از جمله مباحث بسیار مهم در انتقال تکنولوژی سرریز دانش و تکنولوژی می باشد. یقیناً حضور درهمکاری هایی منطبق با استانداردهای بین المللی نه تنها به صورت مستقیم آن بخش را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بلکه اثر محسوسی نیز در نهادها و شرکت هایی که به صورت غیر مستقیم در ارتباط قرار می گیرند خواهد داشت. نحوه استفاده از تجهیزات، نظام مدیریتی، پرداخت حقوق و غیره از جمله مواردی است که عیناً در بخش های دیگر صنعت نیز قابل کپی برداری است. کشورهایی همچون ایتالیا و ژاپن با انتقال تکنولوژی از طریق کپی برداری در صنایع مختلف اثرات عمیقی را بر صنعت خود شاهد بوده اند.
: ب)حضور در عرصه رقابت جهانی
اگر چشم انداز آینده صنعت نفت کشور را دارا بودن شرکتی در سطح استانداردهای بین المللی و حضور در عرصه رقابت جهانی متصور هستیم، باید خود را برای رقابت در این سطح آماده کنیم. استفاده از مزیت بازارهای داخلی برای کشاندن شرکت های خارجی به پای میز مذاکره و وارد شدن در همکاری هایی منطبق با استانداردهای جهانی فرصتی تکرار نشدنی برای نیل به این مقصود می باشد.
ج)ایجاد فضای رقابتی در گستره زنجیره تامین در صنعت نفت: مزیت همکاری در سطح بین المللی برای صنعت نفت کشور تنها در اختیار قرار دادن بازارهای داخلی به شرکت های خارجی نمی باشد، بلکه شانس حضور در پروژه های بین المللی برای ایران نیز وجود دارد و در چارچوب این همکاری تنها فاکتور تعیین کننده توانایی رقابت و عرضه کالا و خدمات در سطح استانداردهای بین المللی می باشد.در کل زنجیره تامین در این صنعت این فرصت برای شرکت های ایرانی وجود دارد که توانایی خود را برای حضور در این رقابت ارتقاء دهند.
مسیری سخت در راه ایجاد شرکت های چندملیتی در ایران نمی توان انتظار داشت که راه صد ساله را یک روزه پیمود، ایجاد یک شرکت بزرگ که توانایی حضور و رقابت در این سطح را داشته باشد نیازمند حل بسیاری از مشکلات و فراهم آوردن بسیاری از زیر ساخت ها می باشد. از طرف دیگر بدون سازماندهی و یکسو کردن همه امکانات و خواسته ها برای نیل به این مهم و استفاده از مزیت هایی که در حال حاضر کشور در اختیار دارد آینده ای جز یک تامین کننده انرژی برای جهان صنعتی را نمی توان متصور شد. این واقیت تلخی است که با کمی واقع بینی و دور اندیشی چندان هم دور از ذهن نیست.
در ادامه سعی خواهد شد به چالش های پیش رو برای نیل به این مقصود اشاره گردد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

: ۳)زیر ساخت های مورد نیاز

متاسفانه قسمت اعظم مشکلات صنعت ما ، در اثر رشد نامتوازن صنعت در کشور ما بوده است. هیچ گاه تصور نشده است که رشد اقتصادی، تولید و پیشرفت محصولات نهایی درخت صنعت است که ریشه در سیاست های اقتصادی-تکنولوژیک مشخص، نظام بانکی کارا، ساختار ترانزیت و حمل و نقل کالا و خدمات، برنامه های بلند مدت و گزینشی تربیت نیروی انسانی، در اختیار داشتن اطلاعات و آمار روشن و واقعی و غیره که در این مجال نمی گنجد،دارد. جواب به این سوال است که اگر می خواهیم ایران را تا جایگاه شایسته بین المللی ارتقاء دهیم، چاره ای جز به تن خریدن مشقت ها را نداریم.داخل شدن در همکاری های بین المللی از طریق تشکیل شرکت های چند ملیتی نیز به خودی خود ارزشی را ایجاد نمی کند، اما فرصتی است تا با ارتقاء زیرساخت های لازم و کسب تجربه همکاری در این سطح، توانمندی ها و نیازهای خود را بهتر شناخته و خود را برای استفاده از فرصت های بین المللی آماده کنیم.
عکس مرتبط با اقتصاد

: ۴)موانع قانونی

تشکیل یک شرکت چند ملیتی گامی فراتر از خصوصی سازی صنایع است. زیرا در این فرایند عملاً دست مدیریت خارجی به شرکت ها و نهادهایی می رسد که مدت ها است در تملک بی قید و شرط دولت بوده است. متاسفانه به هر علت تا کنون نتوانسته ایم شرکت های خصوصی را در کشور پرورش دهیم که بتوان از آنها انتظار فعالیت در این سطح را داشت و حضور شرکت های دولتی مثل شرکت ملی نفت ایران نیز هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ اجرایی دارای موانع بسیار می باشد.

: ۵)جمع بندی

دارا بودن نیروی کار ارزان، دسترسی به مواد اولیه، موقیت استراتژیک جغرافیایی، سابقه طولانی در صنعت نفت که منجر به کسب تجربه در رده های مهندسی و مدیریتی شده است، در بعضی از بخش های صنعت نفت انباشت دانش در نیروهای با تجربه گنجینه ای برای شرکت ملی نفت ایران است و از همه مهمتر در اختیار داشتن ذخایر غنی در کشور مزیت هایی است که برای کشاندن هر شرکتی به پای میز مذاکره کارساز است.
شرکت های چند ملیتی نیز تنها می تواند تسهیل کننده حضور ایران در عرصه بین المللی باشد، برای نیل به این مقصود تلاش بسیار زیاد برای ارتقاء توانمندی شرکت های داخلی، تدوین استراتژی های دقیق برای روبرو شدن با چالش های آن و سیاست های حمایتی دولت از بخش هایی که بیشتر در معرض آسیب قرار دارند، از جمله ملزوماتی است که چنانچه به آن پرداخته نشود نمی توان انتظار داشت که در این عرصه رقابت غیر از دست دادن سرمایه ها و موقعیت ها نسیب دیگری حاصل گردد.

فصل چهارم :

سرمایه گذاری خارجی و شرکت های چند ملیتی

امروزه به علت وجود بحث جهانی شدن چه در زمینه ملیت ها و فرهنگ و چه در زمینه ای مثل تجارت با موضوعات و فضای جدیدی روبرو هستیم. برای مقابله با رقبای موجود در بازارهای داخلی، جذب مشتریان در بازارهای توسعه یافته، استفاده از پشتیبانی و امتیازات دولت در سرمایه گذاریهای خارجی و هم چنین استفاده از سرمایه گذاری های خارجی به منظور مواجهه با محدودیت های تجاری، مقابله با مشکلات نهادی در کشور های مبدا، انتقال هر چه بیشتر تکنولوژی و سایر مسائل سرمایه گذاری خارجی و شرکتهای چند ملیتی به سرعت در حال رشد هستند .
اغلب کشور های در حال توسعه برای رونق دهی به اوضاع اقتصادی، ایجاد اشتغال و دستیابی به رشدو توسعه اقتصادی پایدار با مشکل کمبود منابع در جهت سرمایه گذاری روبرو هستند.کمبود در آمد های ارزی ناشی از صادرات و نرخ ناعادلانه مبادله که اغلب به زیان صادر کنندگان کالاها و مواد اولیه خام در حال تغییر است و انبوه جمعیت و مصرف به نسبت بالا از عواملی است که منابع پس انداز قابل تبدیل به سرمایه گذاریهای مولد در این گونه کشور ها را بشدت محدود می سازد.
جبران عقب ماندگی و دستیابی به توسعه پایدار، نیازمند سرمایه گذاری برای بهره جویی از مزیتهای نسبی و توانایی _های بالقوه اقتصادی است.
در دنیای امروز، سرمایه با سهولت قابل نقل و انتقال است.اما سرمایه گذاران به دنبال کسب سود بیشتر و مکانی امنتر و بازدهی بیشتر، برای سرمایه گذاری که در کشور های توسعه یافته به دلیل افزایش سرمایه های انباشته شده در این کشور ها و کاهش بازدهی حاصل از آن ،سرمایه های فوق الذکر به سمت کشور های در حال توسعه که زمینه سرمایه گذاری های بیشتری را می طلبند سرازیر خواهد شد.
چنانچه امنیت سرمایه گذاری و بستر قانونی لازم در کشور های در حال توسعه و اقتصادهای آنان فراهم شود، سرمایه گذاران بین المللی میل و رغبت بیشتری برای حضوردراین گونه بازارها پیدا خواهند کرد و قدرت جذب سرمایه ها توسط آنان بیش از پیش به وجود می آید.
در این حال کشور در حال توسعه به دلیل سرازیر شدن منابع مالی کافی به بخش های مختلف خود قادر به بهره گیری از فرصت رشد و توسعه با ایجاد زیرساخت های لازم خواهد شد و در نتیجه این مسئله قادر خواهد بود سایر بخش های اقتصادی خود را نیز مورد بازنگری و ترمیم قرار داده و فرصت اشتغال زایی ، تولید و ایجاد ارزش افزوده ناشی از آن را برای خود فراهم کند و اگر کمی هوشمندانه تر در این شرایط رفتار نماید، درپس سرازیر شدن منابع مالی فوق فرصت بهره گیری از فناوری و دانش روز ناشی از این فناوری را نیز به دست خواهد آورد و به این شکل با مولد کردن چنین سرمایه هایی می تواند به عرصه رقابت های بین المللی وارد شود و این یعنی گذار از توسعه نیافتگی به مرحله در حال توسعه بودن و در نتیجه استمرار در برنامه ریزی ها ،ورود به توسعه یافتگی که با این وصف چندان دوراز نیزذهن نخواهد بود.
بنابراین بسیاری از کشورهای جهان به واسطه عدم تکافوی منابع داخلی برای سرمایه گذاری، تمایل شدیدی به جذب سرمایه های خارجی پیدا کرده اند.

بخش اول:انواع سرمایه گذاری خارجی

سرمایه گذاری خارجی معمــولاً به دو طریق، سرمایه گذاری سهامی (غیر مستقیم) و سرمایه گذاری مستقیم خارجی صورت می گیرد.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
سرمایه گذاری خارجی در واقع تحصیل دارایی شرکت ها، موسسات وافراد سایر کشورها است که به صورت معمول در شکل سرمایه گذاری خارجی درسبدمالی است که به آن سرمایه گذاری غیر مستقیم نیز می گویند و از طریق خرید سهام واوراق قرضه در بورس توسط سرمایه گذاران خارجی صورت می گیرد و سرمایه گذاری مستقیم خارجی که کشور یا سرمایه گذار خارجی مستقیما و یا با مشارکت سرمایه گذاران داخلی مبادرت به سرمایه گذاری میکند صورت می گیرد.[۸۷]
صندوق بین المللی پول، سرمایه گذاری مستقیم خارجی رادر شرکتهایی موثر می داند که به نحو موثری توسط افراد یا موسسات خارجی کنترل می شوند . شکل عمومی این سرمایه گذاری در شعبه ها و واحد های تابعه شرکتهای چند ملیتی متجلی می شود.
در سرمایه گذاری مستقیم، کشور یا شرکت سرمایه گذار مسئولیت امور مالی شرکت تولیدی و یا تجاری را درکشور سرمایه پذیر بر عهده دارد واداره و کنترل شرکت جزء وظایف شرکت سرمایه گذار محسوب می شود.سرمایه گذار در جهت نیل به این هدف با خرید اوراق قرضه و سهام شرکت ها در معاملات بورس و حتی سپرده گذاری بلند مدت در بانکهای دیگر کشورها، اقدام به تخصیص بهینه ثروتش می کند تا بدین ترتیب، ریسک سرمایه گذاری ثروتش را کاهش دهد و درآمد زیادتری بدست آورد.
در این نوع از سرمایه گذاری خارجی، بر خلاف سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذار در اداره واحد تولیدی نقش مستقیم نداشته و مسئولیت مالی نیز متوجه وی نیست خرید اوراق قرضه و سهام شرکت ها در معاملات بورس و قبوض سپرده در بانک های خارجی از انواع سرمایه گذاری سهام دارانه هستند مهمترین ویژگی سرمایه گذاری سهامی فرّار بودن آن است. به عبارت دیگر سرمایه گذار خارجی در هر لحظه قادر است با فروش سهام یا اوراق بهادار، سرمایه اش را به کشور خود و یا کشور ثالث منتقل نماید. اما سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نوعی سرمایه گذاری است که به منظور کسب منفعت دائمی و همیشگی در مؤسسه ای مستقر در کشوری غیر از کشور سرمایه گذار صورت می گیرد و نتیجه آن کسب حق رأی مؤثر در مدیریت شرکت است.[۸۸]
تعیین اینکه یک شرکت توسط خارجیان بطور موثری کنترل می شود یا نه،کار چندان ساده ای نیست. از این لحاظ، ضوابطی برای این منظور در نظر گرفته می شود که شامل مالکیت ۵۰درصد یا بیشتر از سهامی که حق رای دارد توسط خارجیان،مالکیت ۲۵ درصد یا بیشتر سهام توسط یک فرد یا بنگاه خارجی،حضور گروه های خاص خارجی در هیئت مدیره می باشد.
سرمایه گذاری مستقیم می تواند به صورت سرمایه گذاری جدید، سرمایه گذاری مجددازدرآمدها و یاوام از یک شرکت مادر یا شرکت تحت کنترل آن تامین گردد.سرمایه گذاری مستقیم را می توان به کمک این ضابطه که برای کسب منافع پایدار و نیز قدرت لازم در مدیریت بنگاه صورت می‌گیرد، از سرمایه گذاری غیر مستقیم باز شناخت.
اما خصوصیت بارز این سرمایه‌گذاری ها آن است که سرمایه گذاری های خارجی صرفا یک سرمایه گذاری نیست، بلکه انتقال تکنولوژی،تجربیات ومهارت های مربوط به مدیریت و بازاریابی و حضور در بازارهای جهانی را نیز می تواند به همراه داشته باشد که ممکن است اهمیت آن برای کشور پذیرای سرمایه‌گذاری مهمتر از ورود سرمایه صرف باشد[۸۹].
مطالعات نشان می دهد که سرمایه گذاری مستقیم خارجی به هر علت و شکلی که صورت پذیرد، اثرات قابل ملاحظه ای بر روی متغیرهای کلان اقتصادی از جمله کاهش نرخ بهره، کاهش نرخ ارز، افزایش رشد اقتصادی، افزایش درآمد مالیاتی دولت، کاهش بدهی دولت، بهبود توزیع درآمد، انتقال تکنولوژی، افزایش اشتغال، توسعه صادرات، کاهش واردات و تاثیر مثبت در تراز پرداخت ها دارد.
به طور کلی، عوامل موثر بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی را می توان به چهار گروه زیر تقسیم بندی کرد:
الف) عوامل سیاستگذاری اقتصادی(مثل ثبات اقتصادی، میزان ریسک سرمایه گذاری و…
ب )عوامل ساختار اقتصادی (مثل زیر ساخت هایی نظیر راه ها، بنادر، سیستم های ارتباطی)
ج ) عوامل تشویقی و حمایتی (مثل معافیت های مالیاتی، اعطای یارانه)
د ) عوامل جغرافیایی وسیاسی[۹۰].

