معیار سودآوری شرکت، که برای محاسبه آن از نسبت سود ناخالص عملیاتی به سرمایه به کار گرفته شده (خالص دارایی) استفاده شده است، یعنی π = GOP /CE که به عنوان معیاری برای نسبت سودآوری شرکت در نظر گرفته شده است . برای محاسبه این نسبت، هزینه های فروش از گردش معاملات کسر شد تا سود ناخالص عملیاتی بدست آید و سپس این مقدار برسرمایه به کارگرفته شده(خالص دارایی ها) تقسیم شد. از این معیار برای سودآوری استفاده شده است زیرا در این مطالعه حتی الامکان به دنبال حذف هر گونه تاثیر بر سودآوری ناشی از هزینه های غیر ضروری بودیم که در هزینه های توزیع و هزینه های اداری لحاظ می شود.
بسیاری از شرکت ها، برای دستکاری سود خود برای اهداف مالیاتی و سایر اهداف نامشخص، عمداً هزینه های خود رامتورم جلوه می دهند. بنابراین، برای در نظر گرفتن حالت واقعی سودآوری شرکت ، در نظر گرفتن سود عملیاتی ناخالص شرکت معقول و منطقی به نظر می رسد.
– اندازه شرکت:
هم راستاباسایرمطالعات مدیریت سرمایه درگردش وسودآوری (رحمان ونصر[۶]،۲۰۰۷)،دراین مطالعه نیزازاندازه شرکت به عنوان متغیر کنترل استفاده شده است، که با بهره گرفتن از لگاریتم طبیعی فروش به عنوان شاخص اندازه گیری می شود. در نظر گرفتن این متغیر کنترل با توجه به مطالعاتی که ارائه دهنده ی شواهدی در مورد تاثیر اساسی اندازه شرکت بر سودآوری شرکت ( لی[۷]، ۲۰۰۹) و تاثیر اندازه شرکت بر سرمایه در گردش (چیوو چنگ[۸]،۲۰۰۵) می باشند قابل توجیه است.
۱-۹ قلمرو تحقیق
گستره این پژوهش در سه قلمرو موضوعی ، زمانی و مکانی قرار می گیرد که عبارتند از:
قلمرو موضوعی – قلمرو موضوعی پژوهش حاضر،بررسی تاثیرمدیریت سرمایه درگردش و تصمیم گیری مالی بر سودآوری شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران است.
قلمرو زمانی – قلمروزمانی پژوهش برای سال۱۳۸۸ تا۱۳۹۲می باشد.
قلمرو مکانی – قلمرو مکانی پزوهش،کلیه شرکتهای پذیرفته شده در تمامی صنایع به استثناء شرکت های سرمایه گذاری و واسطه گری مالی و خدماتی بورس اوراق بهادارتهران است.شرکت های سرمایه گذاری و واسطه گری مالی، بانکداری، موسسات اعتباری و خدماتی به خاطر ماهیت خاص فعالیتشان و نداشتن اطلاعات لازم جهت محاسبه برخی از متغیرهای تحقیق از جامعه آماری حذف شده اند.
۱-۱۰روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این تحقیق ازدو دسته آزمون برای اثبات فرضیه ها استفاده می شود:
– توصیفی: از آماره های میانگین و انحراف معیار برای مقایسه ضریب تغییرات متغیر ها نسبت به یکدیگر استفاده می شود.
-استنباطی: ازآزمون رگرسیون به منظور بررسی ارتباط یا عدم ارتباط متغیرها با یکدیگر و ضریب تعیین برای توصیف تغییرات متغیرهای تحقیق نسبت به یکدیگر استفاده می شود.
