مجلس 83: فی الربیع قوله عزّ و جلّ﴿فَانظُر إِلیَ آثَارِ رَحمَةِ اللهِ کَیفَ یُحیِی الأرضَ﴾(30: 50) [336أ]
مجلس 84: فی قوله عزّ و جلّ﴿إِن تَجتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا تُنهَونَ عَنهُ نُکَفِّرعَنکُم سَیِّئَاتِکُم﴾ (4: 31) [340أ]
مجلس 85: فی القتل قوله عزّ و جلّ﴿وَ مَن یَقتُل مُؤمِنَاً مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِداً فیِهَا﴾ (4: 93) [348أ]
مجلس 86: فی قوله تعالی﴿وَ لَاتَحسَبَنَّ أللهَ غَافِلاً عَمَّا یَعمَلُ الظَالِمُونَ﴾(14: 42) [352ب]
مجلس 87: فی المظالم و التبعات قوله تعالی﴿یَا أَیُّهَا الَّذیِنَ آمَنُوا لَاتَأکُلُوا أَموَالَکُم بَینَکُم بِالبَاطِلِ إِلَّا أَن تَکُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِنکُم وَلَاتَقتُلُوا أَنفُسَکُم إِنَّ أللهَ کَانَ بِکُم رَحیِماً وَ مَن یَفعَل ذَلِکَ عُدوَاناً وَ ظُلماً﴾ (4: 29ـ 30) [358أ]
مجلس 88: فی قوله تعالی﴿یَا أَیُّهَا ألّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الخَمرُ وَ المَیسَرُ وَ الأنصَابُ﴾ (5: 90) [363ب]
مجلس 89: فی قوله تعالی﴿إِنّ َألّذینَ یَرمُونَ المُحصَنَاتِ الغَافِلَاتِ﴾(24: 23) [368أ]
مجلس 90: فی قوله عزّ و جلّ﴿وَلَاتَقرَبُوا الزِّنَا إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً﴾(17: 32) [372أ]
مجلس 91: فی قوله تعالی﴿یَا أَیُّهَا أَلَذینَ آمَنُوا اتَّقُوا أللهَ وَ ذَرُوا مَا بَقِیَ مِنَ الرِبَوا ﴾ (2: 278) [378ب]
مجلس 92: فی قوله تعالی﴿وَ لَایَغتَب بَعضُکُم بَعضاً أَیُحِبُّ أَحَدُکُم﴾ (49: 12) [381أ]
مجلس 93: فی قوله تعالی﴿وَ لَاتُطِع کُلَّ حَلَّافٍ مَّهِینٍ هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمیِمٍ﴾ (68: 10ـ 11) إلی قوله﴿زَنیِمٍ﴾ (68: 13) [386ب]
مجلس 94: فی الإحتکار و التربّص بالطعام [390أ]
مجلس95: فی قوله عزّ و جلّ﴿لَا جَرَمَ أَنَّ أللهَ یَعلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَ مَا یُعلِنُونَ﴾(16: 23) [393أ]
مجلس 96: فی ذکر الحسد و آفاته [397أ]
مجلس97: فی قوله تعالی﴿وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشتَرِی لَهوَ الحَدیِثِ﴾ (31: 6) [401أ]
مجلس 98: فی قوله تعالی﴿وَ لتَکُن مِنکُم أُمَّةٌ یَدعُونَ إِلَی الخَیرِ﴾ (3: 104) [404ب]
مجلس 99: فی المعراج [409ب]
5-3 تفاوتهایی در برخی فصلها و نسخهها
1. عنوان مجالس 19 و20 به اشتباه جابه جا در فهرست مطالبِ آغاز نسخه (برگ 1b سطور 18- 19) ثبت شده است.
2. عنوان مجالسِ 21 و 22 به اشتباه جابه جا در فهرست مطالبِ آغاز نسخه ثبت شده است. افزون بر این «الفرق بین الحبیب و الخلیل» در همین فهرست به عنوانِ فصلی مجزّا (فصل ثامن و عشرین) قید گردیده، در حالی که در متن، چنین فصلِ مستقلّی وجود ندارد.
3. براساس فهرست مطالب آغاز کتاب، به دنبال فصل 32، فصلی دیگر با عنوانِ «فصل الرّابع و الثلاثون فی معنَی الأبیجاد» قرار داشته که در متن برابری ندارد.
4. بر اساس فهرست مطالب، فصل فی فضل العلم با شماره «فصل السادس و الثلاثون» است. امّا در متنِ اصلی، با عنوانِ «فصل» و در مقابلِ سایر مجالس قرار داده شده است.
5. عنوان مجالس 34 و 35 به اشتباه جابه جا در فهرست مطالب ثبت شده است.
6. بر اساس فهرست مطالب، به دنبال فصل 36، بایستی فصلی دیگر با عنوانِ «فصل الأربعین فی فضل المتعلّم و آدابه» قرار میگرفت. در حالی که در متن برابری ندارد، امّا در عوض ما با «شرایط المتعلّم»، در فصل قبل (برگ 145b به بعد) مواجه بودیم.