مبحث اول:سرمایه گذاری مشترک

شرکت سرمایه گذاری خارجی ممکن است سرمایه مورد نظر را به صورت سرمایه گذاری مستقل تامین کند و یا فعالیتهای اقتصادی خود را در قالب سرمایه گذاری های مشترک انجام دهد.
سرمایه گذاری مستقل خارجی از نظر حقوقی همان شرکتهای فرعی با مالکیت ۱۰۰ درصد خارجی هستند.
شرکت های فرعی معمولادارای تابعیت کشور میزبان هستندولی همه و یا اکثریت سهام وسرمایه آنها متعلق به شرکت خارجی سرمایه گذار است.‌
در سرمایه گذاری خارجی ازنوع مشترک، هزینه های سرمایه گذاری و منافع حاصله ازآن به تناسب بین سرمایه گذاران داخلی و خارجی تقسیم می شود.امروزه، بیشتر کشورهای در حال توسعه این نوع سرمایه گذاری خارجی رابه دلیل منافعی که برآن مترتب است بر سایر اشکال سرمایه‌گذاری خارجی ترجیح می دهند[۹۱].
سرمایه گذاری خارجی مشترک دارای مزایایی شامل، امکان ادغام سرمایه گذاری داخلی و خارجی در نظام اقتصادی- اجتماعی کشور میزبان و فراهم کردن زمینه تولید صنعتی مدرن و بهره مند شدن سرمایه گذار داخلی از تخصص شرکت سرمایه گذاری در فعالیتهای صنعتی مدرن و تکنولوژی جدید می باشد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
همچنین در این شیوه سرمایه گذاری،سرمایه گذار محلی می تواندازمدیریت کارآی مشترکی بهره مند شده و تجربه لازم را در این باره بدست آورد.
از سوی دیگر در سرمایه گذاری خارجی مشترک امکان سرمایه گذاری مجدد از سود حاصله شرکت در کشور میزبان فراهم شده و سرمایه گذارخارجی در سود و زیان سرمایه گذاری مشترک سهیم است و در صورت زیاد دهی شرکت،در این شیوه به سرمایه گذار خارجی پرداختی صورت نمی گیرد.
از این جهت فشار مالی این گونه سرمایه گذاری ها برای کشور های در حال توسعه به مراتب کمتر از اخذ وام و اعتبار بوده است که درهرصورت دریافت کننده مسئول باز پرداخت اصل و بهره آن است.

مبحث دوم: انگیزه سرمایه گذار خارجی برای سرمایه گذاری

با جدایی مدیریت از مالکیت، مدیران به عنوان نماینده مالکان شرکت را اداره می کنند. با شکل گیری رابطه نمایندگی، تضاد منافع بین مدیران وسهامداران ایجاد می گردد، بدان معنی که ممکن است مدیران دست به رفتارهای فرصت طلبانه بزنند و تصمیماتی بگیرند که در جهت منافع آنها و عکس منافع سهامداران باشد.[۹] حسابرسی مکانیزمی کارا برای فراهم کرد اطلاعات شفاف و قابل اتکا می باشد.حسابرسی صورتهای مالی از منافع مالکان و سهامداران با فراهم کردن اطمینان معقول در این مورد حمایت می کند که صورت های مالی عاری از تحریفات با اهمیت است یا خیر. از طرف دیگر کیفیت حسابرسی تعیین کننده عملکرد حسابرسی است و تابعی از عوامل متعددی نظیر توانایی های حسابرس و اجرای حرفه ای حسابرسی است.[۱۰] دی آنجلو کیفیت حسابرسی را به عنوان احتمال کشف و گزارش اشتباه های با اهمیت در صورت های مالی تعریف کرد و آن را به دلیل استقلال بیشتر شرکت های حسابرسی بزرگ، تابعی از اندازه موسسه حسابرسی دانست.[۱۱] بطور کلی اندازه حسابرس به عنوان مهمترین شاخص کمی اندازه گیری کیفیت حسابرس محسوب می شود و در تحقیقات زیادی مورد توجه قرار گرفته است. دوره تصدی حسابرس نیز به عنوان یکی دیگر از شاخص های کمی اندازه گیری کیفیت حابرسی محسوب می شود[۱۲]. بنابراین در این تحقیق از اندازه موسسه حسابرسی و دوره تصدی حسابرس به عنوان شاخص های اندازه گیری کیفیت حسابرس استفاده شده است.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
بر اساس تئوری چرخه عمر ، رشد و ظرفیت شرکت تابعی از مراحل چرخه عمر شرکت محسوب می شود.برای مثال پوتر(۱۹۸۰) بیان نمود که شرکت ها در سال های اولیه چرخه عمر خود، رشد شرکت را حداکثر می سازند و در سال های بلوغ، سرعت رشد و سرمایه گذاری های آن کاهش می یابد.[۱۳] این مساله نشان می دهد مراحل چرخه عمر دارای رابطه ای با تصمیمات سرمایه گذاری شرکت دارد و بر گزارشگری های مالی شرکت می تواند تاثیرگذار باشد. بنابراین تقش حسابرسان در مراحل مختلف عمر شرکت متفاوت است و کیفیت حسابرسی و کشف تحریفات حسابداری در گزارش های مالی واحد صاحبکار می تواند تحت تاثیر مراحل چرخه عمر شرکت قرار گیرد.
حسابداری
با توجه به مطالب فوق تحقیق حاضر به دنبال بررسی تاثیر اندازه موسسه حسابرسی و دوره تصدی حسابرس به عنوان شاخصی از کیفیت حسابرسی بر کشف تحریفات حسابداری در صورت های مالی واحد های صاحبکار با تاکید بر چرخه عمر شرکت می باشد.
-۲-۲پیشینه حسابرسی در ایران
حسابرسی به مفهوم بازرسی در ایران و اسلام به زمانی برمی‌گردد که منبعی (اعم از مالی و غیرمالی) در جایی وجود داشته و هرگاه انتقال ثروت مطرح ‌شده، نوعی نظارت و بازرسی را نیز با خود به‌همراه داشته است.[۱۴] در عهد سامانیان، دو دیوان اهمیت فراوانی داشتند؛ یکی دیوان خزانه‌داری که مسئولیت حساب، حسابداری و امور مالی و دخل‌وخرج را برعهده داشت و دومی، دیوان اشراف که وظیفه آن نظارت بر دخل‌وخرج دولت بود. با پیروزی انقلاب مشروطه و تصویب قانون اساسی در آن زمان، فصل جدیدی از حسابداری و حسابرسی در ایران آغاز شد. انقلاب مشروطیت در اوج وخامت اوضاع اقتصادی، کسر بودجه و استقراض‌های خارجی به پیروزی رسید؛ لذا عمده‌ترین مشغله انقلابیون ساماندهی اوضاع آشفته و مناسبات ازهم گسیخته و تمرکز بر کنترل مخارج و مصارف دولت و دربار بوده‌ است. پیدایش مفاهیم اولیه دفترداری، حسابداری و حسابرسی (بیشتر دولتی) در ایران، مولود چنین مشغله‌ای بوده که از همان ابتدا در قوانین انعکاس یافته است. تصویب نخستین قوانین حسابداری و حسابرسی دولتی در ایران به دوره دوم مجلس شورای ملی برمی‌گردد که این قوانین از دیدگاه پیشینه حسابداری و حسابرسی در ایران، دارای اهمیت بوده است.[۱۵]
عکس مرتبط با اقتصاد

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

در ایران اولین قانونی که به حسابرس (بازرس) در بخش غیردولتی اشاره کرده است، قانون تجارت مصوب ۱۱/۰۲/۱۳۱۱ است. در این قانون، در مواد ۶۲، ۶۳ و ۶۴ به بازرسان شرکت اشاره شده و از آنها به‌عنوان کمیسر و مفتش یاد شده است. سرانجام این قانون با به تصویب رساندن اساسنامه جامعه حسابداران ایران با حضور ۲۱۸ نفر در سال ۱۳۲۵، مختوم شد. بعد از اتفاقهای فوق تا زمان تصویب ماده ۳۳ قانون مالیات بر درامد املاک مزروعی و مستغلات و حق تمبر مورخ ۱۶/۱/۱۳۳۵ که می‌توان آن را نخستین مرحله رسمیت یافتن حسابداری و حسابرسی در ایران شناخت، اقدامی صورت نگرفته بود.[۱۶] در این ماده از قانون از حسابرس با عنوان محاسب و کارشناس قسم‌خورده یاد شده است. پس از آن در مرداد ۱۳۴۰، وزارت دارایی براساس اختیارات حاصل از ماده یادشده، آیین‌نامه مربوط به تاسیس انجمن محاسبان قسم‌خورده و کارشناسان حساب را به‌منظور تشکیل مرجع رسمی جهت رسیدگی به حسابها و دفترهای اشخاص و شرکتها و موسسه‌های دیگر و اظهارنظر محاسباتی صادر کرد که سرانجام آن به تشکیل نخستین تشکیلات و انجمن حسابداران و حسابرسان ایرانی با ۳۶ نفر عضو در تاریخ ۱۵ آذر ماه ۱۳۴۱ انجامید.[۱۷] و این همان روزی است که هر سال در ایران از آن به‌عنوان روز حسابدار یاد می‌شود.انجمن فوق تا خردادماه ۱۳۴۳ تنها تشکیلات و جامعه حرفه‌ای حسابداری و حسابرسی ایران بود تا اینکه در ۳۰ خرداد ۱۳۴۳ انجمن دیگری به‌نام انجمن حسابداران ایران تاسیس شد که فعالیت این تشکل در قالب آگهی تاسیس آن در روزنامه بود، ولیکن فاقد هرگونه فعالیت در این زمینه بوده است. هنوز بیش از سه سال از تاسیس انجمن محاسبین قسم‌خورده و کارشناسان حساب ایران نگذشته بود که مطابق قانون مالیاتهای مستقسم مصوب ۲۸ اسفند ۱۳۴۵، مقرر شد جهت استفاده از نتایج حسابرسی و رسیدگی به دفترها و حساب مودیان برای تعیین درامد مشمول مالیات، عده‌ای به‌نام حسابداران رسمی تعیین شوند. به‌دنبال موارد اتفاق‌افتاده، در اسفند ۱۳۵۱ عده‌ای از حسابداران رسمی به فکر ایجاد تشکیلات مستقل خود افتادند که منجر به تشکیل انجمن حسابداران خبره در سال ۱۳۵۳ شد.پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۹، طی مصوبه مجمع عمومی سازمان صنایع ملی ایران جهت تعیین مالکیت صنعتی، تشکیلات حسابرسی سازمان صنایع ملی و سازمان برنامه و بودجه تاسیس شد. غیر از این موسسه، موسسه‌های حسابرسی دیگری توسط بنیاد مستضعفان و بنیاد شهید دایر شد. در سال ۱۳۶۲ با تصویب طرح قانونی تشکیل سازمان حسابرسی کوشش شد تا با ادغام موسسه‌های دولتی اشاره‌شده، تشکیلات واحد دولتی ایجاد شود. به‌دلیل مشکلات موجود در حرفه و نیاز فراوان جامعه به خدمات حرفه حسابداری و حسابرسی، لایحه استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلاح به‌عنوان حسابدار رسمی در سال ۱۳۷۲ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که سرانجام به تشکیل جامعه حسابداران رسمی در سال ۱۳۸۰ انجامید. براساس آخرین آمار منتشرشده از سوی جامعه حسابداران رسمی، در حال حاضر جامعه با ۱۸۴۰ عضو در قالب ۷۷۸ نفر به‌عنوان شریک در ۲۳۶ موسسه حسابرسی، ۲۴۸ نفر در سازمان حسابرسی، ۱۷۳ نفر در استخدام موسسه‌های حسابرسی، ۱۶۸ نفر به‌صورت شاغل انفرادی به امر حسابرسی می‌پردازند و در نهایت ۴۷۳ عضو به شغلی غیر از حسابرسی اشتغال دارند.