برای روابط پیشنهادی تحقیق در مورد نسبت سرمایه در گردش شرکت ، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و سود آوری، سه مدل مشخص شده است که ، تجزیه و تحلیل آماری آن با کمک نرم افزار های اقتصاد سنجی EViews به شرح زیر انجام می شود: اولا، ازمقیاس آمار توصیفی برای متغیر های توضیحی استفاده و سپس، برای بررسی رابطه بین متغیرها و مسئله هم خطی چندگانه بین متغیر های توضیحی، تجزیه و تحلیل همبستگی پیرسون انجام شد. سپس، با بهره گرفتن از نرم افزار Eviews، مدل ۱ برای آزمون فرضیه ۱، با بهره گرفتن از برآوردگر Swamy و Arora مولفه واریانس ، بررسی شد. برای برآورد مدل ۲ و آزمون هر یک از فرضیه های مرتبط (H02 و H03) از برآوردگر مولفه واریانس Wallace و Hussain استفاده شده و برای آزمون فرضیه ۴ ازمدل های اقتصاد سنجی استفاده شده است.
عکس مرتبط با اقتصاد
۱-۱۱ خلاصه فصل وساختارپژوهش
این پژوهش درپنج فصل ارائه شده است.فصل اول به کلیات پژوهش،شامل مقدمه،بیان مسئله،ضرورت واهمیت تحقیق ،سوال اصلی تحقیق،اهداف تحقیق،چهارچوب نظری تحقیق،فرضیه های تحقیق،تعریف عملیاتی متغیرها، قلمروپژوهش،روش تجزیه وتحلیل اطلاعات وساختارپایان نامه می پردازد.
درفصل دوم مبانی نظری موضوع پژوهش شامل مدیریت سرمایه درگردش،تصمیمات مالی جهت تامین مالی، سودآوری شرکت ها وپیشینه پژوهش تشریح می گردد.
فصل سوم به روش شناسی پژوهش پرداخته می شودکه شامل جامعه آماری،روش وابزارگردآوری اطلاعات، روش های آماری قابل استفاده ومحدودیتهای پژوهش می باشد.
درفصل چهارم اطلاعات جمع آوری شده تجزیه وتحلیل می شود.
درفصل پنجم که فصل پایانی رساله است نتایج ،پیشنهادهاومحدودیت های پژوهش حاضربیان می شود.
فصل دوم

مبانی نظری
پژوهش
بخش اول
مدیریت
سرمایه درگردش
۲-۱-۱ مقدمه
شالوده مباحث مدیریت مالی راسرمایه تشکیل می دهدومی توان ادعاکردکه همه فعالیتهای تجاری نیازمندسرمایه اند،سرمایه عبارت است ازتمام منابع مالی که مورد مصرف شرکت قرار می گیرد و در این راستا مدیریت مالی چارچوب روابط بین سرمایه و شرکت را مشخص می کند.
با توجه به جایگاه و اهمیت سرمایه در فرایندهای سازمانی،مدیریت آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این میان سرمایه در گردش به طور کلی در همه سازمان ها وبخصوص در سازمان های با انداز ه های کوچکتر، بخش عظیمی از سرمایه سازمان را به خود اختصاص می دهد، و مدیریت آن براساس مکانیزم های مدیریت عناصر زنجیره تامین نیز ازاهمیت به سزایی برخوردار است . سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی های جاری سرمایه گذاری می شود و مدیریت سرمایه در گردش نیز عبارت است ازتعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
با وجود اهمیت زیاد سرمایه در گردش برای سازمان ها ،ادبیات سازمانی به طور سنتی بر روی مطالعه تصمیمات مالی بلندمدت متمرکز است و پژوهشگران نیز بیشتر به مطالعه در زمینهتجزیه و تحلیل سرمایه گذاری، ساختار سرمایه، تقسیم سود،ارزشیابی سازمان و موارد مشابه پرداخته اند. اما باید توجه داشت سرمایه گذاری که شرکتها بر روی دارایی های کوتاه مدت انجام می دهند و منابعی که با سر رسید کمتر از یک سال به کاربرده می شود، قسمت عمده اقلام ترازنامه شرکت را تشکیل می دهدو در این فضای اقتصاد چالشی، که سازمان ها ی بین المللی راه های جدید ی را برای رشد و بهبود عملکرد مالی وکاهش ریسک جستجو می کنند، سرمایه در گردش به عنوان منبعی مهم برای بهبود عملکرد مالی به شمار می آید با این اوصاف مدیریت سرمایه در گردش فعال،یک نیازاساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفظ نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد.
