در کشورهایی که برنامه ریزی صنعتی وجود دارد، عمل شناسایی اولیه پروژه به راحتی انجامپذیر است، زیرا ساز و کار برنامه ریزی در این کشورها خود شاخصهای دقیق اقتصادی را همراه با اولویتهای هر بخش که مبتنی بر معیارهای مشخص است عرضه می کند. درغیر این صورت میتوان با انتخاب مطلوبترین شناختههای امکانات سرمایه گذاری ترتیبی اتخاذ کرد که سرمایه گذاریهای صنعتی به بخشهایی هدایت شود که از اولویت برخوردار، و یا دست به گریبان خلاهای احتمالی در زمینه تولید است. حتی در کشورهایی که در آنها سازوکار بازار به شکل آزادتری عمل می کند، معمولا وزارتخانههای مسئول به طور مستمر فهرستی از امکانات بالقوه سرمایه گذاری تهیه و منتشر می کنند. در پارهای از کشورهای در حال توسعه که بخش خصوصی در آنها قوی نیست، انتشار این گونه فهرستها به تنهایی کافی نیست و برای جلب و جذب موثر تمایا بخش خصوصی به سرمایه گذاری، به اطلاعات بیشتر و مشخصتری نیاز است.
عکس مرتبط با اقتصاد
در مطالعات شناسایی امکانات فرصتهای سرمایه گذاری و یا انگارهها در زمینه پروژه ها باید مشخص شود و در صورت لزوم با انجام تحلیلهای زیر، بیشتر مورد بررسی قرار گیرد:
الف: منابع طبیعی که دارای ظرفیت بهره برداری است، مانند الوار برای کارخانههایی که در صنعت چوب فعالیت می کنند.
ب: الگوی کشاورزی موجود که در واقع اساس و پایه صنایع کشاورزی است.
ج: میزان تقاضای آتی برای برخی کالاهای مصرفی که در نتیجه افزایش جمعیت و یا ازدیاد قدرت خرید مردم، برای آنها امکان رشد بالقوه وجود دارد.
د: واردات به منظور شناسایی و یا میزان تقاضا برای کالاهای جدید و امکانات جایگزینی آنها.
ه: بخشهای موفق تولیدی در سایر کشورهایی که از نظر توسعه، میزان سرمایه، نیروی کار، منابع طبیعی و زمینه اقتصادی با کشوری که پروژه در آن تحت بررسی است در یک سطح قرار دارند.
و: پیوند و ارتباط متقابل با سایر صنایع اعم از داخلی و بینالمللی
ز: امکان گسترش خطوط تولیدی موجود از طریق ادغام و تکمیل مراحل قبل و یا بعد خطوط تولیدی، مثل تاسیس و راهاندازی صنعت پتروشیمی در کنار پالایشگاه نفت و یا کارخانه تیر فولادی برق در کنار کارخانه تولید ورق فولاد.
ح: امکان گسترش ظرفیت موجود صنعتی به منظور دستیابی به صرفهجوییهای اقتصادی
ط: امکان ایجاد تنوع، مثلا راهاندازی صنعت داروسازی در کنار مجتمع پتروشیمی
ی: جو عمومی سرمایه گذاری
ک: سیاستهای صنعتی
ل: هزینه تولید و قابلیت دسترسی به عوامل تولید
م: امکان صادرات
مطالعه شناسایی امکانات اغلب دارای ماهیتی اختصاری است و بیشتر مبتنی بر مجموعه ای از برآوردها است تا تحلیلی دقیق و تفصیلی. در این مرحله ارقام هزینه را معمولا به جای مظنههای اخذ شده از تولیدکنندگان تجهیزات و نظایر آنها، از پروژه های مشابه موجود استخراج می کنند.
