چکیده

در عصر کنونی هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و کیفیت فعالیت‌های خود نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. فقدان وجود نظام ارزیابی یکی ازعلائم بیماری های سازمان تلقی می گردد که پیامد آن کهولت و نهایتاً مرگ سازمان است. کوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را می توان دستیابی به کارایی بالاتر نامید.
عکس مرتبط با اقتصاد
در این تحقیق داده های ۹ بیمارستان دولتی استان ایلام ازروش تحلیل پوششی داده ها( (DEAبراساس مدل مختلف CCR با دو سناریودرطی سالهای ۱۳۹۰- ۱۳۸۸با بهره گرفتن از نرم افزار DEA solver موردبررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نهاده ها یعنی تعداد پزشکان، کادرپرسنلی وتخت فعال وستاده ها یعنی خدمات کلینیکی، خدمات پارا کلینیکی، خدمات سرپایی، تخت فعال، روزبستری، اشغال تخت روز و خدمات سرپایی برای بررسی استفاده گردید.
نتایج نشان داد در اکثرسالهای مورد مطالعه ۴۰% بیمارستانهای مورد مطالعه از لحاظ فنی ومقیاس کارا بوده در حالی که در ۶۰% بقیه مراکز میزانی از ناکارایی فنی و مقیاس در آنها مشهود است. میانگین کارایی( فنی کل و مقیاس ) در کل دوره ها مورد مطالعه برای مراکز مذکور به ترتیب ۹۰% و ۸۷% بوده است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که ظرفیت ارتقای کارایی فنی تا حدود ۱۰% و ظرفیت کارایی مقیاس به میزان ۱۳% بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها و بکارگیری همان میزان از نهاده ها وجود داشت. همچنین در بیمارستانهای غیر کارا، ناکارایی فنی بیشتر از ناکارایی مقیاس بوده است.
واژهای کلیدی: ارزیابی، کارایی، تحلیل پوششی داده ها (DEA)، تخت فعال، واحدهای تصمیم گیرنده (DMU)،
بیمارستان.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