اسمیت [۹]معتقد است مدیریت سرمایه در گردش به خاطرتاثیری که بر روی ریسک و سودآوری شرکت و در نتیجه درارزش شرکت دارد از اهمیت به سزایی برخوردار است . چرا که سرمایه گذاری در سرمایه در گردش مبادله بین سودآوری ورسیک را شامل می شود و تصمیماتی که به افزایش سودآوری گرایش دارد منجر به افزایش ریسک نیز می شود و برعکس،تصمیماتی که بر روی کاهش ریسک متمرکز است به کاهش سودآوری بالقوه منجر می شود.
ذکر این نکته نیز لازم به نظر می رسد که در اکثر مطالعات انجام شده در زمینه مدیریت سرمایه در گردش، تحلیل ها بر روی شرکتهای بزرگتر متمرکز است، اما باید توجه داشت که مدیریت دارایی ها و بدهی های جاری برای شرکت های با اندازه کوچکتر یامتوسط از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که بخش اعظم دارایی های این شرکت ها به شکل دارایی های جاری نگهداری می شود، همچنین بدهی های جاری نیز یکی از اصلی ترین منابع مالی خارجی این شرکتها محسوب می شود. بلت نیز با اشاره به اهمیت سرمایه در گردش برای کسب وکارهای کوچک دلیل اصلی این اهمیت را این چنین توصیف می کند که کسب وکارهای کوچک به طور خاصی در زمینه عمده فروشی یا خرده فروشی فعالیت دارند و از آنجا که دارایی های جاری بخش بزرگی از کل دارایی های آنان را تشکیل می دهد که باید بودجه بندی گردد و این بودجه بندی نیز امری مهم و طولانی مدت است واغلب کسب و کارهای کوچک در پیش بینی بلند مدت بودجه مشکل دارند لذا باید توجه خاصی را به مدیریت سرمایه درگردش معطوف نمایند . بنابراین با مدیریت مناسب تعاملات مالی با خریداران و تامین کنندگان در زنجیره تامین می توان مبانی سرمایه در گردش مناسبی را طراحی کرده و توسعه داد.
۲-۱-۲تشریح مفهوم مدیریت سرمایه در گردش
امور مالی شرکت می تواند به سه بخش اصلی بودجه بندی سرمایه، ساختار سرمایه و مدیریت سرمایه در گردش طبقه بندی شود. مدیریت سرمایه های بلند مدت به بودجه بندی سرمایه و ساختار سرمایه مربوط می شود در حالی که مدیریت دارایی ها و بدهی های جاری در حوزه مدیریت سرمایه در گردش می باشد.( چیووچنگ[۱۰]، ۲۰۰۵)
سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی های جاری سرمایه گذاری می شود.طبق نظر اسکیلینگ(اسچیلینگ[۱۱]،۱۹۹۶) نیز عموماً واژه سرمایه در گردش به سرمایه گذاری سازمان در دارایی های جاری، بدهی ها ی جاری،وجوه نقد، اوراق بهادار کوتاه مدت،حسابهای دریافتنی و موجودی کالا مربوط می شود و مدیریت سرمایه در گردش نیز عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد.
