این نصوص به وضوح نشان میدهد که یهودیان زمان ظهور مسیح منتظر دو شخصیت بودند یکی مسیح و دیگری آن نبی.
ب* بشارت دوم: نبی ای مثل موسی از برادران بنی اسراییل: یکی از بشارتهای کتاب مقدس به پیامبر اسلام آیه ای است که در سفر تثنیه تورات آمده است: «یهوه خدایت نبی ای را از میان تو از برادرانت مثل من برای تو مبعوث خواهد گردانید او را بشنوید…..و خداوند به من گفت آنچه گفتند نیکو گفتند نبی ای را برای ایشان از میان برادران ایشان مثل تو مبعوث خواهم کرد و کلام خود را به دهانش خواهم گذاشت و هر آنچه به او امر فرمایم به ایشان خواهد گفت .«و هر کس از کلامش اطاعت نکند من از وی انتقام خواهم گرفت» ( تثنیه ۱۵:۱۸-۱۸)
متن عبری: טו נָבִיא מִקִּרְבְּךָ מֵאַחֶיךָ כָּמֹנִי, יָקִים לְךָ יְהוָה אֱלֹהֶיךָ: אֵלָיו, תִּשְׁמָעוּן. טז כְּכֹל אֲשֶׁר-שָׁאַלְתָּ מֵעִם יְהוָה אֱלֹהֶיךָ, בְּחֹרֵב, בְּיוֹם הַקָּהָל, לֵאמֹר: לֹא אֹסֵף, לִשְׁמֹעַ אֶת-קוֹל יְהוָה אֱלֹהָי, וְאֶת-הָאֵשׁ הַגְּדֹלָה הַזֹּאת לֹא-אֶרְאֶה עוֹד, וְלֹא אָמוּת. יז וַיֹּאמֶר יְהוָה, אֵלָי: הֵיטִיבוּ, אֲשֶׁר דִּבֵּרוּ. יח נָבִיא אָקִים לָהֶם מִקֶּרֶב אֲחֵיהֶם, כָּמוֹךָ; וְנָתַתִּי דְבָרַי, בְּפִיו, וְדִבֶּר אֲלֵיהֶם, אֵת כָּל-אֲשֶׁר אֲצַוֶּנּוּ.
برای آنکه بهتر بتوانیم این بشارت را تطبیق دهیم لازم است به کلام خداوند رجوع کنیم و در آن دقت کنیم .در این آیه دو نکته و برای این پیامبر نسبت به سایر پیامبران همچون یوشع و عیسی وجود دارد:۱٫ و کسی که کلام او را نپذیرد من از او انتقام خواهم گرفت بدون شک مراد خداوند از این انتقام عذاب اخروی مسئله برای این پیامبر نیست و در مورد تمام پیامبران وجود دارد و حال آنکه از ظاهر عبارت بر می آید که این ویژگی به عنوان خصوصیتی بارز برای این پیامبر است .در نتیجه مراد از انتقام همین انتقام دنیوی است و اشاره به این نکته دارد که پیامبر مذکور مأمور به جهاد خواهد بود و خداوند او را یاری خواهد نمود و از مخالفین وی انتقام می­گیرد. ۲٫ در این آیه عبارت مثل تو نیز از خصوصیات این پیامبر ذکر شده است و به همین دلیل می گوئیم این بشارت قابل تطبیق بر یوشع آنچنانکه یهودیان می گویند و قابل تطبیق بر عیسی نیز چنانکه مسیحیان معتقدند نمی باشد، زیرا حضرت یوشع صاحب شریعت نبود و حال آنکه از خصوصیات بر جسته حضرت موسی داشتن شریعت بود . و به علاوه خصوصیات و عظمتی که برای پیامبر مذکور مطرح شده را بر حضرت یوشع نمی توان تطبیق داد . اما تفاوتهای حضرت عیسی و حضرت موسی بیش از آن است که احصاء شود و در کمتر موردی این دو پیامبر دارای وجه مشترک هستند بر خلاف پیامبر اسلام که شباهت کامل به حضرت موسی داشته است .