شناسایی امکانات یک طرح مشخص را که متداولتر از بررسی امکانات کلی است میتوان به صورت تبدیل انگاره اجرای پروژه به پیشنهاد گسترده سرمایه گذاری در آن توصیف کرد. از آنجایی که هدف از انجام و ارائه این بررسیها باید حاوی اطلاعات اساسی مشخصی باشد و تنها ارائه یک فهرست از محصولاتی که به طور بالقوه می تواند در داخل تولید شود کافی نیست. این فهرستها معمولا از شاخص های کلی اقتصادی از جمله فهرست واردات قبلی، تقاضای روزافزون کالاهای مصرفی و یا یکی از گزارشهای بررسی امکانات کلی در مورد منطقه، بخش و یا منابع استخراج می شود.
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.
۲٫۳٫۲٫ امکانسنجی مقدماتی (بررسی پیش از مطالعه امکان سنجی)
تدوین یک مطالعه امکانسنجی که اخذ تصمیم مشخصی را درباره پروژهای ممکن میسازد، کار پرهزینه و وقتگیری است. بنابراین قبل از اختصاص منابع مالی برای صرف هزینه در مورد این گونه مطالعات لازم است در بررسیهای پیش از مطالعه امکانسنجی از انگاره پروژه، ارزیابی مقدماتی به عمل آید.
در مطالعات امکان سنجی مقدماتی (Pre-feasibility Study)، به مشخصات کلی پروژه پرداخته می شود و معمولا در زمانی که سرمایهگذار با چند گزینه مختلف روبروست انجام میگردد. در این مطالعات متناسب با ابعاد پروژه، عمدتا به موارد زیر توجه می شود:
بازنگری، بازبینی و اعلام نظر در مورد مطالعات پیدایش طرح
تعیین و تحلیل گزینه های فنی طرح
– تعیین و تحلیل گزینه های محل اجرای طرح
– تعیین و تحلیل گزینه های فناوری طرح
– تعیین و تحلیل گزینه های روش اجرای طرح
– تعیین و اولویت بندی گزینه های فنی طرح متشکل از گزینه های محل اجرای طرح،گزینه های فناوری طرح و گزینه های روش اجرای طرح
– تهیه برنامه زمانی اجرای مقدماتی برای گزینه های فنی مختلف طرح
تحلیل مالی و اقتصادی گزینه های فنی طرح
تعیین ضوابط حاکم بر نحوه اندازه گیری هزینهها و درآمدهای طرح
برآورد هزینه های هریک از گزینه های فنی طرح بر اساس ساختار تفکیک هزینه های کمی و غیرکمی
برآورد درآمدهای هریک از گزینه های فنی طرح بر اساس ساختار درآمدهای کمی و غیرکمی
تحلیل هزینه – درآمد و اولویت بندی اقتصادی گزینه فنی طرح
تحلیل حساسیت هر یک از گزینه ها نسبت به تغییرات قیمتها، طولانی شدن دوره اجرا، تغییرات قابلیت دسترسی و میزان تولید یا خدمات حاصل از گزینه های مختلف، تعیین درجه عدم قطعیت برآوردها و تجدید نظر در اولویت بندی اقتصادی گزینه ها
تحلیل مالی گزینه های فنی طرح
– برآورد هزینهها و درآمدهای کمی هر یک از گزینه های فنی بر مبنای قیمتهای بازار، ضمن در نظر گرفتن مالیاتهای متعلقه – تحلیل حساسیت برآوردها نسبت به تغییرات قیمتها، طولانی شدن دوره اجرا، تغییرات در قابلیت دسترسی، میزان تولید یا خدمات حاصل از گزینه های مختلف و تعیین درجه عدم قطعیت آنها
۲٫۳٫۲٫۱٫ تحلیل حساسیت:
هر روش یا ترکیبی از روشها که به کار برده شود، به ناگزیر پیشبینیها بر پایه برخی فرضیه ها و با توجه به احتمالات انجام میگیرد. تعداد عواملی که با تقاضا ارتباط دارد کاملا معلوم نبوده، نمی توان تمامی آنها را به حساب آورد. وقایع غیرقابل پیشبینی، مانند بحران انرژی الگوی تقاضا را برای طیف گستردهای از کالاها تغییر میدهد.
