. لسان العرب، ج 9، ص 287. ↑
. معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، ج 3، ص 1084. ↑
. المسالک والممالک، بکری، ج 1، ص 373. ↑
. رحلة ابن بطوطه، ج 2، ص 151 ـ 152. ↑
. القُطَیِّفة که در ناحیۀ حمصِ دمشق است، ربطی به قطیف ندارد. ر.ک: معجم البلدان، ج 4، ص 378. ↑
. تاریخ الطبری، ج 1، ص 480؛ اخبار الطوال، ص 45؛ الکامل فی التاریخ، ج 1، ص 384. ↑
. الصحاح، ج 3، ص 1123؛ العِین، ج 4، ص 136؛ الروض المعصار فی خبر الاقطار، ص 230؛ مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 1، ص 473؛ معجم البلدان، ج 2، ص 378؛ معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، ج 2، ص 503؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ص 220؛ نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق، ج 1، ص 386. ↑
. قال الخلیل: فاذا نسبت الرماح إلیها، قلت: ماح خَطّیة وإذا جعلت النسبة اسماً لازماً ولم تذکر الرماح قلت: خِطّیة، بکسر الخاء کما قالوا ثیاب قبطیة، فإذا جعلوه اسماً واحداً قالوا: قُبطیّة، بضمّ القاف، فغیروا اللفظ وامراة قبطیّة، بالکسر لا غیر. ر.ک: العین، ج 4، ص 136؛ معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، ج 2، ص 503. ↑
. مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 1، ص 473. ↑
. کتاب المحبر، ص 126؛ متوح البلدان، ص 88؛ معجم البلدان، ج 1، ص 348. ↑
. تاریخ الطبری، ج 2، ص 521؛ الکامل فی التاریخ، ج 2، ص 368. ↑
. الکامل فی التاریخ، ج 4، ص 202؛ تاریخ ابن خلدون، ج 3، ص 146. ↑
. این منطقه را نباید با «الخُطّ» به ضم خاء و تشدید لام که نام کوهی در مکه است، اشتباه نمود. ر.ک: معجم البلدان، ج 2، ص 378؛ المعالم الأثیرة فی السنة والسیرة، ص 109. ↑
. الصحاح، ج 6، ص 2313؛ لسان العرب، ج 2، ص 237؛ تاج العروس، ج 3، ص 325؛ معجم البلدان، ج 1، ص 111؛ النفحة المسکیة فی الرحلة المکیة، ص 292 ـ 293؛ اوضح المسالک الی معرفة البلدان والممالک، ص 130 ـ 131. ↑
. الفائق فی غریب الحدیث، ج 2، ص 342؛ النهایة فی غریب الحدیث، ج 1، ص 387؛ لسان العرب، ج 14، ص 178. ↑
. سفرنامه ناصر خسرو، ص 149. البته در برخی نسخه های خطی سفرنامه ناصر خسرو عنوان «لحصا» آمده است. استاد دبیر سیاقی در تصحیح سفرنامه، عبارات این نسخه را در پاورقی تذکر دادهاند. ر.ک: سفرنامه ناصر خسرو، ص 140 و 145 و 147. ↑
. مسالک الابصار فی ممالک الامصار، ج 4، ص 353. ↑
. رحلة ابن بطوطه، ج 2، ص 153. دانسته نشد چرا مترجمِ دانشمند رحلة ابن بطوطه به پارسی، کلمۀ «الحسا» در متن ابن بطوطه را، گاهی «لحسا» و گاهی «الحسا» آوردهاند. ر.ک: سفرنامه ابن بطوطه، محمد علی موحد، ج 1، ص 341 و 517 و 525. ↑
. الدارس فی تاریخ المدارس، ج 1، ص 27. ↑
. معجم البلدان، ج 2، ص 258. ↑
. شرفنامۀ بدلیسی، ج 2، ص 300. در همین قرن در عبارت قاضی نور الله شهید شوشتری (د 1019 هـ) در مجالس المؤمنین، دربارۀ ابن ابی جمهور احسایی، عنوان «اللحصاوی» آمده است. ر.ک: مجالس المؤمنین، ج 1، ص 581. ↑
. معجم البلدان، ج 1، ص 111؛ النفحة المسکیة فی الرحلة المکیة، ص 293؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ص 14؛ «أحساء»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی. ↑
. المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج 1، ص 175 ـ 176. ↑
. منطقة الاحساء عبر اطوار التاریخ، ص 37. (نقل از: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، مدخل: أحسا). ↑
. همان. ↑
. معجم البلدان، ج 1، ص 111؛ مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والتصاع، ج 1، ص 36؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ص 14. ↑
<l
i id=”footnote-105″>. به اعتبار ابو سعید حسن بن بهرام جنابی (د 301 هـ) حاکم احساء. ↑</l
. منظور ابو طاهر قرمطی (د 332 ق) است. ↑
. سفرنامه ناصر خسرو، ص 150 ـ 151. ↑
. منطقه الاحساء عبر اطوار التاریخ، ص 142 ـ 143. (نقل از: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، مدخل: احساء). ↑
