منظور میزان یا حدی است که مدیران متوسطه اول از مفهوم ،خصوصیات ،کیفیت،کمیت و به طور کلی از مفاد و محتوای آئین نامه اجرایی،آگاهی و شناخت دارند.در این تحقیق منظور از آگاهی مدیران از آئین نامه اجرایی ، نمره ای است که مدیران مدارس از پرسشنامه ای (قسمت ج پرسشنامه آگاهی ) که گویه های آن آئین نامه اجرایی را مطرح کرده است بدست می آورند.
_ اثر بخشی :
در این تحقیق منظور از اثر بخشی میزان عملکرد مدیران در مقوله های اثر بخشی در رابطه با (برنامه آموزشی و تدریس،امور دانش آموزان،امور کارکنان آموزشی،روابط مدرسه-اجتماع، تسهیلات و تجهیزات آموزشی،امور اداری و مالی ) می باشد که در پرسشنامه ای که توسط معلمان مربوط پاسخ داده می شود تعیین می گردد. نمره ای که مدیران از این پرسشنامه بر اساس پاسخ معلمان کسب می کنند ، نشان دهنده میزان اثربخشی آنان می باشد.
مشکلات و محدودیت های تحقیق :
در حالیکه تحقیق و پژوهش در کشورهای پیشرفته به نسبت جایگاه خود را پیدا نموده است . این مطلب در کشورهای در حال توسعه هنوز با چالش های اساسی روبروست . در کشور ما نیز که در ردیف همین کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است ،مشکلاتی این چنین دیده می شود و علاوه بر آن از تحقیقات صورت گرفته و نتایج حاصل از آن عملا”هیچ نوع بهره برداری انجام نمی شود و برای برنامه ریزیها و سرمایه گذاریها به این نتایج مراجعه نمی شود. به عبارت دیگر می توان گفت که تحقیق و پژوهش در این جوامع در حاشیه قرار گرفته است.
در تحقیق حاضر نیز محدودیتهایی وجود داشته است که در زیر به شرح آن می پردازیم :
۱- به دلیل مشغله زیاد و حضور مدیران در جلسات مختلف ، ایام برگزاری امتحانات پایانی دانش آموزان دسترسی به آنان بسیار وقت گیر بوده و حتی گاهی اوقات لازم بود که چند بار مراجعه به یک نمونه تکرار شود.
۲- همزمانی با ایام امتحانات و درگیری معلمان و مدیران با امتحانات پایانی دانش آموزان ، پراکندگی و حجم زیاد نمونه مشکل دیگری بود که موجب صرف وقت و هزینه زیاد گردید. مخصوصا” اینکه پرسشنامه با مراجعه مستقیم محقق جهت پاسخگویی در اختیار افراد نمونه قرار می گرفت.
۳- در تحقیق حاضر از عوامل موثر در اثربخشی فقط دو عامل ، میزان آگاهی از اهداف و آیین نامه اجرایی در نظر گرفته شده است و عوامل دیگر در آن دخالت ندارند.
۴- در این تحقیق اثربخشی مدیران فقط از دید معلمان در نظر گرفته شده است و سایر منابع (کارکنان مدرسه،دانش آموزان، اولیا، ناظران و مسئولین مقطع متوسطه اول) مورد غفلت قرار گرفته اند.
۵- تاثیرات ذهنی بین مدیران و معلمان و امکان تاثیر گذاری آن بر روی پرسشنامه مربوط به اثربخشی مدیران محدودیت دیگر این تحقیق به شمار می آید.
۶- در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات صرفاً از پرسشنامه استفاده شده است و به دلیل مشکلات عدیده ، روش های دیگر از قبیل مصاحبه علمی، مراجعه به سوابق و بازده های کاری مدیران و… به کار بسته نشد.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق

مقدمه :
فصل حاضر تحت عنوان ادبیات و سابقه موضوع شامل پنج قسمت می باشد. در قسمت اول به بحث پیرامون اهداف سازمانی و آموزشی و پرورشی پرداخته و سخن خود را با کلیاتی پیرامون اهداف آغاز می کنیم و سپس به اهداف سازمانی و در نهایت به اهداف آموزشی و پرورشی ومخصوصا” به اهداف دوره متوسطه ی اول اختصاص می دهیم .