-۳-۲نظارت بر حرفه حسابرسی

در عصر حاضر هیچ نهادی نمی‌تواند بدون وجود یک نظام کارامد نظارتی در تحقق هدفها و ماموریت ‌های خود موفق باشد. حرفه‌ حسابرسی با توجه به این که با منافع عمومی سروکار دارد، در این زمینه پیشرو و از معدود حرفه‌هایی است که برای نظارت بر ارائه خدمات خود، الزامات و استانداردهای لازم را تدوین کرده است. استاندارد کنترل کیفیت در موسسه‌های حسابرسی ارائه‌کننده خدمات حسابرسی، سایر خدمات اطمینان‌بخشی و خدمات مرتبط، ناظر بر مسئولیت‌های موسسه‌ حسابرسی و حسابرسان و ناظر بر ارائه خدمات حسابرسی است. طبق اساسنامه جامعه و آیین‌نامه‌های مربوط، انجام کنترل وضعیت موسسه‌های حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل انفرادی به‌طور سالانه الزامی است. کنترل وضعیت در واقع کنترل کیفیت در سطح موسسه‌ حسابرسی براساس استانداردهای حسابرسی وقت بوده است. کنترل وضعیت، توسط دو نفر از حسابداران رسمی شاغل در سطح مدیر حسابرسی به انتخاب کار گروه کنترل کیفیت با مراجعه به دفترهای موسسه‌های حسابرسی انجام می‌گیرد و پرسشنامه کنترل وضعیت تکمیل‌شده تحویل جامعه می‌گردد. امتیازبندی در این کنترل وضعیت در ۴ گروه الف (۸۰۱ تا ۱۰۰۰)، گروه ب (۶۵۱ تا ۸۰۰)، گروه ج (۵۰۱ تا ۶۵۰) و گروه د (۰ تا ۵۰۰) تقسیم‌بندی می‌شود[۱۸]. در جامعه حرفه حسابرسی به‌عنوان موسسه‌های خودکنترلی، نیازی به کنترل خارجی احساس ‌نشده تا اینکه ورشکستگی شرکتهایی همچون انرون و ورلدکام و وقوع تقلبهای مالی به‌ویژه در بازار ایالات‌متحد امریکا، مطرح شد. پیامد این اتفاقها، کنترل بر حرفه حسابرسی را به میان آورد که منجر به انتخاب معیارهایی راجع به کنترل برای موسسه‌های حسابرسی شد. در کشورهای مختلف این امر توسط سازمان هایی همچون هیئت نظارت بر حسابداری شرکتهای سهامی عام در ایالات‌متحد امریکا، هیئت نظارت و بازرسی حسابداری در بریتانیا، هیئت حسابداری بخش عمومی کانادا در کانادا، سازمان نظارت حسابداری استرالیا در استرالیا و کمیسیون بورس اوراق بهادار و جامعه حسابداران رسمی ایران در کشور ایران به انجام می‌رسد.[۱۹].