۲-۱-۳سیاست های سرمایه در گردش
سیاست های سرمایه در گردش شامل برخی اصول و برنامه هایی است که شامل اقداماتی در خصوص دارایی ها و بدهی ها ی جاری می شود . بسیاری از نویسندگان و محققین به سه نوع سیاست سرمایه در گردش اشاره کرده اند: جسورانه (تهاجمی)، متعادل و محافظه کارانه. تفاوت اساسی این سیاست ها در میزان سرمایه در گردش خالص است که برابر با تفاضل دارایی های جاری و بدهی ها ی جاری است.(بلت[۱۲]،۱۹۹۷)
استراتژی محافظه کارانه در مدیریت سرمایه در گردش باعث خواهد شد که قدرت نقدینگی بیش از حد بالارود. در اجرای این سیاست سعی می شود ریسک ناشی از ناتوانی بازپرداخت بدهی های سر رسید شده به پایین ترین حد خود برسد . مدیر دراین نوع راهبرد می کوشد تا مقدار دارایی های جاری را در سطح بالایی نگه دارد .در مقابل مدیر سرمایه در گردش با راهبردجسورانه می کوشد با داشتن کمترین میزان دارایی جاری ازبدهی های جاری بیشترین استفاده را ببرد .در اجرای این راهبردریسک نقدینگی بسیار بالا خواهد بود . از سوی دیگر چون حجم دارایی های جاری به پایین ترین حد خود می رسد، نرخ بازده سرمایه گذاری بسیار بالا خواهد بود.(ریموند[۱۳]،۱۳۸۶)با این اوصاف سیاست متعادل نیز در بین سیاست جسورانه ومحافظه کارانه قرار می گیرد و مدیر سرمایه در گردش می کوشد که در ساختار سرمایه در گردش خود به صورت متعادل ازدارایی های جاری و بدهی ها ی جاری استفاده نماید، لذا این سیاست دارای ریسک و بازده متوسط می باشد.
بسیاری از تحقیقات مربوط به تأثیر مدیریت سرمایه درگردش بر سود آوری از این واقعیت حمایت می کنند که انتخاب سیاست جسورانه، سودآوری شرکتها را بهبود می بخشد(شاین وسوئنن[۱۴]،۱۹۹۸)در این رابطه جوز[۱۵] و همکارانش(۱۹۹۶)درباره ی شرکتهای آمریکایی، شواهدی بدست آوردند که از سیاست جسورانه در سرمایه درگردش حمایت میکرد افزاونظیر[۱۶](۲۰۰۹) در مطالعه ای بر روی شرکتهای پذیرفته شده در بورس کراچی ارتباط بین سیاستهای مدیریت سرمایه در گردش و سودآوری شرکتهارا بررسی کردند و به این نتیجه دست یافتند که مدیران میتوانند با اتخاذ رویکرد محافظه کارانه، نسبت به سرمایه گذاری در سرمایه در گردش و تأمین مالی سرمایه در گردش نیز،ارزش شرکت را تغییر دهند. ام والا[۱۷](۲۰۱۲) نیز در مطالعه ای بر روی شرکتهای پذیرفته شده در بورس عمان تأثیر استراتژی های مدیریت سرمایه در گردش بر سودآوری و ارزش شرکت ها را بررسی کرد. نتایج پژوهش آنان حاکی از آن بود که اتخاذ سیاست محافظه کارانه تأثیر مثبتی بر سودآوری و ایجاد ارزش شرکت دارد و اتخاذ سیاست جسورانه تأثیر منفی بر سودآوری و ایجادارزش شرکت دارد.
۲-۱-۴شاخص های مدیریت سرمایه در گردش
سرمایه در گردش را با معیارها و مؤلفه های مختلفی می سنجند که در اینجا تحت عنوان شاخص های مدیریت سرمایه در گردش ذکر می گردد . چرخه نقدینگی[۱۸] (CCC) مؤلفه اصلی مدیریت سرمایه درگردش به حساب می آید که در برگیرنده مدت زمان وصول مطالبات، مدت زمان نگه داری موجودی کالا و مدت زمان پرداخت حسابهای پرداختنی می باشد که به صورت مختصرتوضیح داده می شوند.