باید دقت داشت که در عبارت اول آمده است « نبی ای را از میان تو از برادرانت » اما دردفعهدوم آمده است : « نبی ای را برای ایشان از میان برادران ایشان »که به نظر می­رسد جمله اول به صورت مجمل است و در ضمن به صورت دقیق هم ذکر نشده و عبارت از میان تو ( و در بعضی از نسخ ازمیان شما) نیز زیادی است و جزو عبارت اصلی نمی باشد زیرا اولاً: در عبارت حضرت موسی که کلام خداوند را تکرار میکند کلمه از میان شما وجود ندارد و اضافاتی نیز بر جملهاول دارد که بدون شک نمی توان آنها را ساخته حضرت موسی دانست و این از شأن آن جناب به دور است. ضمن اینکه این آیه در کلام پطرس نیز نقل شده و در آنجا نیز فقط کلمه از برادران شما آمده است: « زیرا موسی به اجداد گفت که یَهُوَه خدای شما نبی‌ مثل من از میان برادران شما برای شما برخواهد انگیخت. کلام او را در هرچه به شما تکلّم کند بشنوید».[۲۰۲]
حال باید دید که برادران بنی اسرائیل چه کسانی هستند؟ می دانیم که اسرائیل لقب یعقوب است و یعقوب فرزند اسحاق است. و اسحاق و اسماعیل نیز برادر یکدیگرند پس بدون شک مراد از برادران بنی اسرائیل همان فرزندان اسماعیل هستند. البته این مطلب تازگی ندارد چرا که در سفر پیدایش آمده است و نصیب او (اسماعیل) در مقابل همه برادران افتاد . که مراد از برادران اسماعیل همان بنی اسرائیل هستند. نکته آخر درباره این بشارت اینکه ممکن است به نظر برسد مراد از برادران بنی اسرائیل فرزندان عیسو باشند اما این مطلب صحیح نیست زیرا عیسو از برکت محروم شد پس مراد فرزندان اسماعیل خواهند بود که خداوند اورا هم مشمول برکت خود قرار داده بود و البته استعمال برادران در این موارد تازگی ندارد مثل که بنو عیسو برادران اسماعیل دانسته شده اند و صرف نظر از این مطلب می دانیم که در میان تمام برادران بنی اسرائیل کسی جز محمد بر نخواسته است.
دلیل دیگر آنکه حتی اگر بپذیریم که عبارت از میان شما صحیح باشد باز هم مشکلی پیش نمی آید زیرا استقرار و شوکت و در حقیقت آغاز شیوع اسلام در مدینه بود و اطراف مدینه هم بلاد بنی اسرائیل بود مثل خیبر و بنی قنیقاع و بنی نظیر و پیامبر از میان ایشان بر خواست و از بنی اخوه ایشان بود. نکتهدیگر آنکه: می­دانیم که مخاطب حضرت موسی اسباط دوازده گانه بودند و اگر واقعاًپیامبر مذکور از میان خودایشان باید بر خیزد دیگر قید از میان برادرانشان معنی ندارد و باید فقط می فرمود از میان شما و حال آنکه می بینیم قید از میان برادرانتان ذکر میکند و حتی در مرتبهدوم به همین قیداز میان برادرانتان اکتفا میکند.
