۳-۳-۱۰-۱ روش های آماری مورداستفاده پژوهش………………………………………………………………………..۹۶
۳-۱۰-۲ ضریب همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………………………۹۶
۳-۱۰-۳ آزمون معنی داربودن…………………………………………………………………………………………………….۹۶
فصل چهارم : دستاوردهای پژوهش
۴-۱مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………۹۸
۴-۲ تجزیه وتحلیل جمعیت شناختی نمونه (آمارتوصیفی )………………………………………………………………۹۸
۴-۳ ضریب همبستگی پیرسون واثبات فرضیات ( آمار استنباطی )……………………………………………………۱۰۳
۴-۴ نتایج مرتبط باسوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………..۱۰۹
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱ نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………۱۱۰
۵-۲ پیشنهادها و راه کارها……………………………………………………………………………………………………….۱۱۲
پیوست ………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۵
منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………۱۲۱
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………۱۲۳
جداول و نقشه ها
نقشه شماره۱ : موقعیت استان کرمانشاه درسرزمین جمهوری اسلامی ایران……………………………………..۲۳
نقشه شماره ۲ : موقعیت شهرکرمانشاه دراستان کرمانشاه………………………………………………………………۲۳
نقشه شماره ۳ : موقعیت محدوده بافت فرسوده درشهرکرمانشاه……………………………………………………۳۸
نقشه شماره۴ : محدوده بافت فرسوده شهرکرمانشاه…………………………………………………………………….۳۹
نقشه شماره ۵ : موقعیت محله برزه دماغ(سیدجمال الدین جنوبی)………………………………………………….۴۴
جدول شماره ۱ : وضعیت کاربری های وضع موجود ( ۱۳۸۶ ) محله ( برزه دماغ ) ……………………………..۴۵
جدول شماره ۲ :کیفیت ابنیه وضع موجود ( ۱۳۸۶ ) برزه دماغ………………………………………………………۴۸
جدول شماره ۳: میزان فرسودگی فضای شهری و نوع اقدامات متناسب با آن……………………………………۵۳
جدول شماره۴: انواع بافت ها بر اساس موقعیت قرارگیری در شهر………………………………………………….۵۸
جدول شماره ۵ : تحصیلات…………………………………………………………………………………………………….۹۷
جدول شماره ۶ : بررسی فراوانی میزان تحصیلات پاسخ دهندگان…………………………………………………..۹۸
جدول شماره ۷ : شغل…………………………………………………………………………………………………………….۹۸
جدول شماره ۸ : بررسی وضعیت اشتغال پاسخ دهندگان………………………………………………………………۹۹
جدول شماره ۹ : جنس…………………………………………………………………………………………………………۱۰۰
جدول شماره ۱۰ : فراوانی جنسیتی جامعه نمونه…………………………………………………………………………..۱۰۰
جدول شماره ۱۱: سن…………………………………………………………………………………………………………….۱۰۱
جدول شماره ۱۲ : فراوانی سنی پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………۱۰۱
جدول شماره ۹ ) جدول مربوط به میانگین (Mean) و میانه (Median) مربوط به متغیر وابسته و متغیرهای مستقل…………………………………………………………………………………………………………………………………….۱۰۲
جدول شماره ۱۰ : همبستگی بین نقش مردم و اجتماع و تأثیر آن بر احیای بافت فرسوده شهری………………۱۰۴
جدول شماره ۱۱ : بین عدم اطلاع از شیوه های مشارکت مردم توسط مسئولین و احیای بافت فرسوده شهری۱۰۵
جدول شماره ۱۲ : بین نادیده گرفتن اولویت ها و نیازهای مردم و احیای بافت فرسوده شهری…………………۱۰۷
جدول شماره ۱۳: ویژگی های بافت فرسوده شهری…………………………………………………………………………۱۰۸

فصل اول
توجیه علمی واجتماعی پژوهش
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

چکیده