فصل اول

کلیات تحقیق

۱-۱مقدمه
کوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را می توان دستیابی به کارایی بالاتر نامید. کارایی مفهومی جامع است که افزایش آن به منظور ارتقای سطح زندگی، رفاه، آرامش و آسایش انسان ها، همواره مد نظر دست اندرکاران سیاست و اقتصاد بوده است، برخی بقا و تداوم یک نظام سیاسی و اقتصادی را نیز موکول به کارایی و بهره وری دانسته اند(ابطحی وهمکاران،۲۰۰۵).
بحث درباره کارایی درادبیات علمی از سابقه طولانی برخورداربوده ودرزمینه عمومی است که درهرکجا کاروفعالیتی وجود دارد، می توان ازآن اثراتی یافت. ازجمله دلایلی که برای این سابقه طولانی ووفور بحث درباره کارایی می توان برشمرد اهمیت این موضوع برای جامعه می باشد. چرا که درواقع بحث درباره کارایی وعوامل موثر برآن، بحث درباره این است که چگونه میتوان کار وفعالیتی که درحال انجام شدن است رابا هزینه وامکانات کمتر به نتایج بیشتری رساند، ازنیروهای موجودحداکثر استفاده استفاده رابرد، وازهدررفتن امکانات مادی وانسانی جلوگیری کرد ( امامقلی پورسفیددشتی،۱۳۸۱). توجه به ارتقای انتظارات عموم مردم از رفاه اقتصادی، تقاضا برای خدمات بهداشتی و درمانی روند صعودی داشته است. حال با توجه به محدودیت منابع و امکانات، حداکثر استفاده از امکانات موجود، یکی از مهمترین راه حل ها ی ممکن از دید اقتصاد سلامت ، جهت کاهش شکاف بین عرضه و تقاضا می باشد. کارایی، مهمترین و معمول ترین سازوکار جهت ارزیابی و اندازه گیری عملکرد یک بنگاه اقتصادی از جمله بیمارستان به شمار می رود، لذا در چند دهه گذشته بررسی عملکرد بخش های مختلف اقتصادی و یا بنگاه ها و واحدهای اقتصادی در سطح خرد از طریق سنجش و برآورد کارآیی، همواره مو رد توجه محققان رشته ها ی مختلف علوم اجتماعی به ویژه مدیریت و اقتصاد بوده است (یاساوارنگ،۲۰۰۵). [۱]
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تصمیم گیری مهمترین دغدغه هر مدیر در فعالیتهای حرفه ای است. به زعم بسیاری از دانشمندان حوزه مدیریت، تصمیم گیری معیار ارزیابی عملکرد هر مدیر است. هربرت سایمون[۲] حتی گام را فراتر گذاشته و تصمیم گیری را معادل مدیریت دانسته است(شیردل ملاسرایی،۱۳۸۶). مدیران در اخذ تصمیم به اطلاعات گوناگونی نیاز دارند و مراحل مشخصی را برای دسترسی به اطلاعات طی می کنند. یکی از زمینه های کلیدی تصمیم گیری مدیران، ارزیابی عملکرد است که آنان را در اخذ تصمیم هدایت می کند(غضنفری وهمکاران۱۳۷۹).
ارزیابی عملکرد سازمان از موضوعاتی است که مدیران و محققین توجه زیادی به آن داشته اند و تا کنون در این زمینه، مقالات زیادی منتشر شده است(ماروهمکاران[۳]،۲۰۰۳). وجود و یا عدم وجود نظام ارزیابی عملکرد کارآمد، با حیات و مرگ سازمان رابطه مستقیم دارد. بیمارستان ها به عنوان یکی از اصلی ترین سازمان های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی درمانی و به دلیل، حساسیت و اهمیت ویژه ای که در سلامت جامعه دارند(ماسی،۲۰۰۷[۴]). ضرورت