. ر.ک: «احساء»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی؛ «احساء»، دایرة المعارف تشیع. ↑
. المسالک والممالک، ابن خرداذبه، ص 193؛ مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 2، ص 952؛ الخراج والصناعة، ص 98؛ المسالک والممالک، بکری، ج 2، ص 896. ↑
. صورة الارض، ج 1، ص 25؛ احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ص 71. ↑
. سفرنامه ناصر خسرو، ص 278. ↑
. معجم البلدان، ج 2، ص 378. ↑
. ابو طالب حامی الرسول وناصره، ص 31. ↑
. حدود العالم من المشرق الی المغرب، ص 131؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ص 63؛ مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 1، ص 128؛ معجم البلدان، ج 1، ص 274؛ معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، ج 1، ص 208؛ اوضح المسالک الی معرفة البلدان والممالک، ص 178. ↑
. صورة الارض، ج 1، ص 25 و ج 2، ص 260 و 267. ↑
. مسالک والممالک، اصطخری (لیدن) ص 107 ـ 108؛ (مصر)، ص 70. ↑
. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ص 53. ↑
. سفرنامه ناصر خسرو، ص 151. ↑
. نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق، ج 1، ص 387. ↑
. معجم البلدان، ج 2، ص 27؛ مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 1، ص 260. ↑
. معجم البلدان، ج 4، ص 373. ↑
. مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 1، ص 166؛ المسالک والممالک، ابن خرداذبه، ص 193. ↑
. معجم البلدان، ج 4، ص 373. ↑
. معجم البلدان، ج 4، ص 373؛ معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، ج 3، ص 1082. ↑
. البحرین فی صدر الاسلام، ص 38. ↑
. منطقهای بین بصره و واسط وجود دارد که «قَطر» گفته میشود و برخی از محدثین چون محمد بن الحکم القطری به آنجا منسوب هستند. نباید با قَطَر اشتباه گرفته شود. ر.ک: معجم البلدان، ج 4، ص 372؛ مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة والبقاع، ج 3، ص 1107. ↑
. دریانوردی عرب در دریای هند در روزگار باستان و در نخستین سده‌های میانه، ص 16 و 21 (نقل از: دانشنامه جهان اسلام، مدخل بحرین «2»). ↑
. تاریخ الطبری، ج 1، ص 609. ↑
. تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان، ص 48 (نقل از: دانشنامه جهان اسلام، مدخل بحرین «2»). ↑
. تاریخ الطبری، ج 1، ص 480؛ اخبار الطوال، ص 43. ↑
. اخبار الطوال، ص 45. ↑
. تاریخ بلعمی، ص 885. ↑
. تاریخ بلعمی، ص 893. ↑
. معجم البلدان، ج 2، ص 537؛ تاریخ طبری، ج 2، ص 55 ـ 57. ↑
. تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان، ص 110 ـ 111 و 379 ـ 380 (نقل از: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، مدخل بحرین). ↑
. تاریخ الطبری، ج 2، ص 170. ↑
. اخبار الطوال، ص 67. ↑
. سبخت: رهانیدۀ سه باشد
و مراد از سه «پنداشت نیک و گفتار نیک و رفتار نیک» است. ر.ک: لغتنامۀ دهخدا، «بحرین». ↑
. فتوح البلدان، ص 78. ↑
. المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، ج 1، ص 540. ↑
. المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، ج 1، ص 533. ↑
. Henry Rawlinson. ↑
. Dilmun. ↑
. Tilmun. ↑
. «تمدن فراموش شدۀ خلیج فارس»، مجلۀ سخن، ص 34 (نقل از: دانشنامۀ جهان اسلام، مدخلِ بحرین «2»). ↑
. Thylus. ↑
. المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، ج 2، ص 19. ↑
. Ithar. ↑
. Taro. ↑
. المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج 1، ص 176. ↑
. ر.ک: مسالک الممالک، اصطخری (چاپ لیدن)، ص 107؛ همان، (چاپ مصر)، ص 70؛ صورة الارض، ج 1، ص 25؛ معجم البلدان، ج 2، ص 27 و… . ↑
. تاریخ گزیده، ص 506؛ تاریخ وصاف، ص 105 (نقل از: دانشنامۀ جهان اسلام: مدخل: بحرین). ↑
. ر.ک: «بحرین (2)»، دانشنامۀ جهان اسلام؛ «بحرین»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی. ↑