-۴-۲تعریف کیفیت حسابرسی
یکی از متداول‌ترین تعریف‌ها درباره حسابرسی، تعریفی است که توسط دی آنجلو[۲۰] ارائه شده است. او کیفیت حسابرسی را این گونه تعریف کرده است: «ارزیابی (استنباط) بازار» از احتمال این که حسابرس، نخست موارد تحریفات با اهمیت در صورت‌های مالی یا سیستم حسابداری صاحب کار را کشف کند و دیگر اینکه تحریف با اهمیت کشف شده را گزارش دهد..احتمال اینکه حسابرس موارد تحریفات با اهمیت کشف کند به شایستگی حسابرس و احتمال اینکه حسابرس موارد تحریفات با اهمیت کشف شده را گزارش کند، به استقلال حسابرس بستگی دارد. در تعریفی دیگر از این مفهوم دی آنجلو کیفیت واقعی حسابرسی مبتنی بر برداشت استفاده‌ کنندگان یا به اصطلاح استنباط بازار از کیفیت حسابرسی را عنوان می‌دارد. استفاده از این تعریف در بیان کیفیت واقعی حسابرسی با این فرض اساسی صورت می‌گیرد که برداشت از کیفیت حسابرسی، منعکس‌کننده کیفیت واقعی حسابرسی است.[۲۱]
.پالمروس[۲۲] کیفیت حسابرسی را بر حسب میزان اعتباردهی حسابرس تعریف می‌کند از آنجا که هدف حسابرس، ایجاد اطمینان نسبت به صورت‌های مالی است، بنابراین، کیفیت حسابرسی به معنی عاری بودن صورت‌های مالی حسابرسی شده از تحریفات با اهمیت است. در واقع این تعریف، بر نتایج حسابرسی تاکید می‌ورزد، یعنی قابل اعتماد بودن صورت‌های مالی حسابرسی شده، کیفیت بالای حسابرسی را منعکس می‌کند. این تعریف به طرح پرسش زیر منتهی می‌شود: «چگونه استفاده‌ کنندگان میزان قابل اعتماد بودن صورت‌های مالی حسابرسی شده را ارزیابی می‌کنند؟» این تعریف از کیفیت حسابرسی مبتنی بر حسابرسی‌های انجام شده است؛ زیرا سطح اطمینان صورت‌های مالی حسابرسی شده را نمی‌توان قبل از انجام حسابرسی تعیین کرد. در نتیجه، تعریف پالمروس بر کیفیت واقعی حسابرسی تاکید دارد.
-۵-۲.برداشت از کیفیت حسابرسی
برداشت از کیفیت مفهومی حسابرسی و کیفیت واقعی حسابرسی نیز دو مفهوم متفاوت است. اگرچه، توجه به کیفیت واقعی حسابرسی به جای برداشت از کیفیت حسابرسی از اهمیت بیشتری برخوردار است، اما نباید فراموش کرد که اندازه‌گیری کیفیت واقعی حسابرسی به سادگی میسر نیست؛ زیرا کیفیت واقعی حسابرسی غیر‌قابل مشاهده است و فقط می‌توان آن را پس از اجرای حسابرسی ارزیابی کرد. برای نمونه، پالمروس[۲۳] برای اندازه‌گیری کیفیت واقعی حسابرسی از ادعای حقوقی بر علیه حسابرسان استفاده می‌کند. شوئر[۲۴] مقیاس اندازه‌گیری کیفیت واقعی حسابرسی را گزارش عدم رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری در صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان عنوان کرده است. در برخی مطالعات انجام شده توسط وانگ و تئو[۲۵]، کیم وهمکاران[۲۶]، دی آنجلو[۲۷] نشان می دهد که بزرگی موسسات موجب ارتقاء کیفیت حسابرسی خواهد شد. تحقیقات انجام شده پیشنهادات مختلفی را برای اندازه‌گیری کیفیت حسابرسی ارائه کرده‌اند. تورنر[۲۸] کیفیت حسابرسی را با بهره گرفتن از پیشنهادات حسابرسان در اصلاح سود خالص اندازه‌گیری کرده‌اند. برخی مطالعات دیگر نیز، کیفیت حسابرسی را به‌طور مستقیم ارزیابی کرده‌اند. برای نمونه لام و چنگ[۲۹] سرپرستی کار و اعمال استانداردهای کنترل کیفیت را حین اجرای کار به عنوان تفاوت در کیفیت حسابرسی بررسی کرده‌اند.
.تا به امروز تلاش‌های متعددی برای تعریف کیفیت در حسابرسی صورت پذیرفته است با این حال هیچ‌کدام از آنها منجر به تعریف مورد قبول یا مورد پذیرش انجمن‌های حرفه‌ای و جامعه حسابداران قرار نگرفته یا توسط جامعه بین‌الملل به رسمیت شناخته نشده است. زیرا از اساس کیفیت حسابرسی در اصل یک مفهوم یک بعدی نبوده بلکه یک مفهوم مجتمع و چند وجهی است و عوامل متعددی چه بصورت مستقیم و چه غیرمستقیم بر روی کیفیت حسابرسی تاثیر می‌گذارند. این در حالی است که گروهی ممکن است تاکید بیشتری بر روی عواملی که بر کیفیت حسابرسی تاثیر مستقیم می‌گذارند داشته باشند. اما این دیدگاه تنها برای رسیدن به این پرسش که آیا می‌توان کیفیت حسابرسی را در چارچوب گسترده‌تری به‌دست آورد، کفایت دارد.
.برداشت از کیفیت حسابرسی در میان گروه‌های ذینفعان متفاوت است؛ زیرا سطح هر کدام از آنها از میزان دخالت مستقیم بر فرایند حسابرسی تاثیر می‌پذیرد که از طریق آن می‌توان اقدام به ارزیابی کیفیت حسابرسی کرد. اختلاف در دیدگاه ذینفعان از مفهوم کیفیت حسابرسی نشان می‌دهد که هیچ عنصری به تنهایی به عنوان فرض داشتن نفوذ و تسلط کامل آن عامل بر کیفیت حسابرسی به شمار نمی‌رود و این موضوع در حالی از این مفهوم استنباط می‌شود که درک گسترده‌تر و عمیق‌تری از پیچیدگی‌های موجود و شناسایی وجود تفاوت‌های ظریف از این دیدگاه‌ها و خواسته‌های ذینفعان نیازمند توسعه مفاهیم از طریق مطالعه مفهوم کیفیت حسابرسی جامع است.
-۶-۲.مفهوم کیفیت حسابرسی
نکته مهم درخصوص تعریف کیفیت حسابرسی توجه به گروه ذینفعان است به‌طوری‌که در دیدگاه احتمالی دو گروه ذینفع درخصوص کیفیت حسابرسی بیانگر مواردی بشرح زیر است:
۱- مفهوم کیفیت از منظر سرمایه‌گذاران
۲- مفهوم کیفیت از منظر کمیته حسابرسی
.توجه به نوع دیدگاه ذینفعان (در دیدگاه اول) حکایت از این مساله دارد که فرد در ارتباط با سهامداران باید بیشتر دقت کند به این منظور که آیا مجموعه اقدامات آنها در شرکت مورد تایید و اجرا قرار گرفته است زیرا از مهم‌ترین آثار مضر بر روی دیدگاه دیگران درباره کیفیت حسابرسی توجه به همین مسائل است. بنابراین درک نقطه نظرات و تفکرات یکدیگر و به‌کارگیری نقطه نظرات مشخص ممکن است بر روی برداشت و نظر دیگران تاثیر بگذارد زیرا برداشت از مفهوم کیفیت حسابرسی موضوعی حیاتی برای تلاش در جهت افزایش کیفیت حسابرسی تلقی می‌شود.
.به صورت مفهومی می‌توان کیفیت حسابرسی رادر ۳ قالب مشخص مورد مشاهده قرار داد که جنبه‌های اساسی آن شامل (داده‌ها) ورودی‌ها، خروجی‌ها و عوامل زمینه هستند. که در این ارتباط ورودی‌های زیادی جدا از فرایند انجام حسابرسی به صورت استاندارد وجود دارد.
یکی از عوامل مجموعه ورودی‌ها، خود شخص حسابرس است که این ورودی شامل مهارت، تجربه حسابرس، اخلاق و ارزش‌ها و طرز فکر آنها است و یکی دیگر از این ورودی‌های مهم عبارت است از انجام حسابرسی به روز و آنلاین و انجام حسابرسی با فرایند مطلوب و صحیح که مربوط به مسائلی همانند صحت انجام روش حسابرسی که در اثر به‌کارگیری ابزارهای حسابرسی منتج خواهد شد و همچنین موضوع در دسترس بودن پشتیبانی فنی به میزان کافی، که همه این عوامل در جهت حمایت و دستیابی به هدف کیفیت حسابرسی ‌باشد.
.خروجی‌های ارائه شده از فرایند حسابرسی نیز نقش مهمی در کیفیت حسابرسی دارند اغلب خروجی‌ها به عنوان معیارهای ارزیابی کیفیت توسط سهامداران و سایر ذینفعان مورد سنجش قرار می‌گیرند.به عنوان مثال مشاهده گزارش حسابرسی بر روی صورت‌های مالی به عنوان محصول نهایی حسابرسی به احتمال زیاد به عنوان یک موضوع و محصول کامل قابل مشاهده، تاثیر مثبتی بر اندازه‌گیری کیفیت حسابرسی خواهد داشت به طوری که چنانچه این محصول را به طور واضح ناشی از نتیجه انجام یک فرایند حسابرسی مناسب بدانیم به همان اندازه ارتباطات و تعاملات حسابرسی با گروه‌های مخالف، درخصوص مسائل مورد اختلاف (از جمله مواردی تحت عنوان جنبه‌های کیفی گزارشگری مالی واحد رسیدگی) شیوه‌های اجرایی عملیات و موارد نقص در کنترل داخلی بیشتر و شفاف‌تر خواهد بود زیرا این موضوعات اساسا کیفیت حسابرسی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
.در سطح وسیع‌تر عوامل گسترده‌تری وجود دارند که آنها نیز تحت تاثیر کیفیت حسابرسی قرار دارند به عنوان مثال نحوه اداره امور شرکت‌ها به عنوان یکی دیگر از موارد مهم تسهیل کننده کیفیت حسابرسی است، به خصوص زمانی که موثر بر شرایط محیطی و سطح شفافیت و رفتارهای اخلاقی درون سازمان باشد.
قوانین و مقررات مثبت و قوی نیز از جمله عواملی هستند که قادرند بر کیفیت حسابرسی تاثیرگذار باشند به خصوص زمانی که قوانین و مقررات باعث ایجاد یک چارچوب مشخص شده و در درون فرایند حسابرسی بصورت موثر نهادینه شوند. از طرفی دیگر قوانین و مقررات می‌توانند به عنوان عوامل ناظر و فرایند نظارتی بر کیفیت کار حسابرسان قرار گیرند.
.بحث و تبادل نظر و گفت‌وگوی موثر بین حسابرسان و مدیران مالی و اجرایی نیز از دیگر مواردی است که می‌تواند بر کیفیت گزارش‌های مالی موثر باشد و به همان اندازه کیفیت حسابرسی را تحت تاثیر قرار دهد به عنوان مثال استفاده مناسب از چارچوب گزارشگری مالی در ترویج و افشای غلط اطلاعات مالی می‌تواند بر کیفیت حسابرسی و همچنین به سطح برداشت نهادهای بیرونی از کیفیت حسابرسی تاثیر بگذارد البته این تاثیرات یک‌طرفه نیست.
بدیهی است که عوامل هر کدام دارای تاثیرات مرتبط به خود هستند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر کیفیت حسابرسی تاثیر می‌گذارند. علاوه بر این نگرش گروه‌های مخالف و اهمیت آن‌ در صورت ایجاد زمینه‌ها بحث و گفت‌وگوهای سازنده و شفاف با حسابرسان می‌تواند در کیفیت حسابرسی موثر باشد و برای بهبود کیفیت این خدمت و تسهیل بخشی آن می‌توان با ایجاد یک نگرش ثابت در میان گروه‌های ذینفعان همانند نهادهای حرفه‌ای و تدوین‌کنندگان استانداردها و ایجاد درک سریع و واکنش نسبت به تغییرات زیست محیطی در تسهیل بخشی کیفیت حسابرسی موثر بود.
خلاصه اینکه، تعاریف ارائه شده تاکنون، عوامل، متعدد اثر گذار بر کیفیت حسابرسی را پوشش نمی دهند. کیفیت حسابرسی یک مفهوم پیچیده است و نمی توانیم آن را به یک تعریف ساده محدود کنیم.[۳۰]
-۷-۲کیفیت حسابرسی ، رویکردی صفر و یکی یا رویکردی طیف نگری؟
در ادامه تقسیم بندی فرانسیس(۲۰۱۱)، از کیفیت حسابرسی توضیح داده می شود که به درک بهتر عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی کمک می کند و فرصت های تحقیقاتی خوبی را در این زمینه معرفی می کند.
کیفیت حسابرسی از منظر قانونی، یک رویکرد صفر و یکی
در دیدگاه قانونی ادعا می شود که تنها دو حالت وجود دارد: ۱٫ قصور حسابرسی و ۲٫ عدم قصور حسابرسی. قصور حسابرسی وقتی رخ می دهد که حسابرس در واقع مستقل نیست، یا علی رغم ناتوانی در گردآوری شواهد کافی و قابل اطمینان طبق استانداردهای حسابرسی، گزارش مقبولی را صادر کند. در مقابل، حسابرسی خوب یا عدم قصور حسابرسی حالتی است که حسابرس، استانداردهای حسابرسی را رعایت کند و در رابطه با صورت های مالی صاحبکار،گزارش صحیحی را در سطح مناسبی از ریسک حسابرسی صادر نماید.
تعداد دعاوی موفق علیه حسابرسان یا تعداد اقدامات بورس علیه حسابرس می تواند معیاری برای اندازه گیری کیفیت حسابرسی در رویکرد صفر و یکی فوق در نظر گرفته شود. شواهد موجود نشان می دهد که دعاوی موفق تا حدی نادر بوده است، زیرا قضیه قبل از اینکه وارد مراحل رسمی و دادرسی شود، توسط حسابرسان حل و فصل می شود و یا قبل از اینکه کار به مرحله محاکمه برسد، حسابرسان به قضیه فیصله می دهند. از طرف دیگر، با توجه به اینکه بورس، منابع لازم برای پیگرد همه موارد را در اختیار ندارد و در بسیاری از موارد خواهان(شاکی) به دلیل هزینه های قابل توجه دادرسی از انجام این کار اجتناب می ورزد، نرخ واقعی حسابرسی های با کیفیت پایین در این رویکرد کم‌نمایی می شود. در واقع، اتخاذ رویکرد صفر و یکی موجب می شود که طیف کیفیت حسابرسی به دو طبقه ساده کوتاه شود: ۱) قصور حسابرسی(که در کمتر از یک درصد پیش می آید) و ۲) عدم قصور (باقی مانده طیف). یعنی کلیه موارد عدم قصور را همگن‌سازی کرده و در یک طبقه واحد قرار می دهد. بنابراین، رویکرد صفر و یکی و معیارهای اندازه‌گیری فوق در مورد کیفیت حسابرسی چندان قانع کننده نیستند و باید کیفیت حسابرسی را به عنوان یک طیف در نظر بگیریم.
-۸-۲کیفیت حسابرسی به عنوان یک طیف
محدودیت های رویکرد صفر و یکی به شرح پیش گفته موجب می شود که درصدد تدوین چارچوبی برای اندازه‌گیری کیفیت حسابرسی در قالب یک طیف (از حسابرسی بی کیفیت تا حسابرسی با کیفیت بالا) برآییم. در این رویکرد باید به این سوال پاسخ دهیم که عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی کدامند؟ به عبارت دیگر، واحد‌های تجزینه و تحلیل کیفیت حسابرسی کدامند؟ فرانسیس(۲۰۱۱) شش واحد تجزیه و تحلیل برای کیفیت حسابرسی را برشمرده که به شرح زیر می باشند:
-۱-۸-۲نهاده های حسابرسی
دو نهاده اصلی در فرایند حسابرسی عبارتند از: ۱) افراد تیم رسیدگی، و۲) آزمون های حسابرسی که به منظور گردآوری شواهد انجام می شوند. کیفیت حسابرسی وقتی افزایش می یابد که کار رسیدگی به افراد شایسته محول شود. در حالی که ممکن است ما به گونه ای منطقی فرض می‌کنیم که شایستگی حسابرسان بر اساس الزامات آموزش عمومی و گواهی‌نامه های حرفه ای تعیین می شود، اما واقعیت این است که شناخت بسیار اندکی از افرادی که کار حسابرسی را انجام می دهند، در اختیار داریم. یکی از تحولات اخیر، تجزیه و تحلیل شریک امضاکننده گزارش حسابرسی به منظور ارزیابی تاثیر ویژگی های وی بر کیفیت حسابرسی است. کری و سیمنت(۲۰۰۶) اثرات دوره تصدی حسابرسان در شرکت صاحبکار را مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که کیفیت حسابرسی با افزایش دوره تصدی حسابر در شرکت صاحبکار کاهش می یابد. نتیجه تحقیق آنها نشان می دهد که بی طرفی حسابرسان به واسطه روابط بلند مدت با یک صاحبکار کاهش می یابد. در مقابل، چن و همکاران(۲۰۰۸) به شواهدی در این خصوص در تایوان دست نیافتند. چن و کای (۲۰۱۰) با بررسی ویژگی شرکای تایوانی دریافتند که وقتی شریک خانم صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی می کند، کیفیت حسابرسی بالاتر است. همچنین، علی رغم اهمیت بنیادی شواهد حسابرسی( دومین نهاده در فرایند حسابرسی) در زمینه کیفیت حسابرسی، شناخت ما از آن کافی نیست و فرصت های تحقیقاتی خوبی در این زمینه وجود دارد. قابلیت اتکا و مربوط بودن شواهد گردآوری شده، دو موضوع مهمی هستند که ما باید نسبت به آن شناخت کسب کنیم. بطور کلی، استانداردهای حسابرسی آزمون های اندکی را اجباری کرده اند. در عوض، آزمون‌های حسابرسی در طول زمان و به روش موردی به منصه ظهور رسیدند و شاید بتوانیم آزمون های حسابرسی را به عنوان بهترین رویه‌های عملی امروزی در نظر بگیریم. به هر جهت، این بهترین رویه ها، محصول فرایند تحقیقاتی سیستماتیک نیستند یا به روش علمی اثبات نشده اند. برای بهبود کیفیت شواهدی که حسابرسان بر اساس آن‌ ها تصمیم می گیرند، نیاز به یک برنامه تحقیقاتی جدی داریم که قابلت اتکای ذاتی شواهد مورد استفاده در حسابرسی ها و مربوط بودن آن‌ ها در تصمیمات نهایی حسابرسان مورد بررسی قرار گیرد.
-۲-۸-۲فرایند حسابرسی
فرایند حسابرسی، نحوه بکار گرفتن نهاده‌های حسابرسی را نشان می دهد. فرایند حسابرسی شامل تصمیمات و قضاوت هایی است که حسابرسان در رابطه با برنامه ریزی، گردآوری شواهد، و تفسیر شواهد به منظور احراز الزامات کسترده استانداردهای حسابرسی اتخاذ می کندد تا شواهد کافی و قابل اطمینان به عنوان پشتوانه اظهارنظر خود فراهم آورند. تحقیقات انجام شده در زمینه فرایند حسابرسی مبتنی بر مبانی اقتصادی هستند و فرایند حسابرسی را به عنوان یک تابع تولید در نظر گرفته اند. هدف آن‌ ها درک نهاده های فرایند تولید (ساعات کار و تیم رسیدگی کننده)، کارایی این نهاده ها، و جانشینی آنها تحت شرایط حسابرسی مختلف است.
-۳-۸-۲موسسات حسابرسی
حسابرسان برای موسسات حسابرسی کار می کنند و نتیجه فرایند حسابرسی، یک گزارش حسابرسی است که به نام موسسه حسابرسی و به همراه صورت‌های مالی حسابرسی شده صاحبکار صادر می شود، که می‌توان آن را به عنوان ستانده مشترک نهاده‌های صاحبکار و قضاوت‌های حسابرس دانست.[۳۱]موسسات حسابرسی هستند که پرسنل حسابرسی را استخدام می کنند و آموزش می دهند و از طریق جبران خدمات و سایر خط مشی‌های سازمانی به آنها انگیزه می دهند. همچنین برنامه ها و آزمون‌های حسابرسی را مدیران موسسه حسابرسی طراحی می کنند و پرسنل حسابرسی از آنها به عنوان رهنمودی برای فرایند گرآوری شواهد استفاده می کنند. موسسات حسابرسی، ساختارهای اداری داخلی را به منظور اطمینان از کیفیت و رعایت خط‌مشی های حسابرسی خود طراحی و اجرا می کنند. بنابراین این موسسات حسابرسی هستند که در تیر‌رس انتقادات مربوط به کیفیت حسابرسی قرار دارند. ویژگی های موسسات حسابرسی و رابطه آنها با کیفیت حسابرسی تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است. بطور مثال حساس یگانه و آذین فر(۱۳۸۹) به این نتیجه دست یافتند که بین اندازه موسسه حسابرسی و کیفیت حسابرسی رابطه معکوس و معنادار وجود دارد. علاوه بر ویژگی های عمومی موسسات حسابرسی ویژگی های مختص هر کار حسابرسی هم می تواند بر کیفیت حسابرسی اثر گذار باشد. برای مثال دوره تصدی موسسات حسابرسی در یک شرت صاحبکار شاید بر بی طرفی حسابرسان تاثیر منفی داشته باشد. ویژگی دیکر موسسات حسابرسی که ممکن است کیفیت حسابرسی را تحت تاثیر قرار دهد این است که کارمند سابق موسسه حسابرسی سمت اجرایی بالایی را در شرکت صاحبکار بدست آورده باشد. یافته های منون و ویلیامز(۲۰۰۴)نشان می دهد که وقتی دانش آموخته یک موسسه حسابرسی سمت های ارشد در شرکت صاحبکار را بر عهده می گیرد، کیفیت حسابرسی کاهش می یابد.
-۴-۸-۲صنعت حسابرسی و بازارهای حسابرسی
موسسات حسابرسی، یک صنعت را تشکیل می دهند. ساختار هر صنعت می توان رفتار اقتصادی در بازارها(مثل میزان کیفیت محصول و قیمت گذاری خدمات) را تحت تاثیر قرار دهد.[۳۲]ماهیت متمرکز صنعت حسابرسی حکایت از انحصار دارد و موسسات حسابرسی بزرگ اغلب باهم همکاری می کنند تا مجموعه مشترکی از منافع مثل لابی برای کاهش مسئولیت حسابرسان را پیش برند یا مستقیماً با نمایندگان مجلس به منظور مخالفت با سیاست های کمیسیون بورس اوراق بهادار در خصوص حذف خدمات مشاوره ای حسابرسان وارد لابی می شوند.[۳۳] فرانسیس و همکاران(۲۰۱۱) در مطالعه خود از ۴۰کشور به این نتیجه رسیدند که کیفیت سود صاحبکاران موسسات حسابرسی بزرگ در کشورهایی که سهم از بازار این موسسات بیشتر است (رقابت از سوی سایر موسسات کمتر است)، بهتر می باشد. اما آنها دریافتند که با افزایش تمرکز توسط یک موسسه حسابرسی بزرگ (یعنی وقتی که یکنواختی سهم از بازار میان موسسات حسابرسی بزرگ بر هم می خورد)، کیفیت سود کاهش می یابد.
-۵-۸-۲نهادها و ساز و کارها
آرایش نهادی، به نظام قانونی یک کشور اشاره دارد که مسئولیت های قانونی حسابرسان را مشخص می کند. هر کشوری نهادهای منحصر به فرد خود را دارد که مقررات گذاری و نظارت بر حسابرسان را بر عهده دارند. برای مثالع نهادها در ایالات متحده امریکا شامل هیئت های ایالتی حسابداری است که به حسابرسان گواهی نامه می دهد، یا انجمن حسابداران خبره که آزمون های اعطای گواهی نامه را طراحی می کند و استانداردهای حسابرسی را برای شرکت های پذیرفته نشده در بورس تدوین می کند. نهادها همچنین شامل هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی می شود که استانداردهای حسابداری مالی را تدوین می کند. برای شرکت های پذیرفته شده در بورس، کمیسون بورس اوراق بهادار مقررات گذاری می کند و حسابرسی این شرکت ها را الزامی کرده است، حسابرسان معتمد بورس را تعیین می کند، و قدرت تنبیه حسابرسان و موسسات حسابرسی مشارکت کننده در گزارشگری گمراه کننده توسط شرکت های بورسی را در اختیار دارد. فراتر از نهادهای خاص یک کشور، نظام قانونی هر کشور هم بر انگیزه های حسابرسان تاثیر گسترده‌ای دارد. نظام قانونی نقش مهمی در تعریف قصور حسابرسی، اشخاصی که می توانند بر علیه حسابرسِ متهم به قصور طرح دعوی کنند، استاندارد مدارک و شواهد برای اثبات قصور حسابرس، و راه حل قانونی بر علیه حسابرسی که مرتکب قصور شده است، دارد.
-۶-۸-۲پیامدهای اقتصادی ستانده های حسابرسی
یکی دیگر از ابعاد ارزیابی جامع کیفیت حسابرسی کشور، بررسی پیامدهای اقتصادی ستانده‌های حسابرسی بر شرکت‌ها و استفاده کنندگان برون سازمانی است. تجزیه و تحلیل اقتصادی ستانده‌های حسابرسی از آن جهت حائز اهمیت است که ارزشمندی و محتوای اطلاعاتی گزارش های حسابرسی و پیامد های اقتصادی آن را نشان می دهد.
-۹-۲نقش استانداردهای حسابرسی در کیفیت حسابرسی[۳۴]
استانداردهای حسابرسی از طریق فراهم آوردن معیارهای مورد قبول و متداول برای فعالیت حسابرسی، در کیفیت حسابرسی یک نقش اساسی ایفا نموده و بر مبنای یک فرایند کاملاً درست، شفاف و قوی که در درون خود ترکیب گسترده استفاده کنندگان و مشاوران را دارد، شکل گرفته اند. این مطلب به همراه نظارت مستقل بر فرایند تدوین استانداردها به وسیله هیئت نظارت منافع عمومی[۳۵] اطمینان می دهد که استانداردها از کیفیت بالایی برخوردارند. برای این که این استانداردها به اهداف تعیین شده دستیابی پیدا کنند، باید به موقع، نامتناقض و دقیق باشند.
در ماه می ۲۰۰۹، هیئت تدوین استانداردهای بین المللی حسابرسی و خدمات اطمینان[۳۶] بخشی پروژه شفاف سازی خود را تکمیل کرد. این پروژه شامل تجدید نطر و تجدید ساختار همه ۳۶ استاندارد حسابرسی و استاندارد کنترل کیفیت شماره یک، به منظور ارتقای شفافیت و قابل فهم بودن و تسهیل بکارگیری آنها بود. علاوه بر بهبود شفافیت استانداردهای حسابرسی، هیئت تدوین استانداردهای حسابرسی و خدمات اطمینان بخشی بین المللی به اصلاح حدود نیمی از استانداردهای تدوین شده پرداخت. این تلاش ها منجر به بهبود استانداردهای حسابرسی در زمینه های زیر گردید:
دسترسی عمومی به حسابرسی، تمرکز بر روی اهداف، ارتقا به یک حسابرسی متفکرانه و تاکید بر اهمیت تردید حرفه ای .
جنبه هایی از صورت های مالی که عموماً بیشتر در معرض خطر تحریف با اهمیت است. به عنوان مثال برآوردها، ارزش های منصفانه و معاملات اشخاص وابسته.
کیفیت شواهد حسابرسی، به ویژه توجه داشتن به تائیدیه هاو گزارش های بیرونی.
استفاده از کار دیگران، به ویژه در زمینه کارهای حسابرسی گروه، اطمینان از رضایت حسابرسان جهت ایجاد یک مبنای مناسب که در صورت امکان بتواند پایه و اساس استفاده از کار دیگران قرار گیرد.
ارتباطات و گزارشگری حسابرس، برای تاکید بر اهمیت گفتگوهای سازنده و آزاد میان حسابرسان و ارکان راهبری و مدیران اجرایی و همچنین رسیدن به این اطمینان که موضوع های مهم به طریقی شفاف و معنی دار مورد توجه کاربران قرار می گیرد. در یک زمینه گسترده تر، استاندارد حسابرسی۲۲۰ و استاندارد کنترل کیفیت شماره ۱، چارچوب کنترل کیفیت را در دو سطح، سطح کار حسابرسی و سطح موسسه حسابرسی، پایه ریزی کرده اند.
هرچند، برای دستیابی کامل به اهداف استانداردهای حسابرسی، عامل مهمی که باید در نظر گرفت افرادی هستند که حسابرسی را انجام می دهند. در واقع میزان دانش و تجربه و نحوه برخورد آنها با صاحبکاران است که تفاوت بزرگی را در کیفیت حسابرسی ایجاد می کند. به طور عمده اجرای موثر بسیاری از الزامات استانداردهای حسابرسی متکی به صلاحیت شخصی – قضاوت حرفه ای استوار است. فرد یا افرادی که مسئولیت اجرایی سیستم کنترل کیفیت به آنان واگذار می شود، باید تجربه کافی و مناسب و توانایی و اختیار لازم را برای پذیرش مسئولیت داشته باشند.
-۱۰-۲٫انگیزه عرضه حسابرسی با کیفیت بالا
عوامل موثر بر کیفیت حسابرس از دیدگاه حسابرسان، به طور کلی عواملی هستند که بر توانایی حسابرسان در کشف تحریفات با اهمیت در صورت‌های مالی یا انگیزه اقتصادی از گزارش تحریفات با اهمیت کشف شده اثر دارند. تعدادی از این تحقیقات، کیفیت تصمیم حسابرس و تاثیر آن را بر اثربخشی و کارآیی حسابرسی آزمون کرده‌اند. بسیاری از این مطالعات، کیفیت حسابرسی را به طور مستقیم آزمون نکرده‌اند، اما عواملی را بررسی کرده‌اند که منجر به بهبود در کیفیت تصمیم حسابرس و در نتیجه کیفیت حسابرسی می‌شود. این عوامل بیشتر شامل:
.۱- میزان تجربیات حسابرسان
۲- دعاوی حقوقی بر علیه حسابرسان
۳- سرپرستی کار حسابرسی
۴- اندازه‌ موسسات حسابرسی
۵- کسب شهرت
۶- تخصص‌گرایی
۷- دوره تصدی حسابرس
– ۱-۱۰-۲میزان تجربیات حسابرسان: لیبی و فردریک[۳۷] دریافته‌اند که هر چه میزان تجربه حسابرسان بیشتر باشد، درک آنان از انواع تحریفات موجود در صورت‌های مالی افزایش می‌یابد. از اینرو، نتیجه‌گیری کرده‌اند که کیفیت تصمیم حسابرس با افزایش میزان تجربه از حسابرسی بهبود می‌یابد.

