پس از حدود ۵۰ تا ۶۰ روز از قرارگیری کورمها در داخل محیط کشت و رسیدن به حد مطلوب، اقدام به اندازه گیری صفات مختلف گردید. در این اندازه گیری ابتدا وسایل اندازه گیری را که شامل ۲ تا ۳ عدد پنس،۲ عدد دسته تیغ و تعداد ۶ عدد پتریدیش را پس از شستشو وخشک کردن، ابتدا پنسها و دسته تیغ‌ها را از طریق ورق فویلآلومینیومی پوشانده و نیز پتریدیشها را به تعداد هر۲ عدد در یک کیسه فریزر قرار میدهیم. سپس کل وسایل را در داخل اتوکلاو گذاشته و به مدت ۲۰ دقیقه و با حرارت بخار ۱۲۱ درجه سانتی گراد و با فشار ۱/۱ اتمسفر حرارت دادیم. پس از پایان عملیات ضد عفونی وسایل و جهت شروع عملیات اندازه گیری صفات، دستگاه هود لامینارایرفلو را روشن و پس از دقایقی با الکل ۷۵/۰ داخل هود را تمیز و ضدعفونی کردیم. آنگاه وسایل ضدعفونی شده را به زیر هود انتقال دادیم و نیز شیشههای حاوی کورمهای رشد یافته را از اطاق فیتوترون به زیرهود منتقل نمودیم. در ادامه انجام کار جهت اندازه گیری صفات پس از انتقال شیشه‌ها به زیر هود با بستن ماسک بر روی صورت و نیز پوشاندن دست‌ها با دستکش از طریق اسپری حاوی الکل ۷۵/۰ ابتدا دست‌های خود را از قسمت آرنج تا قسمت‌های پوشانده شده با دستکش الکلپاشی نموده وسپس دور شیشههای منتقل شده به زیر هود را جهت کاهش واز بین بردن عوامل بیماری زا و قارچی به خوبی با الکل اسپری می‌کنیم. سپس پنس و تیغ اسکالپل را جهت برش و جداسازی به صورت مجزا بر روی شعله چراغ الکلی قرار دادیم پس از شعله دادن و اطمینان از ضدعفونی مجدد لوازم اندازه گیری آن ها را در داخل شیشههای حاوی الکل ۷۵/۰ درصد که از قبل شیشههای آن ها را در داخل اتوکلاو ضد عفونی کردیم و داخل آن ها را تا نیمه از الکل سفید ۷۵/۰ پر کردیم قرار میدهیم، این عمل هم به جهت ضدعفونی مجدد می‌باشد وهم به خاطر سرد کردن پنس و تیغی که بر روی شعله قرار داده بودیم. یادآور می شود که برای اندازه گیری نمونه‌ها از کاغذ شطرنجی استفاده گردید که ابتدا آن را با الکل ۷۵/۰ درصد ضدعفونی کردیم و سپس آن را در زیر شیشههای پتریدیش قرار دادیم، کورمهای رشد یافته را بعد از بیرون آوردن از شیشههای محیط کشت از طریق پنسها در داخل پتریدیشهایی که بر روی کاغذهای شطرنجی میلیمتری قرار داشتند گذاشته واندازه گیری انجام شد. در این اندازه گیری اندازه ریشه‌ها و طول گیاه را با کاغذ میلیمتری اندازه گیری کردیم وتعداد برگ‌ها، تعداد ریشه‌ها و مجموع کورمها را شمارشکردیم و نتایج یادداشت‌ها در جدولی نوشته و ثبت شد.
دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
۳-۵- شرایط گلخانه ای
پس از خارج کردن گیاهچهها از شیشه و انتقال آنها به محیط کشت پرلیت، گیاهچهها را به گلخانه سازگاری انتقال داده لازم به ذکر است که در گلخانه رطوبتی معادل ۸۵ تا ۹۰ درصد و دمای ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتی گراد و نوری معادل ۲۰۰۰ لوکس به گیاه داده شد. آبیاری هر۴ روز یک بار به روش دستی انجام گرفت.