مدت زمان وصول مطالبات که از طریق رابطه (۱)محاسبه می شود برابر میانگین تعداد روزهایی است که شرکت مطالبات خود را از مشتریانش جمع آوری می کند. طبق نظر لانگ و همکاران معاملات اعتباری وفروش های نسیه، وسیله ای برای جذب مشتریان جدید است وبسیاری از شرکتها در تلاش هستند تا استانداردهایاعتباری خودرا در جهت جذب مشتریان جدید تغییر دهند . به علاوه اعطای امتیازات به
مشتریان باعث تحریک فروش می گردد چرا که به مشتریان این اجازه را می دهد، کیفیت محصول را قبل از پرداخت ارزیابی نمایند(لانگ[۱۹] وهمکاران،۱۹۹۳) .در نتیجه با توجه به سرمایه گذاری های مهم درحسابهای دریافتنی به وسیله بسیاری از شرکتهای بزرگ،مدیریت اعتبارات می تواند تاثیر مهمی بر روی سودآوری شرکت و در نتیجه ارزش آن داشته باشد.
() * ۳۶۵ = مدت زمان وصول مطالبات: رابطه(۱)
مدت زمان نگهداری موجودی کالا که از طریق رابطه(۲) محاسبه می شود نشان دهنده میانگین تعداد روزهایی است که موجودی کالا به وسیله شرکت نگهداری می شود. سطح بهینه ای از موجودی کالا تاثیر مستقیمی بر روی سودآوری خواهد گذاشت چرا که منابع سرمایه در گردش را برای سرمایه گذاری در چرخه کسب و کار تجاری آزاد خواهد کرد (لازاریدیس[۲۰]وتریفونیدیس[۲۱]،۲۰۰۶)و هدف آن کاهش هزینه هاو افزایش سود می باشد در حالی که نیازهای مشتریان به بهترین نحو پاسخ داده می شود(کومانا[۲۲]،۲۰۰۸)
() * ۳۶۵ = مدت زمان نگه داری موجودی کالا: رابطه(۲
مدت زمان پرداخت حسابهای پرداختنی نیز نشان دهنده میانگین زمانی که سازمان بدهی هایش را با عرضه کنندگان خود تصفیه می کند، می باشد واز طریق رابطه(۳)محاسبه می گردد.سیاست های اتخاذ شده در قبال
عرضه کنندگان نیز بر روی سودآوری سازمان تاثیر خواهد گذاشت.( لازاریدیس[۲۳] و تریفونیدیس[۲۴] ، ۲۰۰۶)
() * ۳۶۵ = مدت زمان پرداخت حساب های پرداختی: رابطه(۳)
چرخه نقدینگی نیز فاصله زمانی وجوه نقد برای خرید موجودی برای استفاده در فرایند تولید و زمانی که وجوه نقد از طریق فروش محصول نهایی به شرکت باز می گردد را شامل می شود. این شاخص از طریق رابطه (۴) محاسبه می گردد .لازم به ذکر است که شاخص چرخه نقدینگی اگر چه در این مقاله به عنوان شاخص مدیریت سرمایه در گردش در نظر گرفته شده است ولی می تواند به عنوان یک شاخص عملکرد نیز در نظر گرفته شود . جانسون و سوئنن نیز در بررسی شاخص های شرکت های موفق، چرخه نقدینگی را به عنوان یک معیار عملکرد در نظر گرفته اند. (جانسون [۲۵]و سوئنن[۲۶]،۲۰۰۳)
:رابطه (۴)
مدت زمان پرداخت ح. پرداختنی-تعدادروزهای نگهداری موجودی+مدت زمان وصول مطالبات = چرخه نقدینگی
۲-۱-۵شاخص های عملکرد
جانسون و سو ئنن در مطالعه ای که بر روی ۴۷۸ شرکت در دوره زمانی ۱۹۹۸-۱۹۸۲ داشته اند۱۰ شاخص را به عنوان شاخص های شرکت های موفق در نظرگرفته اند که سودآوری و نقدینگی از بین این شاخص ها مرتبط باسرمایه در گردش می باشد(جانسون، سو ئنن،۲۰۰۳) سودآوری یکی از شاخص های مهم درارزیابی عملکرد مالی شرکتها محسوب می شود، که با بهره گرفتن از معیارهایی همچون بازده داراییها مهم در (ROA) و سود عملیاتی ناخالص و … محاسبه می گردد نقدینگی نیز طبق نظر شلتون[۲۷] (پلاک [۲۸]و کوکورک[۲۹] ، ۲۰۰۷) به توانایی سازمان برای ادای تعهدات کوتاه مدت خود مربوط می شود و سازمان باید سرمایه در گردش کافی یا دسترسی به وجوه کافی برای ادای این تعهدات را داشته باشد . پس می توان این چنین استدلال کرد که یک سطح نقدینگی بهینه می تواند به عنوان معیار مناسبی برای عملکرد مالی سازمان در نظر گرفته شود.