شاعر کسانی را که برای انقلاب تلاش کرده و در برابر مشکلات آن ایستادگی می­ کنند، مانند آب روانی می­داند که به موانع بسیاری برخورد کردند اما هم­چنان به راه خود ادامه دادند و کسانی را که در این راه تلاش نکردند، به مردابی مانند می­نماید که راکد و ایستاده­اند و هیچ دشواری را تحمل نکرده ­اند و آب روان را در مسیر پیروزی موثر می­داند. شاعر همه­ی افراد را برای محقق شدن انقلاب اسلامی به مبارزه دعوت می­ کند:
*روان پاک و بی تابیم بی تاب
تو گویی واژه­ی ماندن ندارد
که گر ماندیم مردابیم مرداب
کتاب پیروان مذهب آب
(در کوچه­ی آفتاب، ۹۴).
۴-۱-۲٫ دفاع مقدس
حادثه­ی بزرگ دفاع مقدس تأثیرات عمیق بر اندیشه­ی بسیاری از شاعران انقلابی از جمله قیصر امین­پور داشت.قیصر با مشاهده و حضور در این دفاع دینی و ملی، رسالت شاعری خود را نیز برای توصیف و تبلیغ آن به کار گرفت و انتقادات خود نسبت بدان را از ابعاد مختلف بیان کرد که عبارتند از:
۱-تجاوز دشمن به کشور ۲-آسیب جنگ بر کودکان ۳-جنگ طلبی ۴-مدعیان ۵-عدم درک شهادت
۴-۱-۲-۱٫تجاوز دشمن به کشور
قیصر امین­پور، بسیاری از اشعار خود را درباره جنگ و دفاع مقدس سروده و دفاع در برابر دشمنان این سرزمین را که به ناحق وارد آن شدند، روا دانسته و سکوت در برابر آن­ها را محکوم می­ کند:
*نه!/ باید گلوی مادر خود را/ از بانگ رودارود بسوزانیم
تا بانگ رود رود نخشکیده است/ باید سلاح تیز­تری برداشت
دیگر سلاح سرد سخن کارساز نیست …
(تنفس صبح،۳۸۹).
امین­پور همه­ی مردم را به برداشتن سلاح تیز برای جنگ در برابر دشمنی که به ناحق وارد حریم این سرزمین شده، تشویق می­ کند. او دیگر سکوت در برابر آن­ها را بر نمی­تابد و دفاع و جنگیدن را انتخاب می­ کندو انتقاد خود را به نامشروعیت کار آنان بیان می­دارد:
*می­خواستم/ شعری برای جنگ بگویم/ دیدم نمی­ شود
دیگر قلم زبان دلم نیست/ گفتم:/ باید زمین گذاشت قلم­ها را
دیگر سلاح سرد سخن کارساز نیست/ باید سلاح تیزتری برداشت
(همان،۳۸۲)
شاعر انتقاد خود را از تجاوز دشمنان صریحاً بیان می­دارد و سعی در نشان دادن زشتی جنگ و ناحق بودن آن­ها دارد و سکوت در برابر آن­ها را جایز نمی­داند:
باید برای جنگ از لوله­ی تفنگ بخوانم/ – با واژه­ی فشنگ-
می­خواستم/ شعری برای شهر خودم- دزفول-/ بگویم
دیدم که لفظ ناخوش موشک را/ باید به کار برد
امّا/ موشک/ زیبایی کلام مرا می­کاست
گفتم که بیت ناقص شعرم/ از خانه­های خاکی مردم/ خرد و خراب باشد و خون­آلود
باید که شعر خاکی و خونین گفت/ باید که شعر خشم بگویم
شعر فصیح فریاد/ -هرچند ناتمام-
(همان).
امین­پور انتقاد خود را در زمینه­ اثرات جنگ، نابودی، آسیب­های روحی و روانی، سلب امنیت و آرامش می­داند که راهکار وی در برابر چنین مقوله­ای دفاع از خاک در برابر تجاوز بیگانگان، عدم سکوت و استواری در برابر آنان و ناحق نشان دادن کارشان می­داند.
۴-۱-۲-۲٫آسیب جنگ بر کودکان:
جنگ به عنوان یک رویداد شوم و ناخجسته، پیامدهای منفی و خسارات جبران ناپذیری از جمله آسیب­های جسمی، ویرانی مناطق مسکونی و از دست دادن عزیزان را به دنبال دارد و سلامت روانی فرد آسیب دیده و اعضای خانواده­ی او را تحت تأثیر قرار می­دهد. در این راستا، کودکان بیشترین آسیب را متحمل می­شوند.
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
امین­پور آسیب رساندن دیدن جنگ به کودکان را بارها موضوع اشعار خود قرار داده است و انتقاد خود از آسیب جنگ در حق کودکان را بیان داشته است. او جنگ را کابوسی برای زندگی کودکان می­داند که رویای کودکانه­ی آن­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد و آن­ها را دچار تشویش و پریشانی می­گرداند:
آری شب موقع بدی است/ هر شب تمام ما
با چشم­های زل­زده می­بینیم/ عفریت مرگ را
کابوس آشنای شب کودکان شهر/ هر شب لباس واقعه می­پوشند
(تنفس صبح، ۳۸۴).
یکی از پیامدهای مخرب هر جنگی ایجاد مشکلات روحی و جسمانی در فرد است. جنگ ضربه­ای است روانشناختی که از تجربه­های طبیعی انسان خارج بوده و بالقوه برای هرفردی تهدید کننده است. هم­چنین مقوله­ی جنگ ترس دائمی برای کشته شدن خود یا دیگرانی است که باید حیات آن­ها را به فراموشی سپرد که در این میان این استرس روحی ناشی از جنگ خارج از تاب و تحمل انسان است:
*اینجا/ دیوار هم/ دیگر پشت کسی نیست/ کاین گور دیگری است که استاده است
در انتظار شب/ دیگر ستارگان را/ حتّی/ هیچ اعتماد نیست
شاید ستاره­ها/ شبگردهای دشمن باشند/ …
(همان).
یکی دیگر از انتقادهای امین­پور نسبت به جنگ کشته شدن بسیاری از کودکان بی­گناه است که بر اثر اقدام وحشیانه­ی عراق بر ایران بوده و آسیب­های بسیاری به کودکان رسانده و آوارگی­شان را در پی داشته است:
بر حجله­ی گور، خونشان آذین است
زان­روی که رسم جاهلیّت این است
*این دخترکان بهشتشان کابین است
این زنده به گور دختران بسیارند
(در کوچه­ی آفتاب، ۶۱).
امین­پور دردمندی خود را از صدها کودکی که بر اثر این جنگ تحمیلی کشته شده ­اند، بیان می­دارد که هنوز حیات را در نیافته بودند به حیات ابدی فرو رفته­اند:
*تو هم­چون غنچه­های چیده بودی
مگر راز حیات جاودان را
که در پرپر شدن خندیده بودی
تو از فهمیده­ها فهمیده بودی؟
(همان، ۹۳).
قیصر امین­پور در بخش آسیب جنگ بر کودکان، انتقادات خود را از پریشانی و نگرانی که بر کودکان، آسیب­رسانی به سلامت روانی آنان، تغییر در سرنوشت زندگی­شان، آوارگی و کشته شدن در جنگ بیان می­ کند و از تهدید جنگ در زندگی انسان­ها می­گوید و هم­چنان خواستار نبودن جنگ است.
۴-۱-۲-۳٫جنگ طلبی
نگاه امین­پور به مقوله­ی جنگ، نگاهی انسان­مدارانه است. امین­پور معتقد است جنگ باید مصداقی از برای همه­ی جنگ­ها باشد و آن را رهاننده­ی بشریت تلقّی کرد. او معتقد است برای پیروزی باید جنگید و کشته شد امّا زمانی که بدون جنگ می­توان پیروز شد، پس جنگیدن، کاری نادرست استد. سیر اندیشه­ی او به سمت رهایی بشریّت است و این­که همه­ی نیکی­ها و پاکی­ها از آن همه است:
*شهیدی که بر خاک می­خفت/ چنین در دلش گفت:
«اگر فتح این است/ که دشمن شکست،/ چرا همچنان دشمنی هست؟»
(دستور زبان عشق،۱۶).
امین­پور در جنگ هم برای صلح سروده و این به معنای تغییر نظر او نسبت به جنگ نیست. پرداختن به مفهوم صلح از نظر او هرگز به معنای انکار دفاع مقدس نیست؛ «قیصر معتقد بود که ما زمانی می­توانیم برای جنگ قربانی بدهیم که آن جنگ، علیه همه­ی جنگ­ها باشد» (صرفی و هاشمی،۷:۱۳۸۹).
*شهیدی که بر خاک می­خفت/ سرانگشت در خون خود می­زد و می­نوشت
دو سه حرف بر سنگ:/ «به امید پیروزی واقعی/ نه در جنگ،/ که بر جنگ!»
(همان، ۱۷).
امین­پور روایت بسیار زیبایی از چشم انتظاری کودکان برای پدرشان دارد که همه­ی آن­ها نشان از تفکر صلح مدارانه­ی او است. غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره امین­پور می­گوید:«ایشان را به عنوان شاعر جنگ می­شناسند امّا به نظر من قیصر «شاعر صلح» است و از این بابت هم من ایشان را ستایش می­کنم؛ البتّه دفاع مقدّس، غیر از جنگ است؛ شعرهای اول ایشان هم در ستایش دفاع مقدّس و دعوت به دفاع است و این قشنگ است و در جای خود بسیار مطلوب» (صرفی و هاشمی،۹:۱۳۸۹):
*کودک/ با گربه­هایش در حیاط خانه بازی می­ کند
مادر، کنار چرخ خیاطّی/ آرام رفته در نخ سوزن