ارزیابی عملکرد و بهبود کارایی را بیش از دیگران احساس می کنند(وردورث وهمکاران[۵]،۲۰۰۵). افزایش هزینه های بخش بهداشت و درمان درایران و جهان همراه با رشد فزاینده ی تکنولوژی و تغییرات جمعیتی، ضرورت توجه به مفاهیم اقتصادی را در این بخش خاطر نشان می سازد در بخش بهداشت و درمان، به لحاظ اهمیت نوع خدمات و سروکار داشتن با سلامت و جان انسان ها، اعتلای کیفیت و تضمین آن برای نظام بهداشت و درمان و مردم به طور فزاینده مورد توجه قرار گرفته است. مردم از یک سو با پرداخت حق بیمه،مالیات و تحمل هزینه های گزاف بهداشت و درمان و در کنار آن افزایش آگاهی، انتظارات فزاینده ای از بیمارستان و دیگر بنگاه های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی و درمانی دارند. از سوی دیگرسرمایه گذاری کلان جهت بهره گیری از تکنولوژی نوین درمان وافزایش هزینه های پرسنلی و به کا‌رگیری نیروهای تخصصی و فوق تخصصی موجب گرانترشدن خدمات بهداشتی ودرمانی گردیده است.[۶]
از آنجا که بهبود بهره وری و کارایی یکی از منابع مهم توسعه اقتصادی است ، لذا این مقوله باید در بخش بهداشت ودرمان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد .محاسبه کارایی فنی و شناخت عوامل مؤثر در افزایش کارایی بیمارستان ها، اقدامی مکمل در جهت توسعه کمی و کیفی آن است. با رفع عوامل دخیل در عدم کارایی بیمارستان، می توان کارایی را بدون اضافه کردن عوامل تولید افزایش داد و توان خدمت دهی را بالا برد. همچنین مدیران بیمارستان را در تصمیم گیری بهتر، وا قعی تر وکاراتر یاری کرد. در نتیجه انتظار می رود مدیران و برنامه ریزان با آگاهی از روند کارایی و شناخت عوامل مؤثر درآن، در جهت تخصیص بهینه منابع و افزایش بهره وری وکارایی گام بردارند(مردانی ۲۰۰۳).
عدم آشنایی مدیران بیمارستان ها و مسؤولین بهداشتی و درمانی به شاخص های اقتصاد بهداشت از یک طرف و مالکیت دولتی بیمارستان ها واستفاده از بودجه ی عمومی از طرف دیگر ، باعث شده که مسؤولین و مدیران انگیز های برای انتخاب تر کیبی از نهاد ه ها که هزینه ها را حداقل کند وانتخاب بهترین عوامل تولید که ضایعات را به حداقل و کارایی را به حداکثر برساند وجود نداشته باشند(حاتم، ۲۰۰۱: ۲۳).
با توجه به اهمیت موضوع، روش های گوناگونی برای ارزیابی عملکرد و افزایش کارایی سازما نها ارائه شده است. برای ارزیابی سازما نها به داشتن استاندارد و نظارت نیاز است. در خدمات بیمارستانی، استاندارد به معنی تعیین سطح لازم و قابل قبول در ارائه ی هر یک از خدمات اداری، پزشکی و پیراپزشکی است. با توجه به اینکه در بسیاری از موارد، استاندارد هماهنگ برای ارزیابی مراکز آموزشی درمانی در ایران وجود ندارد (خلیلی۲۰۰۹). یکی از ابزار های کارآمد در این زمینه تحلیل پوششی داده ها می باشد. با بهره گرفتن از این روش، واحدهای مورد بررسی با یک سطح استاندارد از قبل تعیین شده، مقایسه نمی شوند و کارایی واحدها با توجه به کارایی واحدهای دیگر سنجیده می شود.