۲-۱-۶عوامل مؤثر بر سرمایه در گردش
عوامل زیادی ممکن است بر روی سرمایه در گردش وسیاستهای سرمایه در گردش سازمان تاثیر بگذارد . در اینجا چهارمورد از این عوامل که از اهمیت بیشتری برخوردار است توضیح داده می شود و بقیه عوامل نیز در حد اشاره خواهد آمد.
۲-۱-۶-۱مدیریت وجوه نقد
شرکت ها استراتژی های مدیریت وجوه نقد خود رابر محور دوهدف تعیین می کنند : ۱-تهیه و تأمینوجه نقد برای انجام پرداخت های شرکت ۲- به حداقل رساندن موجودی هایی که درشرکت به صورت راکد باقی می ماند.(ریموند[۳۰]،۱۳۸۶)
پلاک[۳۱] و کوکورک [۳۲]نیز اهداف مدیریت وجوه نقد راافزایش نقدینگی، کنترل جریان نقدی، افزایش ارزش سرمایه وکاهش هزینه های سرمایه بیان کرده اند و در مطالعه ای که درجمهوری چک داشته اند به این نتیجه رسیده اند که بسیاری از فعالیتهای بانکداری و خزانه داری در جمهوری چک بر روی مدیریت وجوه نقد که شامل بودجه بندی سرمایه، مدیریت بدهی ها، روابط خوب با بانکها، پرداخت به عرضه کنندگان، جمع آوری وجوه از مشتریان، کنترل پول خارجی و گزارش و حمایت فنی از این وظایف تمرکز شد ه اند. بنابراین می توان با توجه به این وظایف برای مدیریت وجوه نقد این چنین استدلال کرد که مدیریت مناسب و بهینه وجوه نقد بر روی مدیریت سرمایه در گردش سازمان تاثیر خواهد گذاشت چرا که بر روی مدت زمان وصول مطالبات و مدت زمان پرداخت بدهی ها تاثیر می گذارد و آنها را در سطح بهینه نگه می دارد. ( پلاک و کوکورک،۲۰۰۷)
۲-۱-۶-۲ نسبت بدهی
با این نسبت کل وجوهی که از محل بدهی ها تامین شده محاسبه می شود و از تقسیم کل بدهی ها بر کل دارایی ها به دست می آید. چیو وچنگ[۳۳] در مطالعه ای که بر روی عوامل موثر بر مدیریت سرمایه در گردش داشته اند، دریافتند که نسبت بدهی ارتباط منفی معناداری با تراز نقدینگی خالص و نیازمندی های سرمایه در گردش و در نتیجه با مدیریت سرمایه در گردش دارد و هر چه میزان نسبت بدهی بالاتر باشد میزان سرمایه در گردش لازم برای عملیات روزمره سازمان کاهش می یابد.(هاووتیس[۳۴]،۲۰۰۳)
۲-۱-۶-۳جریان نقدی عملیاتی
چیو وچنگ در مطالعه اثر جریان نقدی عملیاتی برروی مدیریت سرمایه در گردش دریافتند که جریان نقدی عملیاتی ارتباط مثبت معناداری با تراز نقدینگی خالص و ارتباط منفی معنادار با نیازمندی های سرمایه در گردش دارد و در نتیجه بر روی مدیریت سرمایه در گردش سازمان تاثیر گذار می باشد. (چپووچنگ،۲۰۰۵)
۲-۱-۶-۴ابزارهای کنترل ریسک