برای

۳- اصل یادگیری توزیعی:
در این اصل، محیط آموزشی توزیعی، رویکردی” فراگیر محور” دارد و در این محیط با بهره گرفتن از تکنولوژی­های مختلف، فرصتی برای انجام فعالیت­های با ایجاد تعامل میان مکان و زمان فراهم می­آید.
۴- اصل حفظ فاصله بین فراگیر و آموزشگر:
این اصل ضمن تاکید بر حفظ و تقویت تعامل بین عناصر آموزش در نظام آموزش از راه دور، هرگونه ارتباط آموزشی را در فرایند یاددهی- یادگیری از طریق رسانه بصورت غیرمجاورتی و در حداقل ارتباط­های حضوری تعریف کرده است (فراهانی،۱۳۸۰: ۱۳۳).
ممکن است بنظر آید که رعایت چنین اصولی منحصر به آموزش از راه دور نیست ولی با توجه به تفاوت­های نظام آموزش از راه دور با نظام­های سنتی، روشن می­ شود که باوجود یکسان بدون محتواها، اهداف و انتظارات، بدلیل ماهیت این نظام و کارائی روش­های آن، توانائی آن برای حرکت بر مبنای اصول فوق بیشتر از نظام­های سنتی است. بویژه اینکه زمان، مکان و سرعت یادگیری در این نظام مناسب با توانائی­ها و امکانات خود یادگیرنده تعیین می­ شود.(همان : ۱۳۴).
۲-۱-۴-۱-۳-مزایای آموزش از راه دور
آموزش از راه دور می ­تواند پاسخگوی بسیاری از نارسائی­های نظام آموزش سنتی باشد و می ­تواند در تعدیل نابرابری­های اجتماعی نیز ثمربخش گردد. آموزش از راه دور امکان دریافت آموزش عالی را برای همه مردم کشورهای جهان فراهم می­نماید (بلاند و دیگران،۱۹۹۲به نقل از فراهانی، ۱۳۸۰: ۱۳۳). می­توان تمایل کشورهای درحال توسعه به ارائه آموزش از راه دور را در موارد زیر ذکر نمود:
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
الف) آموزش از راه دور مقرون به صرفه است.
ب) رسانه ­های مهم در مورد استفاده نظام آموزش از راه دور قدرت پوششی بسیار زیادی دارند. کتاب­های درسی خودآموز و رادیو و تلویزیون از بااهمیت ترین رسانه ­های این نظام هستند و کاربرد گسترده­ای دارند.
ج)در صورت اشتغال دانشجویان، برنامه ­های آموزشی موسسات از راه دور به صورتی تنظیم شده است که اوقات فراغت دانشجویان را پرمی­ کند. از این جهت در نظام آموزشی از راه دور، دانشجویان هم در زمان تحصیل برای جامعه مفیدند و هم پس از تحصیلات.
د) نظام آموزش از راه دور، انعطاف زیادی دارد. مقررات آموزشی موسسات آموزش از راه دور به دانشجویان اجازه می­دهد که در زمان دلخواه خود به تحصیل بپردازند.
ر) موسسات آموزش از راه دور به اعضای هیات علمی تمام وقت نیاز کمتری دارند. کمبود کادر آموزشی یکی از معضلات است. اما این نظام آموزش از راه دور این کمبود را با رسانه ­های دیگر از قبیل کتاب خودآموز، تلویزیون و کامپیوتر جبران کرده است.(ضرغام،۱۳۷۱: ۱۴۷).
۲-۱-۴-۱-۴-رسانه ­های نوین و نقش آنان در آموزش از راه دور
تکنولوژی اطلاعات و رسانه ­های جدید آموزشی در از بین بردن محدودیت ارتباط بین معلم و فراگیر راهگشا هستند. رسانه ­های نوینی مانند ماهواره­های ارتباطی، شبکه­ های کامپیوتری، دیسک­های تعاملی، ویدئو کنفرانس و یا سیستمVOD کمک می­ کند که بر موانع چیره شد.
سیستمVOD به دانش آموزان امکان می­دهد که خودشان بتوانند یاد بگیرند. این سیستم به استفاده کنندگان امکان می­دهد که در هر زمان که مایل باشند از آن استفاده کنند. مزیت عمده این سیستم علاوه بر تعاملی بودن آن، درقبال ذخیره شدن آن نیز هست. درحالیکه در سیستم تلویزیونی چنین امری امکان پذیر نیست و در هر زمان فقط از یک کانالی می­توان استفاده نمود و از دیدن سایر برنامه­ها محروم ماند. درحال حاضر، تکنولوژی بلحاظ کمی و کیفی رشد می­یابد. در همین رابطه می­توان گفت که رسانه ­هایی مانند مواد مکتوب، رادیو، تلویزیون، نوارهای صوتی، اورهد، انواع پروژکتورها و موادی از اینگونه، قدیمی شده ­اند. رسانه ­های نوینی بوجود آمده­اند که بویژه برای آموزش از راه دور نویدبخش می­باشند که از جمله می­توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- بزرگراه اطلاعاتی: از طریق این بزرگراه، داده به سرعت در شبکه قرار می­گیرد.
۲- کنفرانس­های صوتی: از طریق این کلاس­ها افراد می­توانند با هم تماس بگیرند و صحبت کنند.
۳- ویدئو کنفرانس­ها
۴- کنفرانس شنیداری یک سویه و دوسویه: در این روشها تعامل از طریق فاکس و یا تلفن امکان پذیر است.
۵- کنفرانس­های کامپیوتری
۶- گرافیک­های صوتی.
۷- پست الکترونیکی.
۸- سیستم­های کامپیوتری چندرسانه­ای از طریق شبکه.
۹- تلویزیون کابلی.
۱۰- تلکس و ویدئو تللکس و غیره
رسانه در نظام آموزشی از راه دور بطور معمول از سه عامل منشاء می­گیرد که عبارتند از:
۱- ویژگی­های فراگیران.
۲- تحلیل و تعریف محتوی.
۳- ویژگی­های خاص رسانه (محسنی زنوزی، ۱۳۸۸: ۱۷۷).
الف) کامپیوتر و آموزش
شبکه­ های کامپیوتری باعث تغییر شکل جوامع گردیده است. روش زندگی، چگونگی انجام کار، تفریحات و بالاخره ماهیت روابط انسانی بطور معناداری تغییر گردیده است. آموزش نیز از این تغییر دور نبوده است. اکنون زمان و مکان وقوع یادگیری، ماهیت تجارب یادگیری و آنچه که معلمان و دانش آموزان انجام می­ دهند بطور معناداری دچار تغییر شده است. درس خواندن تغییر نموده و همه افراد در سراسر عمرشان فراگیر شده ­اند و بطور مداوم در فعالیت­های یادگیری مختلفی چه رسمی و چه غیررسمی شرکت می­نماید. این تغییرات بیشتر مدیون ساخت و گسترش کاربرد کامپیوتر می­باشد.
بکارگیری کامپیوتر در آموزش در بیشتر موارد به آموزش به کمک کامپیوتر[۱۷] یا آموزش کامپیوتر محور[۱۸] گفته می­ شود (گیبونس و فیرودر،۱۹۹۸به نقل از محسنی زنوزی، ۱۳۸۸: ۱۵۷). ایده اصلی این بوده که کامپیوتر می ­تواند آموزش فردی را ارائه دهد. درواقع آنچه در این فرایند، معلمان و فراگیران را تحت تاثیر قرار داده است توانایی برقراری تعامل الکترونیکی و جستجو در ذخائر اطلاعاتی است (احدیان،۱۳۸۴: ۲۸).
پایه­ اساسی استفاده از کامپیوتر در آموزش، شناسایی و تعیین اهداف رفتاری آموزشی و سپس تعیین این مسئله است که کدام استراتژی بطور اثربخش­تری به فراگیران در دستیابی به این اهداف کمک خواهد نمود، می­باشد. اگر کامپیوتر فراهم کننده­ بهترین و موثرترین راهبرد و ساختاردهی زمان یادگیری تحصیلی می­باشد، بنابراین از کامپیوتر باید استفاده شود. استفاده دقیق و هوشمندانه از کامپیوتر در کلاس درس به اهداف رفتاری معلم و شیوه­ آموزش و تدریس بستگی خواهد داشت. با توجه به نوع برنامه آموزشی، می­توان نرم افزارهای موجود برای کاربرد آموزشی را به آموزش انفرادی یا للگی، تعلیم و مشق دادن، شبیه سازی و کاربرد ابزاری، دسته بندی نمود(همان: ۲۹).
۱- آموزش انفرادی یا للگی
عملکرد این نوع، مانند عملکرد معلم یا کتاب مرجع در شرح دادن اطلاعات یا مفاهیم برای فراگیران می­باشد. در بهترین برنامه ­های آموزشی کامپیوتری، آموزش انفرادی یا للگی، از راهبردهایی بنام آموزش برنامه­ای شاخه­ای استفاده شده است.
در این روش کامپیوتر، اطلاعات را بصورت بخش بخش روی صفحه، نمایش می­دهد. بعد از نمایش چندبخش اطلاعات، از فراگیران سوالاتی پرسیده می­ شود و شروع گام بعدی کامپیوتر به صحت پاسخ فراگیران بستگی دارد. در این نوع برنامه آموزشی، کامپیوتر فراگیر را ملزم می­ کند که به سوال پاسخ دهد و سپس آموزش بعدی را برطبق پاسخ فراگیر، تنظیم می­ کند.
۲- مشق دادن
بعضی از معلمان براین عقیده دارند که تکنیک مشق دادن بی­استفاده است. اما اگر آنرا تحت عنوان تمرین و بازخورد دادن برای اهداف رفتاری از قبل تدوین شده به حساب می آوریم.معلوم می گردد که نقش مهمی در آموزش مهمی در آموزش ایفاء می کند. یک تکلیف مشتق کردن خوب،صرف نظر از اینکه توسط شخص،کامپیوتر یا سایر ابزارها ارائه شود باید دارای معیارهای زیر باشد:
– به روشنی روی یک هدف رفتاری آموزشی مناسب متمرکز باشد.
– سوال یا مشکل را طوری مطرح نماید که شاگرد بداند چه کار کند.
– عاری از دادن سرنخ و یا کلیدهای نامربوط و نامناسب باشد.
– وسیله ابزار، یا اطلاعات پیشنیاز برای پاسخ دادن را بطور صحیح و مناسب ارائه نماید.
– به پاسخ فراگیر فوری بازخورد دهد.
– در صورت ضرورت، اطلاعات اضافی ارائه نماید.
– از سوالات آسان به سخت پیش بروید. همانطوریکه پاسخ فراگیر نشان می­دهد.
– تا زمانیکه فراگیر تسلط به هدف رفتاری موردنظر را نشان دهد، تمرین را ادامه دهد (محسنی زنوزی، ۱۳۸۸: ۱۵۹).
۳- شبیه سازی
بعضی از فعالیت­های آموزشی خاص هستند که با اینکه مفید نیز می­باشند ولی نمی­توان آنان رابطور مستقیم در کلاس درس به نمایش گذارد. زیرا که دارای مشکلاتی از قبیل خطرناکی، زمانبر بودن، گرانی و یا غیرممکن بودن می­باشند. در اینگونه موارد، کامپیوتر می ­تواند این فعالیت­های آموزشی را به طرقی ایمن، ارزان و در محیطی عملی، شبیه سازی کند. شبیه سازی باید بر پایه یک مدل صحیح از پدیده­ تحت مطالعه باشد و فراگیران با آن تعامل داشته باشند. بعد از تعامل فراگیر، بایستی بازخوردی صحیح، فوری و اطلاعات دهنده ارائه شود. برای جلب توجه فراگیران نیز به نکات مهم و کلیدی از نمودارها و علائم برای جلب آنان استفاده شود (همان).
۴- کاربرد ابزاری
اگر معلم خود با کامپیوتر بعنوان یک ابزار، آشنایی داشته باشد آنرا به برنامه ریزی درسی خود نیز منتقل می­سازد. برای مثال می­توانند از کامپیوتر بجای ماشین تحریر استفاده کند. اغلب می­توان از کامپیوتر، جهت حل مسائلی که پیش از آن، بدون آن حل می­شد استفاده کرد (موهانتی،۱۹۹۲: ۲۰ به نقل از محسنی زنوزی، ۱۳۸۸: ۱۵۹).
بخش جالبی از پیشینه کامپیوتر در آموزش، مربوط به کار سیمور پاپرت است که مربوط به انسیتوی تکنولوژی ماساچوست[۱۹] می­ شود. از فعالیت او در قلمرو آموزش می­توان به توسعه و ترویج زبان برنامه نویسی لوگو[۲۰] اشاره کرد. مفهوم اساسی لوگو این بود که روش را پیش پای بچه­ها قرار دهد تا با نوشتن برنامه ­های کامپیوتری و محول کردن کنترل آنها به خود کامپیوتر به کشف اندیشه­ها و نظرات بپردازند. این کار بیشتر به بازی­های کامپیوتری و نقش فعالیت کامپیوتری در محیط خانواده متکی بود. کارهای پاپرت، در ایجاد تغییرات در آموزش، نقش اساسی داشته اند زیرا او بطور مستمر بر نقش فناوری بعنوان ابزارهایی برای رشد ذهنی کودکان تاکید کرده است. کارهای او درنهایت، حوزه­ کامپیوتر در آموزش را به مسیرهای مختلفی هدایت کرد. (کرسلی ،۱۳۸۶: ۱۱۴).
در ادامه مهمترین ویژگی­های کامپیوتر در آموزش را می توان اینگونه برشمرد :

