خاکستری

سفید

فرایند

جدید

جایگزینی جدید بجای قدیم

قدیم

ویژگی

آشوبناک

پیچیده

منظم

نتیجه

بدون پاسخ

پاسخ چندگانه

پاسخ یکتا

مشکل اصلی فراروی تحلیلگران در مواجهه با سیستم­های خاکستری واقعی آن است که بایستی با وجود محدودیت داده ­ها، بتوانند ساختار ذاتی سیستم و روابط بین اجزای سیستم را تعیین نمایند. بدین منظور تدوین یک متدولوژی برای رسیدن به درکی صریح از اینگونه سیستم­ها، ضروری است. از طرفی اطلاعات خاکستری چنین سیستم­هایی ممکن است با همدیگر ناسازگار بوده و یا دارای وابستگی درونی بسیار زیاد باشند. لذا روابط بین اطلاعات خاکستری یک محور مطالعاتی دیگر را در زمینه سیستم خاکستری بنیان می گذارد. جدای از اینکه یک سیستم چقدر پیچیده باشد، درهرصورت اطلاعات رکن اساسی آن را تشکیل می­دهد. در عالم واقعی، وقتی با یک سیستم مواجه می­شویم فقط قسمتی از عناصر کیفی اطلاعات مربوط به آن برای ما شناخته شده است و حتی ممکن است که فقط به دامنه تغییرات معینی از این عناصر پی بیریم. لذا با توجه به این ابهام اطلاعات و کیفی بودن آن دانشمندان رویکردهای جدیدی را مورد استفاده قرار داده اند که تئوری مشهور منطق فازی (مجموعه فازی) که در سال ۱۹۶۵ توسط “زاده[۲۱]” ارائه شد و باعث خلق سیستم­های فازی گردید از مهمترین آن نمونه هاست. (دیوید، ۱۹۹۴) در مواجه با مشکلات مذکور و همچنین این واقعیت که منطق فازی، علیرغم لحاظ کردن ابهام سیستم­ها، اما همچنان ناکامل بودن اطلاعات را پوشش نمی­دهد، در سال۱۹۸۲، دنگ از دانشگاه علوم و تکنولوژی هازمونگ[۲۲] چین اولین مقاله را در زمینه تئوری سیستم خاکستری تحت عنوان مسئله کنترل سیستم­های خاکستری ارائه کرد و از آن پس تئوری سیستم خاکستری متولد شد. (دیوید ، ۱۹۹۴) تاکنون تئوری سیستم­های خاکستری در زمینه.­های بسیاری از جمله کشاورزی، اکولوژی، اقتصاد، زمین شناسی، هیدرولوژی، ورزش، ترافیک، مدیریت، محیط زیست، و بیولوژی استفاده شده است.
عکس مرتبط با اقتصاد
به طور خلاصه ایده اساسی تئوری خاکستری را می­توان این گونه بیان کرد که با تمرکز بر اطلاعات جزئی یا محدود موجود از سیستم، تلاش می­ شود که تصویر کلی سیستم تجسم شود.