یکی از مرتبط ترین ریسکها به سرمایه در گردش سازمان،ریسک نقدینگی می باشد. ریسک نقدینگی ریسک نبود وجه نقد برای بازپرداخت تعهدات است. عموماً شرکتها هنگامی که به علل مختلف نتوانند محصولات خود را به فروش برسانند(افزایش موجودی کالا)، یا نتوانند وجوه نقد ناشی از فروش را دریافت کنند(وصول مطالبات )و یا این که هزینه ها ی آنها افزایش بی رویه داشته باشد با مشکل نقدینگی مواجه می شو ند. بروز مشکل نقدینگی باعث نقصان در ساختار مالی شرکت گردیده و متعاقب آن خرید مواد اولیه و پرداخت تعهدات جاری با مشکل مواجه می شود.( راعی و سعیدی،۱۳۸۳)
در این شرایط مدیریت ریسک به عنوان عاملی مؤثر برای حل مشکل نقدینگی شرکتها در نظر گرفته می شود. گانداولی بحث می کند که مدیریت ریسک بخش مهمی از فرایند جریان نقدی می باشد و شرکت ها می توانند با انجام اقداماتی همچون سیاستهای اعتباری مناسب، هزینه ها ی بدهی را کاهش داده و ریسک اعتباری خود را بهتر مدیریت کنند.(گانداولی[۳۵]،۲۰۰۶)
ابزارهای مدیریت ریسک زیادی موجود است که بر روی سرمایه در گرد ش سازمان تاثیر می گذارد . در اینجا در مورد استفاده از بیمه توضیحات مختصری ارائه می شود. بیمه یک ابزار است که به وسیله آن ریسک دو یا چند نفر یا شرکت از طریق مشارکت واقعی یا تعهد شده برای پرداخت به زیان دیده ترکیب می شود و می توان مزایای آن را این چنین برشمرد : ۱) افراد یا شرکت هایی را که متحمل خسارات غیر مترقبه می شو ند تامین مالی می کند . ۲ ) ناراحتی های فکری و فیزیکی ناشی از ترس و نگرانی بیمه گذار را از بین می برد . ۳) منجر به تولید، سطوح قیمت و ساختارهای قیمت بهینه می شود. ۴ )وجوه مورد نیاز برای سرمایه گذاری را مهیا می کند . ۵) وضعیت رقابتی شرکتهای کوچک را بهبود می بخشد. (ویلیامز[۳۶]وهمکاران،۱۳۸۵)
غیر از عوامل اشاره شده در بالا عوامل دیگری نیز می تواند مدیریت سرمایه در گردش را ت حت تاثیر خود قرار دهد که از آن جمله می توان به خط مشی تولید شرکت، خط مشی اعتباری عرضه کنندگان، فعالیت شرکت در خصوص رشد و توسعه، سهولت دست یابی به مواد اولیه، سطح سود، سطح مالیات، خط مشی تقسیم سود، شیوه های مدیریت عملیات و غیره به عنوان عوامل موثر در تعیین میزان سرمایه درگردش سازمان اشاره کرد.(جمعی،۱۳۸۰)
نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این مسأله است که سازمان ها باید توجه کافی به این عوامل بنمایند و با شناسایی دقیق این عوامل تاثیر گذار واثرات آنها بر روی مدیریت سرمایه در گردش، از تاثیرات مثبت این عوامل در سازمان بهره مند گردند. همچنین ذکر این نکته نیز لازم به نظر می رسد که عوامل اشاره شده در بالا می توان د بر سیاست ها ی سرمایه در گردش سازمان تاثیر گذار باشد و سازمانها می توانند با توجه به این عوامل سیاستهای جسورانه یا محافظه کارانه در خصوص سرمایه درگردش اتخاذ نمایند.