ج* بشارت سوم:پراکلیتوس (ستوده و حمد شده) میاید: از مهمترین بشارتهای مطرح شده در انجیل به پیامبر اسلام سخنانی است که حضرت عیسی در آخرین روزهای خود خطاب به حواریون فرمود: «اگر مرا دوست دارید احکام مرا نگاه دارید و من از پدر سؤال می‌کنم و تسلی دهنده دیگر به شما عطا خواهد کرد تا همیشه با شما بماند یعنی روح راستی که جهان نمی تواند او را قبول کند چون او را نمی بیند و نمی شناسد اما شما اورا میبینید و می شناسید زیرا که با شما می ماند و در شما خواهد بود» (یوحنا ۱۵:۱۴-۱۵) در چند مورد دیگر نیز همین بشارت به ظهور تسلی دهنده در کلام حضرت عیسی (ع) تکرار شده است. مفسرین مسیحی این بشارت را همان تجلی روح القدس بر حواریون در روز پنطیکاست دانسته اند اما این مطلب نیاز به بررسی بیشتری دارد. قبل از توضیح و تفصیل این مطلب لازم است به نکته­ای اشاره شود: می­دانیم که حضرت عیسی به زبان عبری صحبت می کرده است و انجیل یوحنا هم به زبان یونانی نوشته شده است پس بدون شک آنچه را که امروز در انجیل یوحنا می بینیم ترجمه کلمات آن حضرت از زبان عبری به زبان یونانی است و ما دقیقاً نمی دانیم آن حضرت چه کلمه ای را به زبان آورده است. با توجه به این مطلب می گوییم کلمه موجود در انجیل یوحنا کلمه پاراقلیط paraclete است که عموم مفسرین آن را به تسلی دهنده ترجمه کرده اند. مسلمانان نیز در مقابل معتقدند که کلمه پاراقلیط یا پاراقلیطوس در اصل پریقلیطوس بوده که پریقلیطوس به معنی احمد و محمد در زبان عربی است. قرآن نیز به این مطلب پافشاری می کند که حضرت عیسی به ظهور پیامبری با نام احمد بشارت داده است. این احتمال زمانی قوت می یابد که ما با مراجعه به نسخه های زبان آرامی میبینیم که ازکلمات مَحمِدَه و حَمیدَه استفاده شده که عیناً معادل احمد و محمد در زبان عربی و واژه پریقلیط در زبان یونانی است. صرف نظر ز آنچه گفته شد تطبیق پاراقلیطوس بر روح القدس صحیح نیست و فقراتی از همین انجیل و آیات مربوطه به فارقلیط با روح القدس همخوانی ندارد: ۱٫ در این آیات خبر از آمدن کسی می دهد که رفتن مسیح در مقابل آمدن او سودمند و مفید است آیا به اعتقاد مسیحیان روح القدس آنچنان دارای اهمیت است و آنقدر مفید است که آمدن او ازفقدان مسیح سودمندتر است. ۲٫ در مورد فارقلیط آمده است که وی جهانیان را به صدق و انصاف ملزم خواهد ساخت که ظهور وتجلی او فقط برای گروهی خاص اتفاق افتاده است. ۳٫ همچنین آمده است که وی درباره مسیح شهادت داده او را تصدیق خواهد نمود، و حال آنکه چنین چیزی در مورد روح القدس گزارش نشده است.۴٫ در این آیات آمدن فارقلیط را مشروط به رفتن مسیح نموده و حال آنکه روح القدس همواره همراه حضرت عیسی (ع) بوده و آمدن او متوقف بر رفتن حضرت مسیح نبوده است.
بشارت چهارم:ماد ماد و دوازده پیشوا از نسل وی: و اما در خصوص اسماعیل تو را اجابت فرمودم اینک او را برکت داده بارور گردانم و او را بسیار کثیر گردانم دوازده رئیس از وی پدید آیند و امتی عظیم از وی بوجود آورم (پیدایش۲۰:۱۷)
متن عبری:
כ וּלְיִשְׁמָעֵאל, שְׁמַעְתִּיךָ–הִנֵּה בֵּרַכְתִּי אֹתוֹ וְהִפְרֵיתִי אֹתוֹ וְהִרְבֵּיתִי אֹתוֹ, בִּמְאֹד מְאֹד: שְׁנֵים-עָשָׂר נְשִׂיאִם יוֹלִיד, וּנְתַתִּיו לְגוֹי גָּדוֹל.
تلفظ انگلیسی:
VLYShM’y’aL ShM’yThYK HNH BUrKThY ‘aThV VHPhUrYThY ‘aThV VHUrBYThY ‘aThV BM’aD M’aD ShNYM-‘yShUr NShY’aM YVLYD VNThThYV LGVY GDVL. 17:20.
ترجمه انگلیسی: King James Version
۱۷:۲۰ And as for Ishmael, I have heard thee: Behold, I have blessed him, and will make him fruitful, and will multiply him exceedingly; twelve princes shall he beget, and I will make him a great nation.