۲-۱ بیان مسأله

“سلامت حق مردم است ” این مسأله در کنفرانس بین المللی مراقبت های اولیه بهداشتی در آلماتا به عنوان واقعیتی انکارناپذیر پذیرفته شده است. بدیهی است که تحقق آن، نیاز به تلاش در بخش بهداشت و بسیاری از بخش های اجتماعی و اقتصادی دیگر دارد.[۷]
توجه به بهداشت و سلامت در سطح آحاد جامعه یکی از اهداف اصلی برنامه های جمهوری اسلامی می باشد. در اثبات این گفته می توان به مواردی چون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود که ضمن محوری برشمردن سلامت کامل و جامع انسان، بهداشت و درمان را از جمله نیازهای اساسی می شناسد و دولت را مکلف کرده است تا تمامی منابع، امکانات و ظرفیت های خود را جهت تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت افراد کشور بسیج کند[۸]. از این رو، یکی از ابعاد تجلی بخش مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در کشور، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به اقشار مختلف جامعه می باشد(صادقی و همکاران، ۲۰۰۵: ۱۵۱) و در این راستا می توان به توجه خاصی که در برنامه های توسعه کشور به بخش بهداشت و درمان شده است، اشاره کرد.[۹]
دراین میان بخش بهداشت امروز شاید از مهمترین بخش های خدماتی ویکی از شاخص های توسعه و رفاه اجتماعی تلقی می گردد. بنابراین بازشناخت اقتصادی این بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بیمارستان به عنوان یکی از سازمان های اصلی ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی ، حساسیت و اهمیت ویژه ای در اقتصاد بهداشت دارد(حسن زاده، ۱۳۸۶: ۲) .
بهداشت و درمان یکی از نیازهای اساسی هر جامعه است.از آنجا که توجه به بهداشت و درمان و سرمایه گذاری دراین زمینه باعث افزایش بهره وری نیروی کار و افزایش تولید می گردد، لذا تخصیص منابع کافی و به کارگیری مطلوب منابع دراین بخش از اهمیت به سزایی برخوردار است( احمدکیادلیری، ۱۳۸۴: ۲۲).
بدیهی است که در راستای تحقق این امر مهم، وجود امکانات و استفاده صحیح از آن ، امری ضروری و اجتناب ناپذیرمی باشدو با توجه به این که حفظ و تأمین سلامتی مردم از اولویت های توسعه ای هر کشور به شمار می آید، دست اندرکاران بخش سلامت همواره در تلاشند تا با بهره گیری از منابع در دسترس خود، بهترین و کیفی ترین مراقبت ها و خدمات بهداشتی درمانی را به جامعه ارائه نمایند( سجادی و همکاران، ۲۰۰۸: ص ۲۲۸).
بیمارستان به عنوان یکی ازسازمان های اصلی ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی، حساسیت واهمیت ویژه ای دراقتصاد بهداشت دارد. این ویژگی، به خصوص درکشورهای درحال رشد، باتوجه به زیرساخت های اقتصادی وآسیب پذیری شدید آنهادررویارویی بانوسانات بازارهای پول وکالادوچندان می شود. زیرا سیرصعودی تقاضا برای دریافت کالاهاوخدمات بهداشتی ودرمانی همواره بامحدودیت منابع روبرومی باشد، به طوری که پاسخگویی کامل به نیازمصرف کنندگان این بخش حتی در پیشرفته ترین کشورهای دنیا نیز عملا دورازدسترس به نظرمی رسد(خالصی، ۲۰۰۱:۲۷). ازطرفی سلامت، محورتوسعه پایداراجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی کلیه جوامع بشری است ودارای اهمیت ویژه ای درزیرساخت بخش های مختلف جامعه می باشد. ارتقاء سلامت، صرف نظرازیک وظیفه اخلاقی، مقوله ای اجتماعی واقتصادی است وهرنوع برنامه ریزی خدمات بهداشتی درمانی بایدجزئی ازنگرش جامع سیاست بهداشتی بوده ودرنهایت بخشی ازطرح یکپارچه توسعه پایدار را تشکیل می دهد(مردانی، ۱۹۹۸: ۲)، همچنین بیمارستان به عنوان مهمترین واحدهای مصرف کننده منابع در بخش بهداشت و درمان درنظر گرفته می شوند (داکت، ۲۰۰۳). ازآنجایی که کارایی وبهره وری مهمترین ومعمول ترین ساز وکار جهت ارزیابی و اندازه گیری عملکرد یک بنگاه اقتصادی ازجمله بیمارستان به شمارمی رود، درچند دهه گذشته بررسی عملکرد بخش های مختلف اقتصادی ویا بنگاه ها و واحد های اقتصادی درسطح خرد ازطریق سنجش وبرآوردکارایی، همواره موردتوجه محققان رشته های مختلف علوم بویژه مدیریت واقتصاد بوده است(یاساوارنگ، ۲۰۰۲).
در این پژوهش، با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها به محاسبه کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام اقدام شده است. به این امید که نتایج تحقیق بتواند با شناسایی واحدهای کارا و ناکارا، و سوق دادن واحدهای ناکارا به مرز کارایی، زمینه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مطلوب تر به شهروندان را فراهم نماید.