در قسمت دوم ، آئین نامه اجرایی را مورد بحث قرار خواهیم داد و در مورد جایگاه و اهمیت و ضرورت آن در مقطع متوسطه ی اول صحبت خواهیم کرد.
در قسمت سوم به بحث در زمینه اثربخشی می پردازیم ، در این قسمت ما بحث خود را با کلیاتی پیرامون اثربخشی شروع کرده و سپس به اثربخشی سازمانی و اثربخشی سازمان های آموزشی خواهیم پرداخت.
در قسمت چهارم به بحث در مورد سابقه تحقیقاتی موضوع پرداخته و نمونه هایی از کارهای تحقیقاتی انجام شده در زمینه پژوهش حاضر را ارائه می دهیم .
در قسمت پنجم، جمع بندی فصل دوم مطرح می شود.
اهداف سازمانی و آموزشی و پرورشی :
زندگی در جوامع امروزی به نوعی همه افراد را با سازمان های مختلف مرتبط نموده است، به نحوی که گریز از این سازمانها در بعضی مواقع غیر ممکن است. پس لازم است که این سازمانها شناخته شوند و در جهت عملکرد مطلوب اعضای آنها تدابیری اندیشیده شود.
در ابتدا یکی از مهم ترین راه های شناخت سازمانها بررسی و شناخت اهداف آنها است، همانطور که می دانیم اهداف هر سازمانی از سازمان های دیگر جداست و علت تفاوت آنها بستگی به وظایف و رسالت آنها دارد.با توجه به اینکه وجود اهداف در سازمانها انکار ناپذیر است، آشنایی افراد با آنها نیز اجتناب نا پذیر است.زیرا « اهداف به ما جهت می دهند و مارا راهنمایی می کنند که نیروهای مان را در یک جهت معین متمرکز کنیم. بدون هدف کوششهای ما اغلب در جهات مختلف پراکنده می شوند. ما کوشش زیادی می کنیم، اما در صورت نداشتن هدف کوششهایمان، مارا به هیچ جایی نمی رسانند، مگر اینکه خیلی خوش شانس باشیم» .(Dubrin,1994,P.119)
یکی از مهمترین و موثرترین سازمان های مختلف اجتماعی که مسئولیت انتخاب و انتقال عناصر فرهنگی را به نسل نوخاسته جامعه بر عهده دارد، سازمان آموزش و پرورش هر کشور است. این سازمان دستگاهی است که الگوی کلی نهادها و سازمان های رسمی جامعه است، و از دیر باز نقشی سازنده و اساسی در بقا و تدام فرهنگ و تمدن بشری ایفا کرده است.(صافی، سازمان و قوانین)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
دانستن و شناختن اهداف یک سازمان آموزشی از مسایل بسیار مهم مدیریت آموزشی است. رفتار، فعالیت ها و جدی بودن و یا نبودن هر مدیر بستگی به اهدافی دارد که او برای سازمان تحت مدیریت خود قائل است. هر مدیر مدرسه باید قبل از هر چیز، اهداف آموزش و پرورش را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. از روی دقت و با وسواس به تجزیه و تحلیل آن ها بپردازد و بالاخره بر مفاهیم آن چنان چیره شود که به عنوان یک کارشناس اهداف تعلیم و تربیت آنها را به همه همکاران خود تفهیم کند. علاوه بر اینها او باید رسیدن به این اهداف را در صدر کارهای خود قرار دهد.(میرکمالی، ۱۳۷۹)
از آنجائیکه اهداف سازمان های آموزشی تابع شرایط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی خاصی است از حساسیت، اهمیت و پیچیدگی و فراوانی خاصی نیز برخوردارند و اگر به درستی تحلیل و اولویتهای آن به روشنی تصریح نشده باشند، امکان تحقیق این اهداف غیر ممکن خواهد بود.