۲-۱-۷تاثیر مدیریت سرمایه در گردش در عملکرد مالی سازمان
تاثیر مدیریت سرمایه در گردش بر عملکرد مالی سازمان از دو جنبه تاثیر سیاست های سرمایه در گردش بر عملکرد و تاثیر شاخص های مدیریت سرمایه در گردش بر عملکرد مورد بررسی قرار می گیرد.
۲-۱-۷-۱سیاست های سرمایه در گردش و عملکرد
شرکتها می توانند سرمایه گذاری در سرمایه در گردش خود را به حداقل برسانند یعنی یک سیاست جسورانه را در پیش گیرند و یا این که یک سیاست محافظه کارانه را انتخاب کنند بنابراین مدیریت شرکت مجبوراست قبل از انتخاب سیاست سرمایه در گردش خود در مورد موازنه ریسک و بازده تصمیم گیری نماید .حداقل کردن سرمایه گذاری در سرمایه در گردش (سیاست تهاجمی) ممکن است به طور مثبت بر روی سودآوری شرکت تاثیر بگذارد . از سوی دیگر سرمایه گذاری سنگین در سرمایه در گردش (سیاست محافظه کارانه)نیز ممکن است منجر به سودآوری گردد چرا که به عنوان مثال، نگه داشتن موجودی کالای زیاد، هزینه وقفه های احتمالی در فرایند تولید و خسارات ناشی ازکمیابی تولیدات را کاهش می دهد و همچنین هزینه ها ی تامین را کاهش داده و در مقابل نوسانات قیمت از شرکت حمایت می کند.(گارسیا[۳۷] وهمکاران،۲۰۰۷)
شواهد به دست آمده از مطالعات جوس[۳۸] و همکاران(۱۹۹۶) شین و سوئنن[۳۹] (۱۹۹۸)، دلف[۴۰] (۲۰۰۳) و محققین دیگر در ارتباط با سودآوری به عنوان معیاری برای عمکرد و سیاست های سرمایه در گردش، از این واقعیت حمایت می کنند که سیاست های سرمایه در گردش تهاجمی سودآوری را بالا می برد .جمعی نیز در مطالعه ای که بر روی ارتباط سیاست های سرمایه در گردش اتخاذ شده توسط شرکتهای داروسازی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بازده سهام این شرکتها داشته به این نتیجه رسیده است شرکت هایی که سیاست سرمایه در گردش جسورانه را انتخاب نمود ه اند در مقایسه با شرکت های با سیاست محافظه کارانه دارای بازده بیشتری بوده اند .(جمعی،۱۳۸۰)
مزایای یک سیاست تهاجمی کاهش هزینه ها و افزایش سود می باشد.چندین هزینه با بهره گرفتن از یک سیاست تهاجمی ممکن است کاهش یاید که از آن جمله به موارد زیر می توان اشاره کرد: ۱)هزینه های موجودی کالا پایین تر و در نتیجه نگهداری کمتر موجودی ها و حرکت چرخش سریع موجودی ۲) هزینه های وصول مطالبات پایین تر با بهره گرفتن از سیاست اعتباری تهاجمی ۳)کاهش هزینه های بودجه بندی به دلیل استفاده زیاد از بدهی های کوتاه مدت .لازم به ذکر است برای شرکت های کوچکتر به دلیل استفاده بیشتر از بدهی ها در مقایسه با شرکتهای بزرگتر، سیاست سرمایه در گردش تهاجمی می تواندسودآوری شان رابه طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد . اگر چه باید توجه داشت که سیاست ها ی سرمایه در گردش تهاجمی، ریسک ناتوانی در ادای تعهدات را هم افزایش می دهد.(بلت[۴۱]،۱۹۹۷)در کل می توان این چنین استدلال کرد که سیاست های سرمایه در گردش جسورانه، اگر چه ریسک زیادی را نیز دارا می باشد در مقایسه با سیاست های سرمایه در گردش محافظه کارانه دارای سودآوری بیشتری است . و شرکتها باید از طریق موازنه ریسک و بازده که شالوده تمام تصمیم گیری های مالی است، سیاست های سرمایه در گردش مناسب را اتخاذ نمایند.