در این مقاله سعی شده است پاسخ علمی به این پرسش ارائه شود که مداخلات اجتماعی اثر گذار براحیاء بافت فرسوده ی شهری در محله ی برزه دماغ شهرستان کرمانشاه چیست ؟ برای ورود به بحث از مدخل بررسی محتوایی بافت های فرسوده واردشده و با ترسیم کردن برخی مستندات و مشاهدات، مداخلات اجتماعی اثرگذار بر بافت فرسوده ی شهری را برشمرده ایم . در نوشتار حاضر فرسودگی یکی از مهمترین مسائل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل و عدم تناسب آن می شود . هم چنین عاملی است که به زدودن خاطرات جمعی، افول حیات شهری و شکل گرفتن حیات شهری روزه مره منجر می شود. به همین جهت برای تشریح و تبیین مداخلات اجتماعی در بافت فرسوده ی شهری به سراغ نظریه ساختاربندی ( structuralization ) رفته ایم . این نظریه به دست آنتونی گیدنز صورتبندی شده است . نظریه ساختاربندی نشان می دهد : چگونه ساختارهای اجتماعی به واسطه کارگزاران انسانی ساخته می شوند و در ضمن آنها واسطه های فرایند ساختاربندی اند . این همان مفهوم دوگانگی ساختی به عنوان عنصر اصلی و محوری نظریه اوست و متفاوت از دوگانه گرایی ساختی است و در جهت تبیین دوگانگی ساخته شدن ساختها از طریق کنشها و برعکس است . شایان ذکر است که این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه در بین مردم مستقر در محله ی برزه دماغ شهرستان کرمانشاه در سال ۱۳۹۴ انجام شده است . روش نمونه گیری بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده انجام شده و حجم نمونه ۳۰۰ نفر بوده است . متغیرهای مستقل نقش مردم و اجتماع، عدم اطلاع از شیوه های مشارکت مردم و نادیده گرفتن اولویت ها و نیازهای مردم هستند که تأثیرات آنها بر متغیر وابسته سنجش شده است . یافته های تجربی نشان می دهد که تمام فرضیه های ما غیر از فرضیه ی دوم اثبات شده اند و همبستگی معناداری بین متغیرها وجود دارد .
واژه های کلیدی : مداخلات اجتماعی، بافت فرسوده ی شهری ، ساختاربندی ، ساختارهای اجتماعی ، کنشگران
۱-۱مقدمه
با رشد جمعیت شهری و نوسازی در شهرها و افزایش سطح درآمد شهرها نسبت به روستاها ، سیل عظیم جمعیت از مناطق روستایی به نواحی شهری هجوم آوردند . بنابراین این مهاجرت باعث شد مناطق مملو از جمعیت در شهرها ایجاد شود و در بعضی از مناطق شهر همانند حاشیه های شهرجمعیت بیشتری ساکن شوند . در واقع می توان گفت در حال حاضر نوعی بی تعادلی در ساختار شهرها به وجود آمده است که رشد افقی شهرها ، رشد سرطان گونه آن ها ، فرسوده شدن برخی از بافت های شهری و خالی شدن این سکونت گاه ها بدلیل انواع آسیب ها ی شهری و غیره ازاین گونه موارد هستند . مناطق شهری از جمله مناطقی هستند که رشد و توسعه ، کار ، خلاقیت و نوآوری در آن شکل می گیرد . در این مناطق قسمت هایی از شهر از جمله متن شهر دارای رشد و توسعه بیشتری هستند و قسمت هایی از شهر بخصوص محلات قدیمی دارای بافتی فرسوده هستند.
محلات فرسوده شهری از جمله محلاتی هستند که دستگاه های اجرایی ، سیاستگذاران و تصمیم سازان کشور سالهاست که با این موضوع در باب چگونگی نوسازی و بهسازی و عدم رشد رووزافزون این بافتها با هم در چالش هستند که البته بدلیل موانع ساختاری موجود در جامعه ایرانی و تقابل برخی دیدگاه ها با هم نه تنها بافت های فرسوده بهسازی و نوسازی نشده اند بلکه ما شاهد گسترش روزافزون فرسودگی این بافت ها هستیم . در چنین شرایطی سؤالاتی از طرف مسئولین ، تصمیم گیران ، تصمیم سازان ، مردم و همه گروه های اجتماعی مطرح می شود که چگونه می توان بافت های فرسوده شهری را احیاء کرد . تحقیق حاضر با تأکید بر محله برزه دماغ کرمانشاه نحوه مداخله اجتماعی از طریق ساختار و جامعه را بررسی می نماید .