عکس مرتبط با اقتصاد
مفاهیم اهداف سازمانی :
در فرهنگ لغت واژه هدف با عناوینی چون نشانه، غرض، آماج، غایت، مقصد، آرمان و هر چیز بلند و بر افراشته مترادف است. صاحب نظران و متخصصان تعلیم و تربیت در زمینه هدفهای آموزش و پرورش تعاریف متنوعی ارائه داده اند :
از نظر« جان دیویی[۵]» هدف به منزله روشی است برای دگرگون ساختن شرایط موجود و هدف شایسته ، هدفی است که با توجه به اوضاع و احوال موجود اتخاذ شود. از نظر او هدف ، مرحله نهایی یک سلسله فعالیت مستمر است.« بنیامین بلوم[۶]» نیز تعریفی نظیر این تعریف ارائه داده است. او می گوید : « هدفهای تربیتی، بیان صریح روشها و طرقی است که با بهره گرفتن از آن در تعلیم و تربیت می توان انتظار داشت که رفتار شاگردان تغییر کند».(شعبانی، ۱۳۷۱)
از نظر دکتر علاقه بند اهداف عبارتند از : اوضاع یا شرایط پایانی که سازمان در جهت نیل بدان تلاش ورزیده و در صدد تحقق آن است.( علاقه بند، ۱۳۷۲) «چارلز هیوز[۷]» در تعریف هدف می نویسد : هدف یک غایت است. یک نتیجه است، نه صرفا”یک وظیفه یا عملی که باید انجام شود. هدف، قرارگاهی است در زمان و مکان که وضعیت مطلوبی را که می خواهیم بدان دست یابیم، توصیف می کند. هدف، معیاری برای توفیق، میزانی برای موفقیت، امری قابل لمس و قابل اندازه گیری و ارزشمنداست که ما در راستای آن برانگیخته می شویم. چیزی ملموس، مشخص و مطلوب و از پیش تعیین شده است. هدف اعمال ما را جهت می دهد و به ما کمک می کند تا چه به عنوان یک فرد و چه به عنوان یک مدیر برنامه ریزی کنیم. (هیوز، ۱۳۷۴)
اهمیت اهداف سازمانی :
در هر سازمانی هدف گذاری از مراحل مهم برنامه ریزی به شمار می رود و هدفها در هر سازمان نتایج مورد انتظار و مطلوبی است که برنامه ها و فعالیت های دیگر سازمان را جهت می دهد.
هدفها نقش های مهم زیر را به عهده دارند :
۱-هدفها معرف سازمان اند و موجودیت آن را در جامعه توجیه می کنند و هیچ سازمان بدون هدفی وجود ندارد.
۲-هدفها زمینه هماهنگی فعالیت های سازمان را فراهم می کنند و وظایف گوناگون را به هم مرتبط می سازند.
۳-هدفها به تهیه و تدارک ملاکهای ارزشیابی عملکرد فردی و سازمانی کمک می کنند. (صافی،۱۳۷۲)
۴- هدفها افراد سازمان را به مقاصد و تلاشهای خود واقف می سازند.
۵-هدفها مسیر و جهت فعالیت های سازمان راتعیین می کنند. به عبارت دیگر به آنها جهت می دهند.
۶-هدفها امکانات و منابع مادی و انسانی لازم را برای تحقق خود مشخص می کنند.
۷-هدفها اعضای سازمان از جمله مدیر را در انجام وظایف خود مخصوصا” در فرایندبرنامه ریزی و تصمیم گیری یاری می رسانند. ( خلیلی،۱۳۸۱)
بنابر این در برنامه ریزی آموزشی در سطح کلان و یا در سطوح دیگر باید اهداف کمی و کیفی در طول یک برنامه مشخص گردد. زیرا مشخص بودن هدفها در سازمان های مختلف و از جمله سازمان های آموزش و پرورش ، سبب می شود که :
-جهت و غایت رفتار در هر سازمان معین گردد.
-به ایجاد و تقویت انگیزه های افراد کمک کند.
– برخط مشی ،روابط و عملیات سازمانی اثر بگذارد.
– امر برنامه ریزی را جهت بخشد.
– نظارت و کنترل فعالیت های افراد را ممکن سازد.
-ارزشیابی عملکرد سازمان را به خوبی تسهیل کند و درنتیجه مداومت کار سازمان و یا تغییر در کارکردهای مختلف را مشخص سازد.
به این دلیل است که مدیران سطوح مختلف آموزش و پرورش باید از مدیریت به عنوان وسیله ای برای دستیابی به اهداف استفاده نمایند و برای رسیدن به اهداف برنامه ریزی نمایند. و تعیین اهداف را در برنامه ریزی های خود در اولویت قرار داده و از مهم ترین اقدامات خود بحساب آورند. (صافی،۱۳۷۲)
جایگاه هدف در بین سلسله مراتب سازمانی :
برنامه هایی که در سازمانها برای تحقق اهداف خاص آن سازمان تدوین و اجرا می شوند از ضروریات این سازمانها به شمار می آیند و اصولا” هیچ سازمانی و جود ندارد که در آن حداقل چند تا برنامه و جود نداشته باشد.«شکل۱-۲»رابطه ی بین برنامه های یک سازمان با غرض و اهداف آنرا نشان می دهد. در این شکل ملاحظه می شود که غرض و هدف سازمان در راس و قله هرم قرار دارندو برهمه برنامه ها،خط مشی ها،روشها و دستورات سازمان نظارت و بلکه احاطه دارند.