۳-۱اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

در اغلب کشورهای در حال توسعه بخش بهداشت ۵ درصد تولید ناخالص داخلی و۵تا۱۰ درصد هزینه های دولت را به خود اختصاص می دهد ، لیکن امروزه در بسیاری از کشورها بخش بهداشت با تنگناهای شدیدی در منابع روبروست لذا مسأله بهره وری و استفاده مقتضی با بازدهی بیشتر از امکانات از اهمیت ویژه ای برخوردار است (امامقلی پور، ۱۳۸۱).
از طرفی بیمارستان به عنوان بزرگترین وپرهزینه ترین واحد عملیاتی نظام بهداشت و درمان از اهمیت خاص برخوردارند. بیمارستان ها تقریباً بین ۸۰-۵۰ درصد کل منابع بخش بهداشت را به مصرف می رسانند و سهم بزرگی از کارکنان تحصیل کرده در بالاترین سطوح را در اختیار دارند (کیادلیری، ۱۳۸۴: ۲۳).
به رغم منابع اختصاص یافته به بیمارستان ها و بخش بهداشت، میان رشد منابع قابل دسترس و منابع موردنیاز این بخش شکاف قابل ملاحظه ای وجود دارد. این مسأله ضرورت ایجاد منابع اضافی و استفاده موثرتر ازمنابع موجود از طریق بکارگیری الگوهای تخصیص منابع و افزایش کارایی مدیریت بیمارستان را مشخص می سازد. مدیریت ضعیف بیمارستان باعث اتلاف منابعی مانند پول، نیروی انسانی، ساختمان و تجهیزات می گردد. چنین اتلافی بدین معناست که ایجادسطح مشخصی از محصول یا ستاده با منابع کمتری قابل حصول می باشد. با جلوگیری یا کاهش این اتلاف منابع می توان منابع در دسترس را در جهت ارائه خدمت بیشتر یا توسعه دسترسی و بهبود کیفیت خدمات بیمارستانی به کار گرفت (حاتم، ۱۳۷۹: ۱۸).
به عنوان مثال: یک مطالعه انجام شده در مالاوی نشان داد که تصحیح مدیریت عملیاتی غیر کارا منجر به صرفه جویی تامیزان ۴۰ درصد از هزینه های غیر پرسنلی بیمارستان می گردد(نیوبراندر[۱۰]،۱۹۹۲).
در سازمان تأمین اجتماعی ۴۵ درصد از منابع درمان صرف ارائه خدمت در درمان مستقیم شده و ۵/۵۵ درصد باقی مانده در درمان صرف غیرمستقیم هزینه می گردد. از کل اعتبارات درمان غیرمستقیم ۳۷ درصد صرف خدمات بستری و بیش از ۷۰ درصد منابع مستقیم اختصاص این بیماران دارد (حسن زاده، ۱۳۸۶).
بررسی ها نشان می دهد که بیش از نیمی از منابع ملی بهداشتی در کشورهای مختلف به هدرمی روند و در کشورهای توسعه نیافته، منابع محدود به صورت ناکارآمد مصرف می شوند و اعتبارات عمومی صرف خدماتی می شوند که تناسب و اثربخشی لازم را ندارند (نابارو، ۱۹۹۴[۱۱]). قابل ذکراست، درکشورهای پیشرفته اقتصادی نیز که بیش از ۸ درصدتولید ناخالص ملی را صرف بهداشت می کنند،سالانه رقم قابل توجهی ازآن تلف می شود(هال[۱۲]، ۱۹۹۹).
حتی اگر نیمی از منابع هدررفته به دلیل بهره وری کم و استفاده نامناسب ازنیروی انسانی باشد معقول خواهد بود که انتظار داشته باشیم با مدیریت صحیح، کاهش اساسی درمنابع هدررفته به وجود آید(نعمت، ۱۹۹۶).
ازاین رو کسب اطمینان از ارائه چنین خدماتی، مستلزم ارزیابی عملکرد بخش سلامت می باشد، و بالطبع با ارزیابی عملکرد این بخش و حداقل کردن اتلاف منابع و مصرف خدمات سلامت ، یقیناً با اعتبارات فعلی، دولت مشکل چندانی در اداره سلامت نخواهد داشت(عبدالهیان، ۲۰۰۶).
ازآنجایی که سنجش میزان موفقیت سازمان ها دربهره گیری ازامکانات موجود، مقایسه عملکردآن ها با یکدیگر، شناسایی سازمان هایی ناکارا و تشخیص منشا ناکارایی، بررسی نقاط قوت وضعف وتحلیل آن وارائه راهکار مناسب برای بهبود وضعیت، ازدغدغه های مدیران ومسئوولان سازمان ها است. ازاین رو در بیمارستان های استان ایلام نیاز است با بکارگیری این تکنیک قدرتمند ریاضی به محاسبه کارایی آنها پرداخته شود تا علت ناکارایی و یا نقاط قوت کارایی آنها مشخص گردد وبا بهره گرفتن ازاین ابزار علمی اطلاعات مفیدی برای مدیریت جهت تصمیم گیری و اصلاح انحرافات منابع انسانی و سرمایه مصرفی آنها بدست آید وهمچنین به بهبودشیوه های انجام عملیات وتخصیص کارایی منابع پرداخت و با بهره گرفتن از یافته های این پژوهش ترکیب نیروی انسانی و یا تجهیزات بیمارستان های استان ایلام را بهبود بخشید و خدمات درمانی مطلوبی به گیرندگان آن ارائه کرد.

۴ -۱اهداف مشخص تحقیق

هدف اصلی: تعیین کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام

۱-۴-۱ اهداف ویژه:

شناسایی مهمترین ستانده هاونهاده های بیمارستانهای ایلام

اندازه گیری میزان کارایی بیمارستانهای دولتی در استان ایلام

رتبه بندی بیمارستان های دولتی در استان ایلام ازنظرکارایی

۲-۴-۱هدف کاربردی

ارائه الگویی برای سنجش میزان کارایی در بیمارستان های دولتی استان ایلام در دانشگاه علوم پزشکی

۳-۴-۱سؤالات تحقیق

آیا مدل تحلیل پوششی داده ها برای ارزیابی کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام مناسب است؟
شاخص های ارزیابی عملکرد ( شاخص های ورودی و خروجی) برای بیمارستان های دولتی در استان ایلام کدامند؟
واحدهای تصمیم گیرنده کارا و ناکارا در این پژوهش کدام واحدها هستند؟