۳-۶- تجزیه و تحلیل داده ها
تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از نرمافزارهای آماری SPSS و MSTATC انجام شد. جهت تجزیه واریانس داده ها برای مقایسه میانگینها از آزمون LSD در سطح احتمال ۵ درصد استفاده شد. در ادامه با بهره گرفتن از نرمافزار Excel نسبت به رسم نمودار اقدام شد.
فصل چهارم
نتایج و بحث
ارزیابی صفات در محیط کشت درون شیشه ای
طول گیاه
نتایج حاصل ازتجزیه واریانس تیمارها در مورد تاثیر سطوح مختلف نانو ذرات آهن بر طول گیاه Orchis catasetum نشان داد که تاثیر نانو ذرات آهن در سطح ۱% آماری معنیدار بوده است. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که استفاده از نانو ذرات آهن (NA1) با دز ۰٫۰۳۴میلیگرم در لیتر با ۷۴/۷۲ میلیمتر تیمار برتر بوده و با شاهد که استفاده از عنصر آهن در بستر درون شیشه اییMS بوده است و در یک گروه آماری قرار گرفته‌اند، همچنین استفاده از ۰٫۰۶۹ میلیگرم در لیتر نانو ذرات آهن ( ( NA2 در محیط کشت MS و همچنین استفاده از ۰٫۱۳۹ میلیگرم در لیتر نانو ذرات آهن (NA3) در محیط کشت MS با هم در یک گروه آماری قرار گرفته‌اند همچنین استفاده از ۰٫۰۶۹ میلیگرم در لیتر نانو ذرات آهن در محیط کشت MS کمترین تاثیر را داشته است.
مطالعه کمالی جامکانی و همکاران (۱۳۹۰) بر روی اثر نانو کود کلات آهن در مرزه (Satureja hortensis) نشان داد که تغییرات مورفولوژیکی بارزی بین گیاهان تیمارشده و شاهد مشاهده نشد. اندازه گیری طول اندام هوایی و ریشه، افزایش معنیداری را در ارتفاع اندامهوایی در تیمار شاهد نسبت به تیمار نانوی آهن نشان داد.
در مطالعه رجببیگی و همکاران (۱۳۸۶) بر روی ریحان (Ocimum basilicum) نیز تغییرات مورفولوژیکی بارزی مشاهده نشد، اما اندازه گیری طول ساقه نشان داد که در تمامی گروههای تیمارشده، رشد گیاهان نسبت به گروه شاهد، ۵/۱ درصد کاهش یافت. لبافی و همکاران (۱۳۹۰) بر روی گوجه فرنگی و بقایی و همکاران (۱۳۹۰) بر روی زعفران نشان دادند که نانو کلات آهن، صفات کمی و کیفی را در این دو گیاه تغییر داد. این یافته ها با یافته های تحقیق حاضر منطبق است. مطالعه بزرگی (۲۰۱۲) بر روی اثر نانوکود کلات آهن بهصورت اسپری در بادنجان (L. Solanum melongena) نشان داد که این کود بهصورت معنیداری تمام صفات را تغییر داد. این محقق نشان داد که بالاترین ارتفاع گیاه (۳/۱۱۲ سانتیمتر) و تعداد شاخه در گیاه (۰۵/۳) با کاربرد ۲ گرم در لیتر نانوکلات آهن بهصورت اسپری بهدست آمد. کوتاهترین ارتفاع (۲۱/۸۷ سانتیمتر) و کمترین تعداد شاخه (۶۵/۲) در تیمار شاهد (بدون اسپری برگی کود نانوکلات آهن) مشاهده شد. نتایج مطالعه ما در ارتباط با بیش‌ترین تعداد شاخه در گیاه کاملا با نتایج مطالعه این محقق هماهنگی دارد، به طوریکه بیش‌ترین تعداد شاخه در گیاهان تیمارشده با غلظت ۸/۱ گرم در لیتر نانوکلات آهن مشاهده شد. اگرچه کمترین تعداد شاخه در گیاهان تیمارشده با بیش‌ترین غلظت نانوکلات آهن (۵/۴ گرم در لیتر) مشاهده شد. نتایج مشابهی در گیاهان مختلف بهدست آمد (عباس و همکاران، ۲۰۰۹؛ شیخبگلو و همکاران، ۲۰۱۰).
