که متوجه بانک ها می باشد. تحقیقات نشان داده است که سیستم های بانکی در برابر حملات داخلی بیش از حملات از بیرون، آسیب پذیر هستند، به این دلیل که کاربران سیستم ها از ویژگی های سیستم آگاه بوده و دسترسی آسان تری به بخش های مختلف آن دارند.[موغلی،۱۳۸۶،ص ۳۲].
۲-۲-۶) کاربران بانکداری اینترنتی
بانکداری اینترنتی برای همه افراد از یک درجه اهمیت، برخوردار نمی باشد، مشاورین، مشتریان بانک های اینترنتی را به دو گروه تقسیم نموده اند که این گروه ها به قرار زیر می باشند:[صیادآذری،۱۳۸۹،ص ۴۸].
معامله کنندگان اینترنتی
این گروه از مشتریان، مایل به اتوماسیون و ساده نمودن احتیاجات تراکنشی خود، تا حد امکان می باشند. دستیابی به حساب های چک (جاری) و کارت های اعتباری از طریق خط اینترنت، به عنوان مزیتی برای این گروه از مشتریان محسوب می گردد. در این نوع حساب ها، پرداخت قبوض با کارمزد کم و ابزاری برای اتوماتیک نمودن عملیات از اهمیت خاصی برخوردار است.
پس انداز کنندگان
این دسته از مشتریان، بدون دغدغه فکری خواهان: خدمات مالی جامع، کارت های اعتباری، وام ها و پرداخت قبوض به طور یکپارچه می باشند. سهولت در استفاده و گستردگی این خدمات، مهمترین عامل برای این گروه از مشتریان می باشد.
۲-۲-۷) مدل ها و سطوح بانکداری اینترنتی
مدل های مختلفی از بانکداری اینترنتی وجود دارد که عبارتند از: [حسنی و همکاران، ۱۳۸۷، ص ۲۰۱].
اطلاعاتی[۲۴]۱:
مدل اطلاعاتی، تنها اطلاعاتی در مورد خدمات بانکی که به صورت سنتّی در حال انجام است، را ارائه می دهد. این نوع بانکداری اینترنتی دارای ریسک کمتری می باشد.
اطلاع رسانی[۲۵]۱:
دانلود فایل ها در رابطه با بررسی پذیرش بانکداری اینترنتی توسط مشتریان بانک سپه استان گیلان- ...