-۱۵ واژگان کلیدی

۱-۵-۱کارایی

تعریف نظری: کارایی در مفهوم عام آن به معنی درجه وکیفیت رسیدن به مجموعه ای از اهداف مطلوب است (فار، ۱۹۸۵). کارایی،به اجرای درست کارهادرسازمان مربوط می شود. یعنی تصمیماتی که باهدف کاهش هزینه ها، افزایش مقدارتولید و بهبود کیفیت محصول اتخاذمی شوند.کارایی نسبت بازدهی به بازدهی استاندارد است (طاهری، ۱۳۸۷: ۱۸).
مفهوم کارایی به دو قسمت کلی تقسیم می شود که یکی کارایی فنی ودیگری کارایی تخصصی است. کارایی فنی به معنی توانایی یک بنگاه در دستیابی به حداکثر ستانده با بهره گرفتن از مقدار مشخص نهاده است. کارایی تخصیصی نیز به معنی توانایی بنگاه در به کارگیری ترکیب بهینه منابع تولید با توجه به قیمت نهاده است. برای بدست آوردن کارایی کل نیز باید اندازه کارایی فنی را در کارایی تخصیصی ضرب نمود (الفرج، ۱۹۹۳:۴۷).
تعریف عملیاتی: نسبت ستانده ها به داده ها در بیمارستان های مورد مطالعه.

۲-۵-۱تحلیل پوششی داده ها (DEA):

تعریف نظری: روشی مبتنی بر برنامه ریزی خطی است که بر اساس آن مدیر می تواند با بهره گرفتن از بهترین واحد تصمیم گیری (DMV) برای سایر واحدها الگوگیری نماید. تحلیل پوششی داده ها از جمله روش هایی است که علاوه بر سنجش و ارزیابی کارایی و عملکرد ، شیوه های بهبود آن را نیز به طور تفکیک با بهره گرفتن از نسبت ستاده به داده برای هر سطح جداگانه پیشنهاد و نحوه افزایش بهره وری را در تمام سطوح ارائه می دهد(ویات، ۱۹۹۴).

۳-۵-۱ تخت فعال

عبارت است ازتختی که آماده پذیرش بیمار است. مفهوم این آمادگی ودسترسی بیماربه تخت بیمارستانی به مفهوم وجودامکانات تخصصی، نیروی انسانی، تجهیزات، پول وسایرمنابع برای استفاده بیماربه منظوراعاده سلامت، تشخیص بیماری وسایرخدمات درزمینه اهداف بیمارستان(صدیقیانی،۱۳۷۷: ۵۶).

۴-۵-۱واحدهای تصمیم گیرنده (DMU)

تعریف نظری: سازمان ها یا واحدهایی که در روش تحلیل فراگیر داده ها و تحلیل مرزی تصادفی مورد بررسی قرار می گیرند. در مطالعات بخش عمومی این واحدها نمی توانند ماهیت تجاری یا انتفاعی داشته باشند(کولبرت[۱۳]، ۲۰۰۰).
تعریف عملیاتی: از آنجا که در این پژوهش کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام ارزیابی می گردد، لذا واحدهای تصمیم گیرنده در این پژوهش، بیمارستان های دولتی در استان ایلام می باشد.

۵-۵-۱ بیمارستان:

تعریف نظری: بیمارستان محلی است برای اقامت بیمار که ارائه مراقبت های پزشکی کوتاه مدت یا بلند مدت را عهده دار است.مراقبت های مورد نظر شامل خدمات بالینی، تشخیصی، درمانی و توانبخشی برای افراد مبتلا یا مشکوک به بیماری یا جراحت و زایمان است.بیمارستان ممکن است خدمات سرپایی رانیز به بیماران ارائه دهد (آصف زاده، ۱۳۸۶).
تعریف عملیاتی: منظور از بیمارستان دراین پژوهش ، بیمارستان های آموزشی درمانی و عمومی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان ایلام است.
۱-۶ قلمروزمانی ومکانی پژوهش
این تحقیق تمام ۹ بیمارستان دولتی استان ایلام را در بر می گیرد که در فاصله زمانی نیمه دوم سال ۹۱ تا نیمه اول سال ۹۳ اطلاعات، آمار وداده های مربوط به آنها جمع آوری و سپس با بهره گرفتن از روش آماری DEA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق