در امتداد سواحل اقیانوس آرام در نیکاراگوئه، جنگلهای مانگرو، الوارهایی را در جهت استفاده در ساخت و ساز، سوخت، زغال چوب و جوشاندن پوست چوب آن ها و بیرون آوردن
جوهر مازو تولید می کنند. جنگل های تالابی Melaleuca در ویتنام و تایلند حجم گسترده ای از محصولات را فراهم می اورند که از جمله آنها گیاهان دارویی بومی است. در جنگل Matang مالزی، بالغ بر ۴۰۰۰۰ هکتار جنگل های مانگرو سالیانه الواری را به ارزش تقریبی ۹ میلیون دلار آمریکایی تولید می کنند. (Barbier,1997,111)
حیات وحش
رودخانه Okavango (کشور بوتسوانا) یکی از مناطق حیات وحش مهم جهانی با اجتماعات حمایت قرار می دهد. که از جمله شامل ۴،۵۰۰ گونه از گیاهان مرتفع، به طور خاص سرخس ها، علف درختی و ارکیده ها و بیش از ۴۰۰ گونه از پرندگان می باشد. محیط زیست آبی با وجود بالغ بر ۱۲۰ گونه ماهی نیز دارایی تنوع است.
عکس مرتبط با محیط زیست
حیات وحش به طرق مختلفی مورد بهره برداری و استفاده قرار می گیرد. توریسم در بسیاری از تالاب ها اهمیت ویژه و منحصر به فردی را دارد. به طور تقریبی سالیانه یک میلیون نفر از پارک ملی تالاب های فلوریدا بازدید می کنند، و هزاران سفر به تالاب های Okavango و دریاچه Karbia آفریقای جنوبی صورت می گیرد. این ارزیابی صورت گرفته است که بازدید کنندگان از پارک ملی Morrocoy در ونزوئلا سالیانه بالغ بر ۷ میلیون دلار آمریکا هزینه صرف می کنند و درآمد حاصله از توریسم، از باتلاق caroni در ترینیداد ۲ میلیون دلار آمریکا است. مطالعات علمی، ساخت فیلم مستند از دیگر بهره برداری های مستقیم غیر زیان بار از تالاب ها به شمار می روند. البته شکار اردک یا گوزن، اگرچه ممکن است از جهت صدور مجوزو همچنین ارزش گوشتی درآمد و عایدی داشته باشد، آشکارا بهره برداری تخریبی قلمداد می شود. (Barbier,1997,112)
زمین حاصلخیز برای کشاورزی
آب گرفتگی دوره ای جلگه های سیلابی و سایر تالاب ها، حاصلخیزی خاک ها را افزایش می دهد و حاصلخیزی زمین های مجاور جلگه را حفظ می کند.
در سراسر غرب آفریقا، به طور ویژه در جلگه های سیلابی مهمی همچون رودخانه Inne Niger در مالی، کشت برنج به دلیل فواید سیلاب سالیانه توسعه یافته است. در منطقه Kelqinمغولستان، پرورش حیوانات ۴۹ درصد از اقتصاد بومی را در بر می گیرد و حاشیه های تالاب های بزرگ، زمین های مرطوبی را در محیط زیست کم آب و باران ایجاد می کند، که کشاورزان علوفه طبیعی را برای اسب ها، گله گوسفندان خود برداشت می کنند.
عکس مرتبط با اقتصاد
علاوه بر این، تالاب ها فراورده های دیگری نیز دارند، از جمله ساقه های گیاهان (نی ها) به منظور به کارگیری در سقف خانه و حصیربافی، همچنین فراورده های دارویی و میوه جاتی که راهی برای کسب درامد روستاهای محلی هستند. (Barbier,1997,113)
تامین کننده آب
تالاب ها منبع آبی مهمی به منظور استفاده بومی، کشاورزی یا صنعتی هستند. عمق کم آب یکی از مختصات انواع زیادی از تالاب ها از جمله دریاچه ها، رودخانه ها، باتلاق ها و مرداب ها به شمار می روند و بنابراین به آسانی قابلیت دسترسی به منظور استفاده مستقیم را دارند.
حمل و نقل از طریق آب
اغلب اجتماعات انسانی ساکن بر روی تالاب ها به نحو محدودی توسعه یافته اند و استفاده از راه های آبی به عنوان راهکاری برای حمل و نقل این اجتماعات است. در دریاچه Titicaca (بزرگترین دریاچه آمریکای جنوبی در مرز پرو و بولیوی) مردم بر روی سطوحی شناور از چوب های حصیری زندگی می کنند و ارتباط بین مردم به طور کامل از طریق قایق است. در امتداد ساحل اقانوس آرام در نیکاراگوئه، کانال هایی در محدوده جنگل های مانگرو تعبیه گردیده اند که صرفا راهی برای ارتباط بین منازل و سکونتگاه ها به شمار می روند. (Barbier,1997,114)
کود گیاهی
بسیاری از تالاب ها در تغییرات حاره ای و رطوبتی از طریق خاک های کودی نقش ایفا می کنند. کود گیاهی می تواند یک منبع سوخت ارزشمند به شمار رود و به منظور کسب درآمد مردمان بومی مورد استخراج قرار گیرد. کود گیاهی ایجاد شده در تالاب ها در کشورهای توسعه یافته به منظور استفاده در باغ و باغچه مورد تقاضا می باشد و به همین دلیل با همکاری شرکتهای چند ملیتی استخراج می شوند. (Barbier,1997,115)
گفتار دوم: کارکردهای تالاب
کنترل سیلاب
کنترل سیلاب از طریق تالاب ها، به نوع تالاب بستگی دارد. حاشیه و لبه رودخانه پر از آب، امکان ذخیره اندکی از آب را می دهد، بنابراین باران یا روان آب های جاری شده مستقیما به رودخانه وارد می شود، که این مسئله مد رودخانه را افزایش می دهد.
در مقابل، جلگه های سیلابی مقدار زیادی از آب سیلاب ها را در خود نگه می دارد. این مساله، افزایش حداکثری سیلاب را کاهش می دهدو در نهایت خطر سیلاب را در پایین دست رودخانه کاهش می دهد.
در رودخانه Charles ،ماساچوست آمریکا، پایندگی (وجود) ۳،۸۰۰ هکتار از تالاب ها در امتداد جریان اصلی، فرورفتگی طبیعی را از آب سیلابی ایجاد می کند. ارزیابی شده است، اگر این تالاب ها به واسطه بهره برداری نامتعارف نابود گردند، خسارت های ناشی از افزایش سیلاب، بالغ بر ۱۷ میلیون دلار در هر سال خواهد بود (موسسه مهندسان ارتش آمریکا). (Barbier,1997,113)
حمایت در مقابل طوفان و نابسامانی های جوی
طوفان های ساحلی، منجر به سیلاب شدید در بسیاری از مناطق جهانی از هلند تا بنگلادش می گردد. تالاب های ساحلی و به ویژه مانگروها، به بی اثر شدن شدت طوفان و کاهش خسارات ناشی از باد و امواج کمک می کند. (Barbier,1997,114)
رودخانه Indus و جنگلهای مانگرو آن در حمایت از سواحل و بندرگاه های مهم پاکستان از جمله بندر Qasim در برابر بادهای مانسون جنوب غربی کمک کننده می باشند. بنابراین اجتناب از لایروبی شدید ضرورت دارد. در نوامبر ۱۹۹۳، زمانی که طوفان سواحل Keti bunder را در هم کوبید، منطقه خالی از مانگروها بود و در نتیجه آن خسارت قابل توجهی بوجود آورد. این در حالیست که سواحلShah Bunder به دلیل حفاظت در نتیجه آن جنگل های مانگرو آسیب جدی ندید. (Meynell,1995,17)
تقویت آب زیر زمینی
تالاب ها به دلیل خاصیت اسفنجی خود که در واقع آب های منحرف در سطح زمین را جذب و به آرامی به سطح زمین برمی گردانند، نقش ویژه ای را در تغذیه و تقویت سفره های آب زیرزمینی ایفا می کنند. البته باید اشاره کرد برخی از تالاب ها به دلیل نوع و کیفیت خاک که از ویژگی نفوذ ناپذیری برخوردارند، از ارائه این کارکرد ناتوانند.
کاهش رسوب گذاری
تالاب ها رسوب را از روان آب های سطحی خارج می کنند و به این صورت، رسوب گذاری در جریان های آب و نهرها را کاهش می دهند. (رشیدی,۳۷۷,۱۳۸۹)
حفاظت و نگهداری
باتلاق های اسیدی به طور ویژه از بقایای انسانی و باستان شناسی محافظت می نمایند. برای مثال، اثرات ایجاد شده توسط انسانهای ماقبل تاریخ در سطوح Somerset انگلیس و اجساد حفاظت شده در دانمارک یافت شده است. (Barbier,1997,115)
کاهش آلودگی آب ها
تاثیر تالاب ها در بهبود کیفیت محیط زیست آبی قابل انکار نیست. تالاب ها به صورت طبیعی آلودگی رودخانه هایی را که به آنها وارد می شوند را تصفیه می کنند. به عبارتی آب آلوده را دریافت می کنند و به جای آن آب پاکیزه تحویل می دهند. .(رشیدی,۳۷۸,۱۳۸۹)
گفتار سوم: نقش تالاب ها در محیط زیست جهانی
تنوع زیستی
تالاب ها زیستگاه هایی غنی و با ارزشی برای بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری قلمداد می شوند.
تالاب ها می توانند میزان گستره وسیعی از گونه های میکروبی ، گیاهان ، حشرات، دوزیستان، خزندگان ، پرندگان، ماهی و PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران باشند . همه این گونه ها ارتباط نزدیکی با تالاب ها و به یکدیگر دارند که یک چرخه حیاتی و مجموعه پیچیده ایی از واکنش های متقابل را شکل می دهند. اگر گونه ای حذف شود، کل شبکه اکولوژیکی در خطر است که می تواند در طی زمان منجر به فقدان یک اکوسیستم شود. (کولاسوریا,۴۵۴,۱۳۹۰)
بالغ بر یک سوم گونه های جانوری یا در تالاب ها زندگی می کنند یا به تالاب ها وابسته اند. به عنوان مثال در ایران ۵۱۴ گونه پرنده وجود دارد که ۱۴۰ گونه از پرندگان در تالاب ها زندگی می کنند.. (رشیدی,۳۷۵,۱۳۸۹)
ارزیابی شده است که تالاب های آب شیرین بیش از ۴۰ درصد از تمام گونه های جهانی و ۱۲ درصد از گونه های جانوری را در خود حفظ می کنند. تالاب های محصور در خشکی اهمیت زیادی در حفاظت از گونه های بومی دارند؛ برای مثال دریاچه تانگانیکا در آفریقای مرکزی از ۶۲۳ گونه جانوری بومی حمایت به عمل می آورد.۱
میراث فرهنگی و طبیعی
تالاب ها ارزش های زیبایی شناختی، آموزشی، فرهنگی، ملی و معنوی درخوری را فراهم می نمایند. همچنین بخش عظیمی از امکانات به منظور انواع مسافرت ها مانند توریسم و تفریح از طریق مناطق تالابی قابل استفاده است. تالاب ها منافع اقتصادی و غیر اقتصادی را برای انسان ها فراهم می نمایند، البته ارزش اقتصادی تالاب هایی که صرفا از لحاظ فرهنگی دارای اهمیت هستند بیش از تالاب هایی است که از لحاظ برداشت های اقتصادی دارای اهمیت می باشند. (Horwitz,2012,19)
سیستم های طبیعی از جمله تالاب ها می توانند برای مثال مکانی باشند که در گذشته رویداد و اتفاقی تاریخی در آن رخ داده است، مکانی با ماهیت مذهبی و روحانی باشند، مکانی باشند که در آن یک دگرگونی درونی صورت می گیرد یا اینکه تجسم بخش آرمانی ملی باشد.
موارد گفته شده، ارزش هایی هستند که ارزیابی هزاره (MA) آن ها را به عنوان خدمات فرهنگی اکوسیستم ها به رسمیت شناخته است. انواع اصلی ارزش های اجتماعی – فرهنگی را باید شامل ارزش درمانی، ارزش تفریحی، ارزش میراثی، ارزش معنوی و روانی و ارزش وجودی (ذاتی) دانست.۲
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
______________________________
۱ Prepared with support from the Swiss Agency for the Environment, Forests and Landscape (SAEFL). The Economic Values of the World’s Wetlands. Gland/Amsterdam, January 2004 , p.8.
۲ de Groot , Rudolf & Others. Valuing watlands, Ramsar technical Report No.3 & CBD Tachnical Series No. 27 , p. 20.
در استرالیا، بسیاری از تالاب ها برای مردمان بومی ساکن در آنجا ارزش فرهنگی دارد، به نحوی که به منظور انجام مراسم مذهبی خود کنار تالاب ها گرد هم جمع می شوند. بر اساس مطالعات صورت گرفته، اثبات می گردد که بیش از ۳۰ درصد از ۶۰۳ سایت تالابی کنوانسیون رامسر دارای ارزش باستان شناسی، تاریخی، فرهنگی، مذهبی، اسطوره ای و هنری هستند.۱ و یا عرب های جنوب عراق قرن ها در دجلهایی که محل اتصال رود های دجله و فرات است، زندگی می کنند. این زندگی در تطابق بسیاری با تالاب ها است، و آنها ارتباط معنوی و روحی را با این قلمرو آبی دارند، که به نحوی متفاوت از بهره برداری مستقیم از فراورده های تالاب است و از آن در مقابل دشمنان محافظت می نمایند.
باتلاق های East Anglia و سطوح Somerset در انگلستان اهمیت زیادی در جهت میراث فرهنگی مردمان ساکن آنجا دارد. در اینجا انسان های اندکی به تالاب ها برای زندگی روزمره شان وابسته اند، بلکه تالاب ها برای مردمان بومی آنجا، چیزی کمتر از بخش بنیادین و اساسی از زندگی نیست. همچنین مردمی که محل زندگی خود را به مناطق شهری انتقال می دهند، همواره از زندگی در کنار تالاب ها خاطرات لذت بخشی را در حافظه دارند. (Barbier,1997,116)
مبحث چهارم: ارزیابی اقتصادی ارزش ها و مزایای تالاب ها
اشاره گردید، تالاب ها اکوسیستم هایی هستند که حجم که حجم گسترده ای از فراورده ها و خدمات را که در بر دارنده ارزش اقتصادی می باشند را نه تنها برای مردم بومی ساکن در اطراف تالاب، بلکه برای مردمان خارج از قلمرو تالاب فراهم می نمایند.
در سطح جهانی، اکوسیستم های مختلف و گونه های موجود در آن ها در حفظ فرایندهای حمایتی حیات شان همچون تبدیل انرژی، چرخه بیوشیمی و تغییر تدریجی نقش های مختلفی را ایفا می کنند.
______________________________
۱ Prepared with support from the Swiss Agency for the Environment, Forests and Landscape (SAEFL), op.cit, p.19.
میزان این ارزش اکوسیستمی از طریق شاخصه هایی همچون تنوع گونه ها، نادر بودن، یکپارچگی اکوسیستمی و انعطاف پذیری که به طور عمده در ارتباط با حمایت و تنظیم خدمات می باشند، مشخص می گردد. ارزش های اکوسیستمی شامل : طبیعی بودن، تنوع داشتن، منحصر به فرد بودن، آسیب پذیر بودن، قابلیت تجدید داشتن است.۱
ارزیابی اقتصادی اکوسیستمی، یکی از اصول و مفاهیم در حال توسعه به شمار می رود و در این راستا روش های متعددی به منظور اعمال ابعاد و اهداف این ارزیابی موجود است.