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

کامپیوتر به تنهایی برای آموزش قابل استفاده است.(با کمک برنامه ­های ضبط شده بر روی حافظه سخت کامپیوتر یا لوح فشرده).

قابلیت ارائه محیط های چند رسانه­ای که تمامی امکانات مورد نیاز برای آموزش را به صورت مجتمع در اختیار کاربر قرار می­دهد.

کاربر قادر است آموزش خود را کنترل کند.

قدرت، سرعت و حجم انتقال اطلاعات آموزشی در کامپیوتر بالا و اتصال به شبکه جهانی اینترنت نیز امکان پذیر است.

اصلاح و تغییر مواد درس امکان پذیر و ساده است.

امور جانبی و اداری آموزش(ثبت نام، ثبت و نگهداری سوابق و پیشرفت­های تحصیلی، آزمون­ها و غیره) بطور خودکار انجام می­ شود (مهندسین صدا و سیما،۱۳۸۴: ۳۴-۳۵).

اما با اینکه کامپیوترها به حل بسیاری از مشکلات آموزشی کمک می­ کنند، اما آموزشگران را با مشکلاتی مواجهه ساخته است. بدست آوری و بکارگیری و اداره نرم افزارها و سخت افزارها کامپیوتری در آموزش یکی از وظایف حساس و مشکل می­باشد. معلمان و مدیران باید در این مورد تعلیم دیده و در بعضی موارد نیاز به رفع مقاومت در مقابل کاربرد کامپیوتر در آموزش از طرف آموزشگران است. نرم افزارها بایستی در برنامه درسی گنجانده شوند و فردی باید استفاده فراگیران از نرم افزارهای آموزشی را هماهنگ و نظارت کند.
بکارگیری غلط کامپیوتری می ­تواند منجر به اتکای نامعقول و نسنجیده به ماشین، تفکر غیرقابل انعطاف و ماشینی و پذیرش کورکورانه آن شود. این عواقب منفی را می­توان بوسیله درک صحیح از ماهیت مشکلات مواجهه شده و مسائل ارائه شده و اقدام فعالانه در پیشگیری از مشکلات رفع نمود. تعدادی از مشکلات احتمالی استفاده از کامپیوترها در آموزش را از جمله می­توان، گرانی کامپیوتر، نیاز به نگهداری از آن، نیاز به آموزش معلمان برای استفاده از کامپیوتر، مشکل انتخاب نرم افزار مناسب، اتکای نسنجیده به ماشین، عدم دسترسی همه فراگیران بطور یکسان به کامپیوتر و غیره ذکر کرد.(همان: ۳۷).
همچنین از دیگر مشکلات استفاده از کامپیوتر در آموزش و پرورش ، نگرانی معلمان در مواجهه با کامپیوتر است. از نگرانی­های متعدد معلمان در مواجهه با کامپیوتر می­توان از جمله به موارد زیر اشاره نمود:
۱- ترس به علت عدم اطمینان به خود
معلمان ممکن است بسیار از اینکه چیزی را قادر نباشند در حضور فراگیران انجام دهند ترس داشته باشند. در اولین مواجهه با کامپیوتر بعنوان ابزار کمک آموزشی در اکثر معلمان این احساس وجود دارد. معلمان بایستی در مورد چگونگی استفاده از ابزارهایی که در کلاس درس جهت تدریس بکار می­گیرند، بخوبی تعلیم ببینند.
۲- ترس از تغییر روابط بین معلم و شاگرد
توانایی­های کامپیوتر، می ­تواند انگیزه فراگیران را ارتقاء داده و مهارتهای پایه را تقویت کند. توجه افراد را جلب، محیط را شبیه سازی، محاسبه و بازخورد فوری دهد. این همان کارهایی است که توقع می­رود معلم در کلاس درس انجام دهد. معلمان اغلب مشاهده می­ کنند که فراگیران نسبت به کار با کامپیوتر اشتیاق بیشتری دارند تا با خود او. کامپیوترها توان ذخیره اطلاعات بسیاری دارند و بطور حتم در مورد هر موضوعی ممکن است از معلم بیشتر بدانند. بعضی از معلمان از تغییر روابط معلم- شاگرد نگران بوده و از این امر ناراضی هستند.
۳- نگرانی از مسئولیت خود
اندازه گیری میزان بهره وری را کامپیوترها از طریق تمرکز بر اسناد ثبت شده آسان نموده ­اند. نمرات فراگیران را می­توان بررسی و میزان موفقیت معلم را بر پایه این نمرات تعیین کرد. حتی بهترین معلمان در امر کامپیوتر، در مورد چگونگی ارزشیابی مهارتهای حل مسئله فراگیران که با کامپیوتر فرا گرفته­اند، نگران می­باشند (احدیان،۱۳۸۴: ۲۸).
از جمله محدودیت­ها و موانع زیر را نیز می­توان برای استفاده از کامپیوتر در آموزش نام برد:

