کلونینجر تلاش کرده‏ است با نگاه و تأکید بر پارامترهای زیست شناختی، یک چهار چوب نظری محکم در باب شخصیت پدید آورد که هم شخصیت به‏هنجار و هم نابه‏هنجار را در بر می‏ گیرد (ملایری، ۱۳۸۷).

‌بر اساس این دیدگاه، شخصیت از اجزای سرشتی و منشی تشکیل شده است. سامانه‏های سرشتی در مغز دارای سازمان یافتگی کارکردی متشکل از سامانه‏های متفاوت و مستقل از یک‏دیگر (بخش قشری سیستم لیمبیک، مناطق حسی کرتکس، بادامه، هسته دم‏دار و پوتامه) برای فعال‏سازی، تداوم و بازداری رفتار در ‌پاسخ‌گویی‌ به ‌گروه‌های معینی از محرک‏ها است. سرشت اساس یادگیری‏ها و هیجاناتی است که از طریق رفتارهای هیجانی و خودکار کسب می‏ شود و به عنوان عادات قابل مشاهده در اوایل زندگی فرد دیده می‏ شود و در تمام عمر ادامه می‏یابند. افرادی که دارای سرشت مشابهی هستند‏ تحت تاثیر رشد منش، ممکن است رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهند. منش شامل دریافت‏های منطقی درباره خود، دیگران و دنیا است و بیشتر ویژگی‏هایی را شامل می‏ شود که تحت تاثیر عوامل محیطی در ساختار شخصیتی فرد پدید آمده است. درک این ابعاد به وسیله پرسشنامه TCI که توسط خود فرد ‏تکمیل می‏ شود فراهم شده است.

۲-۱-۱-۷- ابعاد سرشت عبارتند از:

نوجویی:

که تنوع طلبی یا محرک خواهی هم نامیده می‏ شود، نمایانگر پاسخ به چیزهای تازه و نو (جدید) است. این خصوصیت باعث جستجوی مشتاقانه برای محرک‏های تازه و ناآشنا شده، بالقوه باعث خلاقیت و کشفیات می‏ شود. این ویژگی، مواردی مانند‏ تکانش‏گری، برون‏ریزی خشم، بی‏ثباتی در روابط و خودمحوری را به دنبال دارد. نوجویی شامل چهار صفت است که عبارتند از تحریک‏پذیری کنجکاوانه در مقابل انعطاف‏ناپذیری، اسراف‏کاری در مقابل صرفه‏جویی، تکانش‏گری در مقابل تأمل و بی‏‏نظمی ‏در مقابل انضباط خشک. افرادی که نوجویی بالا دارند بسیار سریع هیجان‏زده می ‏شوند، کنجکاو، مشتاق، پرشور، تکانشی و نامرتب هستند و خیلی زود کسل می ‏شوند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳).

اجتناب ‏از ‏آسیب:

به عنوان ترس از شرایط نامطمئن تعریف می‏ شود و عبارت است از بازداری اجتماعی، شرم در برابر غریبه‏ها، آستانه تحریک‏پذیری پایین، نگرانی بدبینانه نسبت به مشکلات، حتی در شرایطی که برای اکثر مردم نگران کننده نیست (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳).

پاداش- وابستگی:

رفتاری که در‏گذشته تقویت دریافت ‌کرده‌است، حتی در شرایطی که تقویت ادامه نداشته باشد نیز تکرار می‏ شود و افراد در میزان این تداوم رفتاری که پس از قطع تقویت وجود دارد با هم فرق می‏ کنند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳).

پشتکار:

راهبرد سازکارآن‏های است برای مواقعی که تقویت به صورت متناوب و سهمی ارائه می‏ شود و پیامد کار همواره ثابت می‏ماند. زمانی که پیامدها به سرعت تغییر می‏ کنند پشتکار به‏یک ویژگی ناکارآمد‏ تبدیل می‏ شود. افراد با پشتکار بالا، ناکامی ‏و خستگی را به عنوان یک چالش می‏نگرند و حتی زمانی که با نقص و یا انتقاد مواجه می ‏شوند، به راحتی کارها را رها نکرده و در واقع سعی می‏ کنند با کار اضافی آن کار را جبران کنند. این افراد به دنبال موفقیت‏های بیش از اندازه هستند. بر عکس افرادی که پشتکار پایینی دارند به صورت سست، غیرفعال، غیرقابل اطمینان، ناپایدار و سرگردان عمل می‏ کنند. این افراد در زمانی که احتمال دادن تقویت ثابت باقی می‏ماند (مثل حقوق ماهانه ثابت برای کارکنان یک مجموعه)، معمولا در اقدام به کارها بسیار کند عمل می‏ کنند و داوطلب انجام کاری نمی‏شوند.