۲-۲-۳-۲- اصول بنیادی سیستم­های خاکستری

در طی مراحل ایجاد و گسترش تئوری خاکستری اصول بدیهی و بنیادی زیر توسط دانشمندان مختلف ازجمله دنگ به عنوان زیر بنای این تئوری ارائه شده است.
اصل بدیهی۱) اصل تمایز اطلاعاتی[۲۳]: تمایز و اختلاف نشانگر وجود اطلاعات است. یعنی هر قطعه از اطلاعات بایستی حامل نوعی اختلاف باشد. تمام تفاوت­های موجود بین موضوعات و وقایع طبیعی اطلاعاتی را برای ما فراهم کرده است که بتوانیم طبیعت آن­ها را بشناسیم. چنانچه قطعه اطلاعات I درک و فهم ما را درباره موضوعی تغییر دهد در آن صورت مسلما قطعه اطلاعات I متفاوت از آن چیزی است که در درک اولیه ما از آن موضوع وجود داشته است. هرچه قدر محتوای یک قطعه اطلاعات I زیادتر باشد، تفاوت موضوع با حالت اولیه آن بیشتر خواهد بود. (لیو، ۲۰۰۶)
اصل بدیهی ۲) اصل عدم یکتایی[۲۴]: هر مسئله­ای که دارای اطلاعات ناقص و یا نامعین باشد، پاسخ یکتا ندارد. به دلیل این اصل که از قواعد اساسی کاربرد تئوری سیستم­های خاکستری است، هرکس می ­تواند با انعطاف­پذیری به مسئله نگاه کند و نتیجتآ به طور موثرتری به اهدافش برسد. اصل عدم یکتایی به­گونه­ای راهبردی از طریق مفهوم اهداف خاکستری[۲۵] جنبه واقعی به خود می­گیرد. این مفهوم در اصل تجمیعی از مفاهیم عدم یکتایی و حدود­ناپذیری[۲۶] اهداف می­باشد. مثلا اگر یک دانش آموز دبیرستانی خود را فقط به قبولی در یک دانشگاه به­خصوص مقید نماید، در آن صورت شانس قبولی او در دانشگاه، بطور قابل ملاحظه ای، نسبت به­حالتی که چندین انتخاب برای خود قائل شود، کاهش می­یابد. زیرا در حالت اخیر، وی دارای چند هدف می­باشد که طبعا شانس رسیدن به یکی از آنها بیشتر است. اصل عدم یکتایی بعنوان یک درک جامع دیده می­ شود که در آن هر هدفی قابل پیگیری، هر اطلاعاتی قابل تکمیل، هر طرح ازپیش تعیین شده­ای قابل بهبود می­باشد، هر ارتباطی می ­تواند هماهنگ شود، هر منطق فکری می تواند جهات چند گانه داشته باشد، هر درکی می ­تواند عمق یابد و هر مسیری می تواند بهینه شود. وقتی که امکان پاسخ­های چندگانه وجود داشته باشد یک فرد می ­تواند از طریق تجزیه و تحلیل قطعی و تکمیل نمودن اطلاعات به یک یا چند راه­حل رضایت­بخش دست یابد. لذا روش یافتن پاسخ بر مبنای اصل عدم یکتایی، روشی است که تجزیه و تحلیل کمی و کیفی را ترکیب می­ کند.
اصل بدیهی ۳) اصل حداقل اطلاعات[۲۷]: یکی از خصوصیات و ویژگی­های تئوری سیستم­های خاکستری این است که بیشترین و بهترین استفاده را از حداقل مقدار اطلاعات موجود، به عمل می­آورد. اصل حداقل اطلاعات می ­تواند بعنوان یک تجمیع منطقی از کم و زیاد تعبیر شود. تئوری خاکستری می ­تواند حتی با بهره گرفتن از نمونه­های کوچک و یا اطلاعات ضعیف (ناچیز) مسائل دارای عدم اطمینان را بررسی نماید. بنیان این مطالعات برمفهوم فضای اطلاعات کراندار (محدود شده)[۲۸] بنا شده است. این اصل قلمرو اساسی تئوری سیستم خاکستری برای نمایش توانایی­های آن می­باشد. مقدار اطلاعات قابل دسترسی، مرز جدا­کننده خاکستری و غیر خاکستری را تعیین می­ کند لذا کشف و استفاده از حداقل مقدار اطلاعات موجود، پایه منطق فکری درحل مسائل مربوط به تئوری سیستم­های خاکستری را تشکیل می­دهد.
اصل بدیهی ۴) اصل بنیان تشخیص[۲۹]: اطلاعات، پایه و بنیان هرچیزی است که مردم می­فهمند و تشخیص می­دهند. این اصل چنین بیان می­ کند که هرگونه تشخیص، بر پایه اطلاعات بنا شده است و با اطلاعات کامل و معین، امکان تشخیص قاطع برای مردم وجود دارد و براساس اطلاعات ناقص و نامعین فقط امکان تشخیص خاکستری، ناقص و نامعین برای آنها فراهم است .
اصل بدیهی ۵) اصل اولویت اطلاعات جدید :کارکرد یک قطعه اطلاعات جدید (تازه) از کارکرد یک قطعه اطلاعات قدیمی، بالاتر است. این اصل نکته کلیدی درباره اطلاعات به کار گرفته شده در تئوری سیستم­های خاکستری را بیان می­ کند. در مدل­سازی خاکستری پیش ­بینی خاکستری، تحلیل خاکستری، ارزیابی خاکستری و تصمیم ­گیری خاکستری می­توان با اعمال وزن بیشتر به اطلاعات جدیدتر، اثرات بهتری را به دست آورد. مدل جایگزینی “نو” به جای “کهنه” ما را به این مهم می­رساند که وقتی اطلاعات جدیدی فراهم می­ شود، تمایل به سفیدسازی عناصر خاکستری تقویت می­ شود. این اصل تجسمی از این حقیقت است که بطورکلی اطلاعات نسبت به زمان حساس هستند.
اصل بدیهی۶) اصل مطلق بودن (تمامیت) خاکستری بودن[۳۰]: ناکامل بودن اطلاعات یک امرمطلق می­باشد. ناکامل بودن و عدم قطعیت اطلاعات یک اصل تام است و هر کامل بودن اطلاعات، امری نسبی و موقتی است و هنگامی که عدم­قطعیت اولیه محو می­ شود یک عدم­قطعیت جدید ظاهر می­ شود. لذا پیوسته درک و تشخیص انسان درباره دنیای عینی نیز، از طریق تکمیل مداوم اطلاعات گسترش می­یابد. چون تکمیل اطلاعات پایان­ناپذیر است لذا گسترش درک و تشخیص بشر از دنیا نیز بی­انتها خواهد بود و بنابراین خاکستری بودن اطلاعات امری مطلق بوده و هرگز محو نخواهد شد(لیو، ۲۰۰۶)
در هر سیستم عمومی مثلا سیستم­های اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی، اکولوژیک و سیستم­های آموزشی عوامل متعددی موثر هستند که تاثیر متقابل آن­ها وضعیت و روند رشد و توسعه سیستم را تعیین می­ کنند. در تجزیه و تحلیل سیستم­ها معمولا تلاش می­ شود، عواملی که اهمیت بیشتری دارند و در آینده نیز بر توسعه سیستم تاثیر بیشتری داشته باشند و یا عواملی که کند­کننده رشد سیستم هستند شناسایی شوند. اما عملا همیشه در هر سیستم، عوامل ناشناخته و یا کمتر­شناخته­شده­ای نیز وجود دارند. برای تجزیه و تحلیل سیستم­ها با بهره گرفتن از تکنیک­های آماری نقاط ضعفی مانند موارد زیر وجود دارد:
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.