۱-۲ بیان مسأله
شیوه های مداخلات در بافت های فرسوده شهری چگونه باید باشد ؟ نقش و رسالت دولت ها در احیای بافت های فرسوده شهرها چیست ؟ مردم چگونه می توانند در احیای بافت فرسوده شهری نقش داشته باشند ؟ این ها سؤالاتی هستند که می توانند در باب مسائل مربوط به احیای بافت فرسوده مطرح شوند .
امروزه در دنیا نقش عوامل اجتماعی در توسعه از اهمیت خاصی برخوردار است . در اثر طرح ها و پروژه های توسعه ای مباحث اجتماعی و فرهنگی جایگاه ویژه ای برای خود دارا هستند . هسته مرکزی شهر معمولاً فضایی است که کانون اولیه شکل گیری شهر بوده است که هم اکنون بنا به فرسودگی کالبدی و فعالیت کارایی خود را از دست داده است و از عملکرد بهینه برای زیست ، سکونت و نیز فعالیت برخوردار نیستند . اگر بپذیریم که ارزش زمین در هسته مرکزی شهرها بسیار بالا می باشد آنگاه به ارزش کالبدی – فضایی بافت های فرسوده شهری و ضرورت ساماندهی و احیاء آن ها پی می بریم . هر چند برای استفاده بهینه ، روز آمد و کارآمد از فضاهای بافت فرسوده شهری موانع زیادی وجود دارد اما مداخلات اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است در واقع قبل از هرگونه مداخله در بافت مرکزی و فرسوده شهری ، مداخله اجتماعی پیش شرط حضور مدیران و برنامه ریزان شهری و ورود آنها جهت سازماندهی ، احیاء ، بازسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری است . قبل از هرگونه مداخله کالبدی ، اقتصادی و طبیعی ، لازم است که مداخله و پیوند اجتماعی با ساکنان چنین بافت هایی صورت گرفته باشد . از جمله مسائلی که به عنوان مانع در احیاء بافت های فرسوده شهری حائز اهمیت است بی توجهی به اجتماع و ساکنان این محلات است . عدم مشارکت دادن مردم در طرح های توسعه ای باعث می شود که در اجرای پروژه های مختلف خاصه پروژه های فیزیکی و کالبدی با عدم استقبال مردمی مواجه شویم و زمانی که مردم و اجتماع با برنامه ریزان و برنامه ها همسو نباشند موفقیت به سختی قابل دستیابی است . مداخله اجتماعی می تواند به صورت بهسازی و نوسازی در رابطه متقابل ساختار و جامعه هدف مورد بررسی قرار بگیرد . بهسازی و نوسازی شهری مجموعه فعالیتها و اقدام هایی است که ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی – اداری و فرهنگی را در بر دارد. به عبارتی دیگر بهسازی و نوسازی شهری فقط شامل ساخت و سازهای فیزیکی یا کالبدی یا عناصر کالبدی شهر نمی شود و تنها بافت های تاریخی و قدیمی را دربرنمی گیرد، بلکه بهسازی و نوسازی شهری ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی – اداری وکلا ًفرهنگی را در بخشها و نواحی مختلف شهر مورد توجه قرارمی دهد . (شماعی و همکاران، ۱۳۸۲: ۳۴۷ ) مسأله فرسودگی بافت شهری نیز این گونه تعریف می شود : فرسودگی یکی از مهمترین مسائل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل، عدم تناسب و بی قوارگی آن می شود . فرسودگی عاملی است که به زدودن خاطرات جمعی، افول حیات شهری و شکل گرفتن حیات شهری روزه مره منجر می شود (حبیبی و مقصودی، ۱۵:۱۳۸۱) بنابر این منظور از احیاء بافت فرسوده شهری بهسازی و نوسازی در ابعاد اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی و کالبدی این بافت است .