جدول۴-۱- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر طول گیاه
۱ ۲ ۳ Total
————————————————-
۱ * ۶۱٫۲۰۰ ۲۴۴٫۸۰۰
۲ * ۶۵٫۰۳۸ ۲۶۰٫۱۵۰
۳ * ۶۳٫۴۷۵ ۲۵۳٫۹۰۰
۴ * ۶۹٫۰۱۲ ۲۷۶٫۰۵۰
۵ * ۵۶٫۲۱۲ ۲۲۴٫۸۵۰
————————————————-
NA0 1 66.770 333.850
NA1 2 72.790 363.950
NA2 3 55.780 278.900
NA3 4 56.610 283.050
————————————————-
جدول ۴-۲- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر طول گیاه
K Degrees of Sum of Mean F
Value Source Freedom Squares Square Value Prob
—————————————————————————-
تکرار Replication 4 359.346 89.837 2.1285 0.1398
تیمار Factor A 3 1015.084 338.361 8.0169** 0.0034
خطا Error 12 506.474 42.206
—————————————————————————
کل Total 19 1880.904
—————————————————————————-
ضریب تغییرات Coefficient of Variation: 10.31%
شکل۴-۱- اثر نانوکود بر روی طول گیاه
طول ریشه
نتایج حاصل از تجزیه واریانس تیمارها در مورد تاثیر سطوح مختلف نانو ذرات آهن بر طول گیاه Orchis catasetum نشان داد که تاثیر نانو ذرات آهن در سطح ۱% آماری معنی دار بوده. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که استفاده از نانو ذرات آهن (NA1) با دز ۰٫۰۳۴میلیگرم در لیتر با ۶۷٫۵۳ میلیمتر تیمار برتر بوده و بقیه تیمارها در یک گروه آماری قرار نگرفته‌اند همچنین استفاده از تیمار ۰٫۰۶۹ میلیگرم در لیتر نانو ذرات آهن (NA2) در محیط کشت MS کمترین تاثیر داشت.
جدول۴-۳- جدول مقایسه میانگین اثر تیمار نانو کود بر طول ریشه
۱ ۲ ۴ Total
————————————————-
۱ * ۵۸٫۰۲۵ ۲۳۲٫۱۰۰
۲ * ۵۹٫۳۱۳ ۲۳۷٫۲۵۰
۳ * ۶۰٫۷۱۳ ۲۴۲٫۸۵۰
۴ * ۵۶٫۱۰۰ ۲۲۴٫۴۰۰
۵ * ۵۷٫۳۲۵ ۲۲۹٫۳۰۰
————————————————-
* ۱ ۵۹٫۵۶۰ ۲۹۷٫۸۰۰
* ۲ ۶۷٫۵۳۰ ۳۳۷٫۶۵۰
* ۳ ۵۲٫۴۲۰ ۲۶۲٫۱۰۰
* ۴ ۵۳٫۶۷۰ ۲۶۸٫۳۵۰
————————————————-
جدول ۴-۴- جدول تجزیه واریانس اثر تیمار نانو کود بر طول ریشه
K Degrees of Sum of Mean F
Value Source Freedom Squares Square Value Prob
—————————————————————————-
۱ Replication 4 50.846 12.711 0.5534
۲ Factor A 3 713.959 237.986 10.3604** 0.0012
-۳ Error 12 275.650 22.971
—————————————————————————-
Total 19 1040.455
—————————————————————————-
ضریب تغییرات Coefficient of Variation: 8.22%