سایر حضرات معصومین نیز مجاهدان این طریق بودند و همواره با طاغوت و طاغوتیان به مبارزه و جهاد نرم می پرداختند و پایه های نظام طاغوت را سست می کردند؛ این جهاد نرم چنان برای طاغوتیان گران بود (با آن که حضرات معصومین (ع) به جنگ سخت با آن ها نپرداخته بودند) که جز امام اول و سوم، سایر ائمه شهید راه همین مبارزه بودند و می توان آن ها را شهید جهاد نرم معرفی کرد.
در قرآن کریم تهاجم نرم دشمن نیز نشان داده شده است، مشرکان و منافقین در جنگ نرم هر چند از ابزار غیرخشونت‌آمیز استفاده می‌کنند اما همان اهداف سلطه‌گری خود را دارند، یکی از مهمترین ابزار آنها در ابتدای اسلام استفاده از شایعه بود، در قرآن نمونه‌های زیادی از شایعات دشمن علیه پیامبر(ص)، مسلمانان و اسلام آمده است. تضعیف جبهه حق از سوی منافقین از دید قرآن مخفی نمانده است، از همان ابتدای رشد اسلام، تلاش دشمن برای محو این دین با بهره گرفتن از ابزار فیزیکی و نرم دنبال شد، تاریخ اسلام مملو از عملکرد نفاق‌آمیز دشمنان و استفاده از شایعه، تهمت، تمسخر و جوسازی علیه مسلمانان بوده است. صورت‌‌بندی‌های این جنگ نرم در تاریخ بشریت زیاد است، در واقع هر گامی که برای اصلاح انسان‌ها برداشته می‌شود، اشکال مختلفی از روش‌های مقابله از سوی اهل باطل ایجاد می‌شود، در آیات و داستان‌های قرآن نیز این صحنه تقابل به خوبی تبیین شده است.
قرآن این تصور را که دشمن در گذشته تنها با جنگ فیزیکی به میدان آمده بود، رد می‌کند و به مخاطب خود می‌فهماند که دشمن زیرکانه از بهترین ابزار خود استفاده می‌کرد، با توجه به آنکه در زمان‌های گذشته مردم نسبت به امروز از اهداف دشمنان آگاه نبودند، مدیریت پیامبران و صالحان در این تقابل به خوبی مشخص می‌شود، لذا جنگ نرم برای مسلمانان واژه غریبی نیست .
از آن جایی که در جنگ نرم همه گروه ها و اقشار یک جامعه به ویژه خواص و رهبران، مخاطب پیام هستند، لازم است تا خواص با ایجاد بستری مناسب، زمینه بصیرت زایی و بصیرت افزایی در توده های مردم را فراهم آورند و اجازه ندهند تا دشمنان با هنجارشکنی، اهانت و دیگر شیوه ها مردم را به سمت و سوی غفلت کشانند و با اختلاف و تفرقه به اهداف ناپاک دست یابند چون ریشه جنگ نرم در انحراف افکار است.
۲ـ۱٫ اصل استماع
یکی از اصول اسلامی که رعایت آن برای مومنین ضروری است و از راهکارهای خنثی سازی عملیات نرم و جنگ روانی علیه مسلمین است اصل استماع است؛ این اصل که از اصول مسلم قرآنی است، مومنین را به استماع اخبار و اقوال مختلف و پیروی از بهترین آن ها دعوت می کند:
پس بندگان مرا بشارت ده! همان کسانی که سخنان را می شنوند و از نیکوترین آن ها پیروی می کنند آنان کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده، و آن ها خردمندانند (زمر، ۱۸).
در آیه به شنیدن آزادانه و انتخاب هوشمندانه و از روی تفکر توجه داده شده است (مکارم شیرازی، ج ۱۹: ۴۱۲)
این انتخاب احسن نیز ویژه ی مومنین است و آن هایی که ولایت الله را پذیرفته اند (طبرسی، ج ۸: ۷۷۰ و ج ۳: ۴۵۲)
۲ـ۲٫ اصل تبیین
یکی دیگر از اصل هایی که در اسلام وجود دارد و در دفاع از حریم نرم جامعه موثر و مهم است، اصل تبیین است. این اصل که در قرآن و روایات فراوان به آن تنبیه داده شده است مومنین را بر این می خواند که در اخبار و گزارش ها خصوصاً گزارش های مهم به تبیین و تحقیق بپردازند و بدون تحقیق و تبیین عمل نکنند و در نگاه اول خبر را صحیح ندانند و درنگ و تحقیق را سرلوحه کار خود قرار دهند و تا موضوع روشن و آشکار شود(طباطبائی، ج۱۸: ۳۱۱).
چنانچه قرآن کریم می فرماید:
ای کسانی که ایمان آوردیده اید! اگر شخص فاسقی خبری برای شما بیاورد، درباره آن تحقیق کنید، مبادا به گروهی از روی نادانی آسیب برسانید و از کرده ی خود پشیمان شوید! (حجرات، ۶)
۲ـ۳٫ اصل تولی و تبری
مهم ترین هدف دشمن در جنگ نرم، تصرف انسان است و این حاصل نمی شود جز با تصرف قلب ها و مدیریت حب و بغض که اسلام دراین باره اهتمام و توجه جدی مصروف داشته است. و این اهمیت تا بدان حد است که در احادیث بسیاری به این مضمون اشاره شده است که دین جز حب و بغض نیست.(قال الصادق (ع) هل الدین الا الحب و البغض- شیخ حر عاملی، ج ۱۵: ۱۲۸) قرآن نیز در بیان صفات رسول (ص) و مومنان می فرماید:
محمد (ص) فرستاده خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند. (فتح: ۲۹)
مدیریت حب و بغض که در اسلام به آن تولی و تبری می گویند از مهم ترین فروعات دین مذهب تشیع است و یکی از اساسی ترین ارکان مذهب تشیع به شمار می آید. اسلام برای قلوب مومنین ارزش و احترام خاصی قائل است و از مومنین می خواهد هر حب و بغضی را در قلب خود جای ندهند (القلب حرم الله فلا تسکن حرم الله غیرالله محمد باقر مجلسی ج ۶۷: ۲۵). بلکه حب و بغض آن ها الهی باشد (ر.ک باب وجوب الحب و البغض فی الله در جوامع حدیثی). و برای خدا و به مؤمنین توصیه شده است نسبت به کفار و دشمنان فکر و اندیشه خود تبری داشته باشند که تبری بالاتر از بغض است و معنای دوری و اجتناب را دارد که مرحله بعد از بغض است و تولی نیز قبول ولایت است و بالاتر است از حب و محبت (ر.ک معنای لغوی تولی و تبری در معاجم لغت).
۲ـ۴٫ اصل عدم دوستی با کفار
یکی دیگر از اصول اسلامی که رعایت آن باعث ایمن شدن مسلمین در برابر جنگ نرم دشمنان می شود، اصل عدم دوستی (ولایت) با غیرمومنین است. به این نکته در چندین آیه از قرآن کریم چون آیه ی ۵۷ سوره ی مائده اشاره شده که می فرماید:
ای کسانی که ایمان آوردیده اید! افرادی که آیین شما را به باد استهزاء و بازی می گیرند- از اهل کتاب و مشرکان- ولی خود انتخاب نکنید و از خدا بپرهیزید اگر ایمان دارید! (مائده:۵۷)
و روایات فراوانی از حضرات معصومین (ع) ذکر شده است، و بر اهل ایمان لازم دانسته شده است تا از محبت و دوستی پنهان و آشکار، ظاهری و باطنی با آن ها که دین آن ها را به مسخره می گیرند و با آن ها دشمنی می کنند، برحذر باشند.
چنانچه در قضیه ای امام معصوم (ع) اجاره ی حیوان یکی از شیعیان را به طاغوت نداند؛ و در بیان علت فرمودند: به اندازه ی بازگشت حیواناتت امید حیات و نصرت طاغوت را داری که این مقدار از علاقه نیز (که گذرا و برای مصالح شخصی است) مورد تایید اسلام نیست.
۲ـ۵٫ اصل عدم وابستگی
یکی از اصول اسلام اصل نفی سبیل است؛ معنای این اصل آن است که مسلمین نباید کاری انجام دهند که کفار بر آن ها سلطه داشته باشند و هرگونه وابستگی اعم از اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و … را باید از بین ببرند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
خداوند هرگز کافران را بر مومنان تسلطی نداده است. (نساء، ۱۴۱)
اگر مسلمانان به این اصل عمل کنند و نیازهای فکری، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی خود را تامین کنند، دیگر امکان جنگ نرم با مسلمین بسیار کاهش می یابد و درصورت حمله به مواضع اسلامی مسلمین با قواعد و توانایی های خود این مقابلات را دفع می کنند.
عکس مرتبط با اقتصاد
۲ـ۶٫ اصل امر به معروف و نهی از منکر
اصل امر به معروف و نهی از منکر قوی ترین استراتژی دفاعی اسلام در برابر حملات نرم و وسوسه های شیطانی است. یکی از واجبات دین مبین اسلام که در مکتب اهل بیت (ع) تاکید فراوانی به آن شده است، مسئله امر به معروف و نهی از منکر است. مسلمین با وجود این اصل هیچ گاه دچار خمودگی و بی توجهی نسبت به محیط پیرامون خود و جامعه ی اسلامی نمی شوند و با این عمل جامعه خود را نسبت به هجوم دشمنان بیمه می کنند. این اصل عامل دفع افکار و اعمال مخالف مشی جامعه اسلامی است و باعث هدایت فریب خوردگان و طرد گمراهان است و اجرای آن به استشهاد قرآن باعث بهترین امت ها شدن است:
شما بهترین امتی بودید که به سود انسان ها آفریده شده اند(چه اینکه) امر به معروف . نهی از منکر می کنید و به خدا ایمان دارید. و اگر اهل کتاب (به چنین برنامه و آیین درخشانی) ایمان آورند، برای آن ها بهتر است! (ولی تنها) عده کمی از آن ها با ایمانند، و بیشتر آن ها فاسقند، (و خارج از اطاعت پروردگار) (آل عمران: ۱۱۰)
این اصل نسبت به همه ی افراد جامعه خصوصاً نزدیکان (قو انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس و الحجاره، تحریم: ۶) و اطرافیان جاری است و دارای مراتبی است که تنفر قلبی، دعوت لسانی، عملی، و بازدارندگی فیزیکی از مراتب آن است (ر.ک توضیح المسائل باب امر بالمعروف و النهی عن المنکر و کتب تفصیلی فقهی) که به دقت نسبت به همه موارد و همه ی اشخاص برنامه ریزی شده است.
۲ـ۷٫ اصل وحدت
یکی از مواردی که اسلام بسیار به آن اهمیت می دهد حفظ وحدت جامعه ی اسلامی است. و از منظر بسیاری از بزرگان جامعه ی اسلامی، حفظ وحدت از اهم واجبات است. اهمیت وحدت در نگاه اسلام بسیار است، چنانچه به هم زدن وحدت جامعه ی اسلامی جرمی بزرگ در اسلام شمرده شده است و کسی را که از جماعت مسلمین فاصله بگیرد خارج از دین می داند.
در اهمیت وحدت همین بس که امیرالمومنین علی (ع) سال ها خانه نشینی را تحمل کردند تا وحدت مسلمین خدشه دار نشود و دشمنان از آن سوء استفاده نکنند و همچنین در ادبیات اسلامی تفرقه، دشمنی و عداوت از اعمال شیطان و خواست شیطانی معرفی شده است که مومنین باید اینگونه مسائل را در تمامی جامعه اسلامی از بین ببرند. چنانچه قرآن دستور می دهد:
و همگی به ریسمان خدا (قرآن و اسلام (قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت) چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دل های شما، الفت ایجاد کرد، و به برکت نعمت او، برادر شدید! و شما بر لب حفره ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد. این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می سازد شاید پذیرای هدایت شوید (آل عمران: ۱۰۳).
۲ـ۸٫ اصل شناخت حق
یکی از مواردی که اسلام بر روی آن تاکید فراوان دارد و حضرات معصومین آن را بارها گوشزد کرده و مشی بر آن صراط را موجب حفظ دین و عدم گمراهی در شبهات دانسته اند، شناخت حق از مصادر حقیقی و اصلی آن است نه از افراد و جریان ها.
از منظر اسلام معیار حق، شناخت آن است، نه افراد زیرا افراد ممکن است در مواقع خاص بلغزند و بیراهه مشی کنند پس ابتدا باید حق را شناخت و با معیار حق درباره ی اعمال و رفتار افراد قضاوت کرد.
۲ـ۹٫ اصل ولایت فقیه
یکی از خصوصیات مکتب تشیع، اتصال این مکتب از طریق ائمه (ع) به مکتب انبیاء الهی و خاتم پیامبران است. با این اتصال مردم با رجوع به امام در حوادث و اتفاقات خود را در برابر هجوم دشمنان حفظ کرده و احکام و دستورات دینی خود را فرا می گیرند، در زمان غیبت امام معصوم (عج) نیز طبق فرموده ی معصومین باید به دین شناسان آگاه، خبیر، مطیع امر خدا، مراجعه و به سخنان این دین شناسان پرهیزکار عمل کنند.
چنانچه در سه دهه ی اخیر به خوبی مشخص است این اصل مترقی اسلامی باعث شده است که دشمنان اسلام در تمامی هجمه های سخت و نیمه سخت و نرم خود علیه ملت ایران ناکام باشند، زیرا مردم ایران پیروی از علما و فقهای دین دار را چنانچه دستور شرع است بر خود لازم می دانند و پشتیبان ولایت فقیه هستند.
۳٫ اصول جنگ نرم در صدر اسلام(مطالعه موردی مقطع امام علی علیه السلام).
سه جریان عمده مخالف حکومت حضرت علی(ع) هر یک به روشی به دشمنی با حضرت پرداختند و برای دستیابی به اهداف خویش توطئه های فراوانی به راه انداختند. از این سه جریان، ناکثین از همه بیشتر در این راه پیش قدم بوده اند. اینها کسانی بودند که جزء اصحاب پیامبر و از اولین بیعت کنندگان با حضرت امیر(ع) بودند. سمبل این جریان طلحه و زبیر هستند. جریان ناکثین (پیمان شکنان) قصه دردناک خودی های بریده از آرمان ها است. ناکثین داستان عبرت آمیز برگزیدگانی است که دنیاطلبی، آنان را در مدار نفاق قرارداد و سرانجام به مبارزه با امام(ع) کشاند. این جریان آینه عبرت است. درسی برای تمامی کسانی که باور دارند دنیا محل امتحان است و ماده امتحانی آن، عشق به خداست.
«به خدا سوگند معاویه از من سیاستمدارتر نیست وی نیرنگ می زند اما من اهل مکر و حیله نیستم.»
۳ـ۱٫ انجام فعالیت های سازمانی و تشکیلاتی
فعالیت تشکیلاتی و سازمان یافته، تأثیر مهمی در پیروزی یک جریان دارد. ناکثین با آگاهی از نقش و تأثیر فعالیت سازمانی تلاش کردند تا در قالب یک گروه، حزب و سازمان، متشکل شوند و اهداف خود را به آسانی پیش ببرند.
علی(ع) بیان می دارند، با اینکه اهل باطل در درون خود جهنمی از اختلاف و تفرقه دارند، اما در مقابل حق متحد بوده و در قالب یک تشکل به مقابله با حق می پردازند. علی(ع) در نهج البلاغه آنگاه که سخن از پیمان شکنان می کند بر روی این نکته تأکید می کند که اینان گروهی متشکل و سازمان یافته هستند.
دشمنان برای رسیدن به اهداف خود با یکدیگر متحد شده و همکاری می کنند. علی(ع) طلحه و زبیر، یعلی بن امیه و عبدالله بن عامر را مثال می زند و می فرماید:
«با اینکه طلحه و زبیر از شورشیان علیه عثمان بودند هزینه سپاه خود را در جنگ جمل از طریق فرمانداران عثمان تأمین می کردند به طوری که یعلی بن امیه که از طرف عثمان در صنعا حکومت می کرد و اموال زیادی اندوخته بود چهار هزار دینار و هفتصد شتر در این راه، در اختیار زبیر قرارداد.»
عبدالله بن عامر نیز که از فرمانداران عثمان بود همین اندازه بودجه سپاه را تأمین کرد و شتری به نام عسکر در مقابل ششصد درهم در اختیار طلحه قرار داد.
ابن ابی الحدید می نویسد:
وقتی طلحه و زبیر شورش کردند، معاویه در نامه ای به زبیر از وی به عنوان امیرالمؤمنین یاد می کند:

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.