۲-۱-۱-۸- ابعاد منش عبارتند از:

خودراهبری:

خودراهبری بر پایه پنداشت از خویشتن به عنوان یک فرد مستقل استوار است. احساساتی نظیر وحدت، احترام، عزت نفس، کارآمدی، رهبری و امیدواری، از این خود انگاره نشأت می‏ گیرند.

همکاری :

برپایه پنداشت از خویشتن به عنوان بخشی از جهان انسانی و جامعه قرار دارد که ‏از آن حس اجتماعی، رحم و شفقت، وجدان و تمایل به انجام امور خیریه مشتق می‏ شود. واژه همکاری در برگیرنده تفاوت‏های فردی در میزان هویت‏یابی جمعی و پذیرش دیگران است. افرادی که حس همکاری بالایی دارند، افرادی همدل، صبور، مهربان، حمایت کننده و با انصاف هستند و از کمک کردن به دیگران لذت می‏بر‏ند.

خودفرآوری:

خودفرآوری بر پایه مفهوم از خویشتن به عنوان بخش وحدت یافته‏ای از جهان و منابع پیرامون آن است که ‏از این خود انگاره ‏احساساتی چون مشارکت عارفانه در امور، ایمان مذهبی، متانت و صبوری غیر مشروط نشأت می‏ گیرد. افرادی که در این خرده‏ آزمون نمرات بالا به دست می ‏آورند، زمانی که درگیر روابط اجتماعی بوده و یا در حال انجام کاری هستند، از مرزهای فردی خود فراتر می‏ روند. به نظر می‏رسد که‏ آن‏ها در دنیای دیگری سیر می‏ کنند و دارای تجربیات اوج هستند و اکثراً افرادی خلاق هستند. برعکس افرادی که سطح خودفرآوری پایینی دارند در روابط خود و یا در هنگام‏ تمرکز بر کارها خودآگاه باقی می‏مانند و به ندرت تحت تأثیر هنر و زیبایی قرار می‏ گیرند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳).

۲-۱-۲- خودکشی

خودکشی یکی از معضلات اجتماعی است که ‏امروزه با توجه به پیچیده‏تر شدن تعاملات و ارتباطات در بیشتر جوامع رو به ‏افزایش است آمارها نشانگر آن است که نابسامانی‏های اجتماعی، ناملایمات زندگی و عدم‏توانایی مقابله با مشکلات از جمله دلایلی است که به ویژه مردان را در معرض بسیاری از آسیب‏های روانی و تمایل به خودکشی قرار می‏ دهد (پورافکاری، ۱۳۷۳).

بالا رفتن میزان آن نزد گروه ها، اقشار و طبقات مختلف اجتماعی، نگرانی فزاینده‏ای را برای جوامع امروز به وجود آورده است. امروزه خودکشی، خصوصاًً در جوامع صنعتی در ردیف پنج علت اول مرگ و میر قرار دارد. خودکشی هشتمین علت مرگ و میر در ایالت متحده و دومین علت مرگ در فاصله سنی ۱۴ تا ۲۵ سال در آمریکاست. میزان خودکشی در سالمندان نیز افزایش یافته و هم اکنون میزان خودکشی سالمندان در سطح بین ‏المللی ۱۱- ۷ و در آمریکا ۱۶ نفر در هر صد هزار نفر تخمین زده می‏ شود. پدیده خودکشی یک ناهنجاری اجتماعی است که در ایران نیز شیوع دارد. کارشناسان سازمان بهزیستی کشور رتبه جهانی ایران را در خودکشی ۵۸ اعلام نموده ‏اند (محمدی و سعادتی، ۱۳۸۳).

خودکشی یک رفتار بدون مقدمه نیست. از جمله خصوصیات افرادی که خودکشی می‏ کنند شامل: ناتوانی آنان در یافتن راه حل مسائل، فقدان راهبردهای مدارا برای کنار آمدن با عوامل استرس‏زای اضطراری، عدم انعطاف‏پذیری و محدودیت تعداد راه حل‏های ارائه شده از طرف آن‏ها، است (نوروزی، ۱۳۷۳).

۲-۱-۲-۱- تعاریف خودکشی