7. عنوان فصل 66 در فهرست مطالبِ آغازِ نسخه درج نشده است.
8. بر اساس فهرست مطالبِ آغاز دستنویس، به دنبال فصل 71، باید فصلی اضافه (فصل 75) درموردِ آیهی 41 از سورهی 30 قرآن میبود. امّا در متنِ لوامع، بحث درباره این آیه بخشی از مجلسِ 71 (برگ 291a سطور 13 به بعد) را تشکیل میدهد.
9. بر اساس فهرست مطالبِ آغاز، به دنبال فصل 74، باید فصلی دیگر (فصل 79) در موردِ آیهی 155 از سورۀ دوم قرآن قرار میگرفت. امّا در متنِ لوامع، بحث مربوط به آیهی مذکور، بخشی از مجلس 74 (برگ 303b سطور 4 به بعد) است.
10. بر اساس فهرست آغاز، پس ازفصل 84 باید فصل دیگری (فصل 90) با عنوانِ «فی ذکر الکبائر ایضاً» قرار داشته باشد. در حالی که در متنِ لوامع، این بحث همچنان جزوی از مجلسِ 84 است.
11. عنوان مجالس 91 و 92 در فهرست مطالب آغاز نسخه به اشتباه جابه جا نوشته شده است.
6-1 نتیجه گیری
1. از آنجا که ابوسعد خرگوشی در سدههای نخست می زیسته و هنوز عرفان به نظری و عملی تقسیم نشده بود، و با توجه به زندگی، خیر و برکات و خدماتی که او در عصر غزنویان به مردم ارائه میکرد، میتوان ایشان را در میان عارفانی دانست که در عرفان عملی صاحب نظر بوده اند.
2. ابوسعد خرگوشی تقیّد و التزام خاصّی به شریعت داشته و این به خاطر شافعی مذهب بودن او بود. در حالی که عرفانهای نوظهوری که در عصر حاضر ارائه می شود افزون براینکه تأکیدی بر شریعت ندارند، ترک شریعت را مجاز میدانند.
3. در آثار به جای مانده از او کمتر میتوان به نظرات شخصی او دست یافت.
4. ابوسعد را میتوان از جمله معتقدان به صحو دانست.
5. ابوسعد با ملامتیان نیشابور ارتباط داشته و بابی را در کتاب تهذیب الاسرار به آنها اختصاص داده اما خود از ملامتیان به شمار نمیرفت.
6. از نتایج کلی که از عصر ابوسعد میتوان به دست آورد، این است که صوفیان به عرفان عملی نزدیک بوده، حالت تعبّد در میان آنها قویتر از دیگر زمانهاست و نظام صوفیه بسیار ساده است.
پی نوشت ها:
<h1
</h1
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
>منابع
ابن اثیر عزالدین، تاریخ کامل، برگردان محمد حسین، روحانی، تهران، اساطیر،1370ش.
ابن بشکوال خلف بن عبدالملک، كتاب الصّلة، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، [بی تا].
ابن جوزی ابی فرج عبدالرحمان بن علی بن محمد بن علی، الوفا باحوال المصطفی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1408ق/1367ش.
ابن جوزی شیخ امام السنّه جمالالدین ابی الفرج عبدالرحمان بن علی، المنتظم فی تواریخ الملوك و الامم، تحقیق و تقدیم دکتر سهیل زکار، بیروت-لبنان، نشر دارالفکر، 1420ق/2000م.
ابن خلکان احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، قم، منشورات الرضی، 1364ش.
ابن خیر محمّد بن خیر، فهرسة ابن خیر، قاهره، دارالکتب المصری، 1410ق/1989م.
ابن عساكر، تبین كذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، تحقیق دکتر احمد حجازی سقا، بیروت، دارالجیل، چاپ اول، 1416ق/1995م.
ابن فرحون ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب فی معرفة علماء المذهب، قاهره، دارالتراث، 1387ق.
ابن قیسرانی محمّد بن طاهر، الانساب المتفقه، بغداد، مکتبة المثنی، 1963م.
ابن کثیر اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408ق.
____________، شمائل الرسول (ص)، جده، دارالقبلة للثقافة الاسلامیة، 1409ق/1988م.
ابن ندیم محمّد بن اسحاق، الفهرست، تهران، امیرکبیر، 1366ش.
ابوالفداء اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، [بی جا.]، ناشر محمّد عبداللطیف الخطیب و شرکا، 1325ق.
الاسنوی عبدالرحیم(جمالالدین)، طبقات الشافعیه، بیروت، چاپ کمال یوسف حوت، 1407ق/1987م.
انصاری خواجه عبدالله، طبقات الصوفیه، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران، کتابفروشی فروغی،1362.
بروکلمان کارل، ذیل تاریخ الادب العربی، مترجم سعید حسن بحیری، قاهره، مکتبة الادب، 2007م.