از آنجا که ترجمه های کتاب مقدس معمولاً از دقت کافی بر خوردار نیست لازم است به متن اصلی آن که به زبان عبری است مراجعه شود زیرا در متن عبری نامی ذکر شده که مترجمین آن را ذکر نکرده اند و آن بمادماد است. بنابراین ترجمه دقیق تر عبارت چنین است: و اما در خصوص اسماعیل تورا اجابت فرمودم اینک او را برکت داده بارور و بزرگ می گردانم بماد ماد و دوازده رئیس (پیشوا) که از نسل او خواهد بود .در این بشارت به روشنی از برکت خداوند به اسماعیل و ظهور ماد ماد (یا بماد ماد)و دوازده پیشوا از نسل خبر داده شده است. حال باید دید که مادماد و دوازده پیشوا چه کسانی هستند .برخی آنها را بر فرزندان دوازده گانه اسماعیل تطبیق داده اند اما با کمی تأمل در می یابیم که تطبیق این بشارت بر فرزندان اسماعیل صحیح نیست.
نظر به اهمیت این دسته از ایات در قرآن که به بشارتهای کتاب مقدس ارجاع دارد، چهار نمونه از این بشارات موجود در عهدین به اختصار تبیین شد و به جهت رعایت خلاصه نویسی از تبیینِ دیگرِ بشاراتِ موجود در کتاب مقدس مانند جبل فاران و یا ذکر نام پیامبر در غزل غزلهای سلیمان و… اجتناب می­ شود.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

شک در قتل عیسی

از دیگر گونه­ های ارجاع قرآن به کتاب مقدس می­توان از شک قرآن در قتل عیسی در ایه ۱۵۷ سوره نساء یاد نمود: قرآن کریم به صراحت مسئله به صلیب کشیدن حضرت عیسی علیه السلام را رد می­ کند و می‌فرماید:
«وقولهم إنا قتلنا المسیح عیسى ابن مریم رسول الله وما قتلوه وما صلبوه ولکن شبه لهم وإن الذین اختلفوا فیه لفی شک منه ما لهم به من علم إلا اتباع الظن وما قتلوه یقینا بل رفعه الله إلیه وکان الله عزیزا حکیما»[۲۰۳] اطیب البیان به تفصیل به ذکر این ماجرا پرداخته و آنرا این چنین شرح کرده است: «در مورد قتل حضرت عیسى علیه السّلام و بدار زدن او یهود و نصارى متّفق هستند و کیفیت آن بنا بر نقل بعض اخبار بطور خلاصه اینست که یهود عیسى را با اتباعش که حواریین او بودند گرفتند و حبس نمودند و شبى که تصمیم داشتند که فردا عیسى را بقتل برسانند حضرت عیسى آنچه جزع نمود و اصرار باتباع خود کرد که او را از چنگال یهود نجات دهند و او را یارى کنند نکردند بلکه او را انکار کردند و در چنگال یهود گذاردند و فرار کردند خداوند متعال کسى را شبیه عیسى فرمود و عیسى را بآسمان برد طبق آیه شریفه و عقیده مسلمین، و امّا آن کس که شبیه عیسى شد آیا از خود یهود بود که قصد قتل عیسى را داشت یا یکى از حواریین بود که قبول کرد براى حفظ عیسى و نجات او که شبیه عیسى شود و کشته شود و بدار رود یا دیگرى معلوم نیست و کلمات مفسرین هم مدرک نمیشود فقط حدیثى در برهان در ذیل آیه (إِذْ قَالَ اللّهُ یَا عِیسَى إِنِّی مُتَوَفِّیکَ وَرَافِعُکَ إِلَیَّ وَمُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِینَ کَفَرُواْ وَجَاعِلُ الَّذِینَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذِینَ کَفَرُواْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأَحْکُمُ بَیْنَکُمْ فِیمَا کُنتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ) ((به یاد آورید) هنگامى را که خدا به عیسى فرمود: «من تو را برمى‏گیرم و به سوى خود، بالا مى‏برم و تو را از کسانى که کافر شدند، پاک مى‏سازم؛ و کسانى را که از تو پیروى کردند، تا روز رستاخیز، برتر از کسانى که کافر شدند، قرارمى‏دهم؛ سپس بازگشت شما به سوى من است و در میان شما، در آنچه اختلاف داشتید، داورى مى‏کنم.) آل عمران آیه ۵۵٫ از حمران بن اعین از حضرت باقر علیه السّلام نقل فرموده که خلاصه مفادش اینست که شبى که عیسى گرفتار یهود شد دوازده نفر از اصحابش با او بودند بآنها خبر داد که شما صبح بمن کافر میشوید و من امشب بآسمان میروم کیست که حاضر شود شبیه بمن شود و کشته شود جوانى گفت من حاضرم شبیه عیسى گشت او را یهود گرفتند و بدار زدند و کشتند تا آخر حدیث.