تالاب ها و خدمات اکوسیستمی آن، فواید و ارزش های قابل توجهی را برای مردمان سراسر جهان فراهم می نمایند، این موضوع یافته ایی کلیدی در ارزیابی اکوسیستمی هزاره (MA) به شمار می رود.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، نشان می دهد که ارزش تقریبی اکوسیستم جهانی به طورتقریبی بالغ بر ۳۳ تریلیون دلار است، که در میان ارزش تقریبی تالاب ها و خدمات اکوسیستمی مرتبط با آنها سالیانه نزدیک به ۱۴ تریلیون دلار ارزیابی گردیده است (دبیرخانه کنوانسیون رامسر). هنوز بسیاری از این خدمات، مانند تقویت آب زیرزمینی، پالایش آب یا ارزش زیبایی شناختی و فرهنگی به اندازه ای واضح و آشکار نیستند که در یک تالاب نمود بارزی داشته باشند.۲
بسیاری از خدمات ارائه شده از سوی تالاب ها (مانند آرام کردن سیلاب، تنظیمات اقلیمی، تقویت سفره های آب زیر زمینی و جلوگیری از فرسایش) در بازار قابل ارزیابی پولی نیستند، اما در سطح جهانی و محلی برای اجتماع فوایدی دارند. همچنین هنگامی که یک رفتار منجر به از بین رفتن خدماتی می گردد که به سایر اشخاص خسارت وارد می نماید، مکانیسم های در بازار وجود ندارد که ارزیابی نماید اشخاص برای خسارت متحمل شده، مستحق دریافت غرامت هستند.
کنوانسیون رامسر، اهمیت ارزیابی اقتصادی تالاب ها را با بکارگیری طرح ها و تصمیم گیری های قاعده مند به رسمیت شناخته است و در کنفرانس سالیانه کنوانسیون به سال ۱۹۹۶ در مرکز توجه خود قرار داده است.
______________________________
۱ de Groot , Rudolf & Others, op.cit, p.18.
۲ Ibid, p.1.
ارزیابی اقتصادی تالاب ها با این هدف صورت می گیرد که برای سیاستگزاران این امر را تبیین نماید که تالاب ها زیستگاه هایی با ارزشی هستند که از لحاظ اقتصادی، فرآورده ها و خدماتی را فراهم می نمایند که بسیاری از جوامع و اقتصاد کشورها به آن وابسطه اند. به رسمیت شناختن اهمیت اقتصادی تالاب ها، بعلاوه ارزش تنوع زیستی و علمی، تنظیم کنندگی اقلیمی، ظرفیت توریستی، اجتماعی- فرهنگی و سایر ارزش های مهم تالاب ها، دلیل منطقی و علمی به شمار می رود که خسارات وارده به تالاب های جهانی را جبران نموده و به نشست اهداف هزاره ملل متحد یاری رسانده تا بخشی از مردمی را که فاقد آب با کیفیت و خدمات رسانی مطلوبی هستند را تا سال ۲۰۱۵ به نصف کاهش داده و به طور اساسی نرخ آسیب به تنوع زیستی را کاهش دهیم. ۱
بر اساس آنچه که راجع به کارکرد ها و ارزش های اقتصادی تالاب گفته شد، نشان می دهد حفاظت و استفاده عاقلانه از تالاب ها نه تنها دربردارنده منافع اقتصادی برای جمعیت های وابسطه به تالاب ها به منظور امرار و معاش می باشد بلکه نافع برای همه است، که این امر مدیریت پایدارتر این مناطق آبی را اقتضا دارد. البته سیاست گزاری ها در باب حفاظت و مدیریت تالاب ها می بایست بر استفاده همه جانبه از خدمات اکوسیستمی تالاب ها ( در مقابل بهره برداری تک بعدی ) و توجه به نیازهای نسل های آتی قرار گیرد. همه جانبه دیدن خدمات اکوسیستمی منجر به اتخاذ رویکردی معقول و متعارف بین فرآورده های کشاورزی و کیفیت آب، بهره برداری از زمین و تنوع زیستی قلمرو آبی، بهره گیری از آب های جاری به منظور کشاورزی و فرآورده های کشاورزی می گردد.
در این میان شرح و توضیح ویژگی های اکوسیستمی می تواند در ارزیابی تغییرات ایجاد شده در تالاب، شناخت موضوعات کلیدی در ملاحظات مدیریتی، نقش تالاب ها در حمایت از سلامتی انسان و به عنوان یک منیع برای اقدامات ذیل استفاده گردد:
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
توسعه و اجرای یک طرح مدیریتی به منظور حفظ ویژگی اکولوژیکی سایت؛