عکس مرتبط با اقتصاد
محله برزه دماغ کرمانشاه یکی از محلاتی به شمار می آید که دارای بافتی فرسوده و قدیمی است و با این مشخصات شناخته می شود : بافتی فشرده ، ریزدانه ، همراه با کوچه پس کوچه های تنگ و باریک و پیچ درپیچ در ساختاری ناکارآمد ، پایین بودن سطح کیفیت ابنیه و مصالح ساختمانی ، پایین بودن سطح درآمد ساکنین ، نامناسب بودن دسترسی ، محدودیت در عبور وسایل نقلیه از داخل کوچه ها ، پایین بودن امنیت در سطح محله ، نبود معابر جهت دسترسی سواره ، وجود مشکلات اقتصادی بافت همانند بی ارزش شدن قیمت زمین ، کمبود تسهیلات درمانی ، فضای سبز و مکان های ورزشی . پس می توان گفت رکود و فرسودگی در این محله ناشی از فقر و محرومیت اجتماعی است که با با بهبود آن نابرابری کمتری نسبت به متن شهر در آن دیده می شود . چنین وضعیتی محله برزه دماغ را در زمره محدوده هایی قرار داده که با توجه به شاخص های کیفیت بنا ، مساحت قطعات و عرض معابر بافت فرسوده تلقی می شود . در صورت ادامه این شرایط این محلات روز به روز فقیرتر می شوند و ویژگی خاص آن ها وجود طبقات بسیار پایین اجتماعی می باشد . این پدیده منجر به ایجاد اختلافات عمیق اجتماعی و اقتصادی می گردد .
این تحقیق بر آن است که شیوه مداخله اجتماعی در احیای بافت فرسوده ی محله برزه دماغ شهرستان کرمانشاه را موررد بررسی قرار دهد .
۱-۳ اهمیت وضرورت پژوهش
هر مسئله ی اجتماعی بیانگر نوعی بحران در یک سیستم اجتماعی و کژکارکردها و کارکردهای منفی در آن سیستم است و می توان آن را به یک عفونت بدنی تشبیه کرد که هر چه سریع تر باید آن را برطرف کرد تا در بدن ( جامعه ) ریشه ندواند .
اهمیت این موضوع بیانگر این مطلب است که اگر این مسأله رفع نگردد چه مسائلی فراروی جامعه مورد مطالعه ما خواهد بود ؟ ضرورت پرداختن به نحوه مداخلات اجتماعی در احیای بافت های فرسوده شهری موضوعی بسیار جدی و تعیین کننده است . در صورت عدم توجه به این موضوع از ظرفیت مشارکت مردمی برای بهبود مطالعه و نیز اجرای برنامه ها و پروژه های مد نظر بی بهره خواهیم ماند . علاوه بر این موضوع ، بی توجهی به نظر مردم نیز اجتماع باعث می شود که نیازها و اولویت ها به خوبی شناخته نشوند . وجود بافت های فرسوده شهری انضباط اجتماعی شهر را بر هم می زند و این مسأله به نوبه خود باعث می شود شاهد شهر بدقواره ای باشیم که انواع آسیب های مختلف اجتماعی همانند فقر شهری و تداوم افول کیفیت زندگی و آسیب های کالبدی از جمله عدم استقامت در برابر زلزله را با خود به همراه خواهد داشت . بنابراین باید مسأله را شناخت و با به کارگیری مداخله اجتماعی صحیح در بافت های فرسوده شهری بسترهای توسعه این محلات را ایجاد کرد .
۱-۴ اهداف پژوهش
الف ) هدف کلی
هدف کلی این پژوهش تجدیدحیات شهری باتاکید بر ضرورت مداخلات اجتماعی در بافت فرسوده شهرها است .
ب ) اهداف جزئی
۱ ) بررسی نقش مردم و اجتماع و تأثیر آن بر روی احیاء بافت فرسوده شهری
۲ ) بررسی بی اطلاعی مسئولین در باب شیوه های مشارکت مردم در بافت فرسوده شهری
۳ ) بررسی نقش نادیده گرفتن اولویت ها و نیازهای مردم در بافت فرسوده شهری
۱-۵ سؤالات تحقیق
۱ ) میزان مشارکت مردم در احیای بافت فرسوده شهری چگونه است ؟
۲ ) مردم با چه شیوه هایی می توانند در احیای بافت فرسوده شهری مشارکت داشته باشند ؟
۳ ) اولویت ها و نیازهای مردم در احیای بافت فرسوده شهرها کدام گزینه است ؟
۱-۶ فرضیه های تحقیق
۱ ) به نظر می رسد که بین نقش مردم و اجتماع و تأثیر آن بر احیای بافت فرسوده شهری رابطه وجود دارد .