و امّا طبق عقیده یهود و نصارى اینست که خود عیسى را بدار زدند و کشتند و نصارى مدعى هستند که عیسى خبر داد که من سه شب و سه روز در دل زمین هستم چنانچه یونس سه شب و سه روز در دل ماهى بود و سپس بیرون میآیم و بآسمان میروم… وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ ظاهر اینست که مراد شبیه عیسى بنظر آنها آمد و او را کشتند و بدار زدند نه اینکه امر بر آنها مشتبه شد و شک بر آنها عارض شد چنانچه بعض مفسرین گفتند چنانچه مفاد جمله بعد است وَ إِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِیهِ یهود و نصارى که بین افراط و تفریط، یهود او را حرام‏زاده و نصارى خدا و پسر خدا و سه خدا قائلند.»[۲۰۴] در اینکه شک در قتل راجع به چیست اقوال دیگری نیز طرح شده از جمله اینکه پس از خروج عده ای از افراد در باغی که عیسی نیز در آن حضور داشت، دشمنان به شک افتادند که عیسی هنوز در میان باقی ماندگان است یا خیر؟ یا اینکه چنانکه زجاج گفته است شکشان در این بود که چگونه ممکن است کسی که ادعای خدایی دارد به قتل برسد؟[۲۰۵] در هر صورت این شک از نظر قرآن یا راجع است به پیروان عیسی راجع به عیسی بودن مصلوب و یا دشمنان عیسی نسبت به اینکه عیسی را کشته اند یا خیر.
بیان السعاده نیز با تفسیر تطبیقی و مراجعه به اناجیل موجود و نقل روایاتی از امام باقر علیه السلام در این زمینه، به تبیین آیه مورد نظر و شک ایشان پرداخته است.[۲۰۶] اکنون باید دید آن شکی که قرآن بدان اشاره دارد در کدام قسمت کتاب مقدس یافت می­ شود.
پیش از هرچیزی یادآوری این نکته ضروری است که عیسی علیه السلام مدام شاگردانش را از فریب‌کاریهای گمراهان برحذر می­داشت. از آنجا که حضرت مسیح ولی خدا بود آینده را می­دانست و به همین علت طبق نقل اناجیل به رسولانش گفت: «زیرا که بسیاری به نام من آمده خواهند گفت که من هستم و بسیاری را گمراه خواهند نمود.»[۲۰۷] در شبی که در باغ جتسیمانی مسیح و حواریون گرد هم آمده بودند او بدیشان گفت: «همانا همه شما امشب در من لغزش خورید زیرا مکتوب است شبان را میزنم و گوسفندان پراکنده خواهند شد.»[۲۰۸]
بنابرآنچه در اناجیل ثبت شده که مسیح در شب اخر به حواریون گوشزد نمود که در او شک میکنند، اکنون باید دید منظور مسیح چه بوده است. آیا ایشان در صدق نبوت مسیح شک میکردند یا اینکه راجع به برخی از اخباری که درباره او میشنیدند؟ پر واضح است که آنها بدو ایمان آورده بودند و شکشان می‌بایست درباره برخی از اخباری باشد که نسبت به مسیح خواهند شنید مانند قتل و صلیب و… و اگر مسیح به ایشان گفته بود که مصلوب میشود که طبیعتا برای ایشان شکی رخ نمیداد چون همه چیز را به چشم دیده بودند. اما اگر مسیح به ایشان گفته بود که نجات می­یابد، با توجه به آنچه رخ داده بود برای ایشان شک حاصل می­شد که آیا این کسی که مصلوب شده خود مسیح است یا فرد دیگری است.[۲۰۹]
بنابر این قرآن شک پیروان مسیح در به صلیب رفتن او را نقل می­ کند و جالب اینجاست که در همین اناجیل موجود نیز نشانه­ های این ارجاع قرآن به روشنی دیده می­ شود.

تایید تورات توسط انجیل