شکل شماره ۱-۲ رابطه برنامه های یک سازمان با اهداف آن
(کونتز،۱۳۷۴)
تئوری های مبتنی بر هدف :
اهمیت و ضرورت توجه به هدف در سازمانها ،تئوری های متعددی را که اساس خود را برتعیین یا بر تحقق اهداف قرار داده اند،در زمینه های مختلف از جمله مدیریت ، انگیزش،اثربخشی و …. باعث شده است. از جمله مهمترین این تئوریها ، تئوریهای «مدیریت بر مبنای هدف» ،«تئوری تعیین هدف»و «تئوری مسیر-هدف» می باشندکه به طور خلاصه به توضیح تئوری «مدیریت بر مبنای هدف» می پردازیم و توضیح در مورد «تئوری مسیر-هدف» را در بخش اثر بخشی ارائه می کنیم.
الف) تئوری مدیریت بر مبنای هدف : (MBO=Management By objective)
این تئوری در اوایل دهه ۱۹۵۰توسط «پیتر دراکر» عنوان شد و امروزه از تئوریهای معروف و متداول در زمینه مدیریت و اهداف سازمانی می باشد.« دراکر می گوید:اهداف،سازمان را قادر می سازندکه کل دامنه کاری اش را فقط در چند تا بیانیه عمومی توضیح دهد،آنها رفتار را قابل پیش بینی می کنند؛باعث بهبود عملکرد می شوند، امتحان و بررسی درستی و صحت تصمیمات گرفته شده را تسهیل می کنند….» (Armstrang,1990,.P.157)
براساس این تئوری باید به افراد سازمان ودر کار خود،مسئولیت دادو آنان را در زمینه های تعیین و تنظیم اهداف، برنامه ریزی،تصمیم گیری و…مشارکت داد. مسلما” هدفهایی که با مشارکت تک تک اعضای سازمان تعیین و تنظیم می شوند،از هدفهایی که توسط یک فرد مثلا” مدیر سازمان تعیین وبه اعضا تحمیل می شوند، بیشتر مورد پذیرش قرار می گیرند. مشارکت افراد در تعیین اهداف سازمانی باعث می شود که آنها برای انجام کار و وظیفه خودشان ،انگیزه بدست آورده و حتی خود را به خطر و سختی بیا ندازند.
عوامل لازم برای موفقیت این تئوری :
۱-لازم است که مدیر اهداف مناسبی را برای سازمان تعیین کند.
۲-مدیران و زیر دستان بایستی اهداف و وظایف فردی را با کمک یکدیگر تدوین کنند و نیز در مورد آنها با هم توافق کنند.
۳-عملکرد افراد باید مداوم بر اساس میزان تحقق اهداف ،ارزشیابی شوند.
۴-مدیریت بایستی به طور مداوم به ارزشیابی عملکرد کارکنان توجه کند و بر اساس آن (متناسب با آن) به آنها پاداش بدهد و آنها را راهنمایی کنند.
برای درک بیشتر این تئوری به شکل شماره ۲-۲(شکل گردش مدیریت بر مبنای هدف) که رسم شده است توجه کنید این شکل مراحل کار مدیریت بر اساس این تئوری را به تصویر می کشد.(هرسی،بلانچارد،۱۳۷۱)
مرور بر ساختار سازمان
رئیس اهداف واقدامات را برای کارمند تعیین می کند
کارمند اهداف و اقدامات را برای کار خود پیشنهاد می کند
توافق مشترک در مورد اهداف کارکنان
اهداف عمومی سازمان اقداماتی اجرایی
مروری بر کارسازمان
مرورکشی گاه به گاه نتایج کارکنان دو مقابل اهداف مفرد
از دور خارج کردن اهداف نامناسب
درون نهاد تازه
بازخورد نتایج موقت در مقابل پیش آمدهای مهم
بازخورد

دانلود