به طور خلاصه برآوردها و پیشبینیها به علل زیر ممکن است، نادرست و غیردقیق شود:
الف: اشتباه در داده های پایه
ب: ناکافی بودن داده ها
ج: تحولات اجتماعی-اقتصادی-سیاسی پیش بینی نشده
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
د: محدودیت در روشهای آماری
ه: عوامل ناشناخته یا پنهان و ارتباط بین آنها
و: عوامل غیرقابل شمارش و ارتباط آنها
ز: فرضیات غیردقیق و غیر واقعی
ح: تغییرات تکنیکی تکنولوژیکی
ط: تغییرات در روابط اقتصادی و یا ساختار آن.
برخی موارد عدم اطمینان که باید در محاسبات در نظر گرفته شود، عبارتند از:
الف: نرخ افزایش درآمد ملی و درآمد سرانه
ب: تحولات تکنولوژی در داخل یا خارج صنعت مورد نظر یا در تولید نهادهها
ج: پیدایش یا از بین رفتن یکی از رقبای مهم و حاکم بر بازار
د: تغییرات محسوس در ساختار بودجه خانوار
ه: پیدایش جایگزین
و: امضای موافقتنامههای دو جانبه یا چند جانبه تجاری با تشکیل اتحادیههای گمرکی ناحیهای نظیر بازار مشترک اروپا یا همکاریهای صنعتی بین کشورهای همسایه
ز: تغییرات در کشش تقاضای ناخالص
ح: کشف منابع تازه اولیه یا جانشین برای صنعت مورد نظر
ط: تغییرات در موانع تعرفهای
ک: افزایش تورمی قیمت(یا کاهش) که بر روی کالاهای مختلف به طور ناهمگن توزیع می شود؛ افزایش در هزینه نهادهها
ل: پیدایش کاربردهای جدید برای کالا
تنها با به کارگیری روش علمی است که عدم اطمینان به حداقل کاهش مییابد. این روش به وسیله تحلیل حساسیت آماری فراهم می شود که از طریق آن میزان عدم اطمینان محاسبه میگردد.
هدف تحلیل حساسیت، تعیین اثر وارده بر حجم تقاضا، اعم از مجموع یا قسمتی از آن است، و این در شرایطی است که مشخص است، آثار مساعد و غیرمساعد عواملی که بر تقاضا اثر میگذارد کمتر یا بیشتر از حد مفروض است. هدف از تحلیل حساسیت آنست که تاثیر تغییرات عوامل مختلف را بر روی نتایج حاصل( فرضا تقاضای کل یا تقاضای بخشها) بررسی کند و برای نیل به این منظور، عوامل موثر را در محدودهای که تصور میرود، نوسان نمایند، تغییر داده و نتایج آنرا بررسی می کنند. به عبارت دیگر پیش بینی تغییر در شاخص های تصمیم گیری در نتیجه تغییرات ایجاد شده در شرایط پایهای و اولیه محاسبات طرح را تحلیل حساسیت گویند. چنانچه تغییرات قابل ملاحظه یک یا چند عامل بر نتایج مورد نظر تاثیر چندانی نداشته باشد، آنگاه این عوامل را غیرحساس می نامند. در مقابل، هرگاه تغییرات جزیی یک یا چند عامل باعث تغییر اساسی در جوابهای قبلی گردد، آنگاه این عوامل را غیرحساس مینامند. طبیعی است که برآورد پارامترهای یا متغیرهای حساس باید با دقت نظر و جدیت انجام گیرد.
برای به کارگیری تحلیل حساسیت، اندازه گیری اثر یک تغییر به تنهایی کافی نیست (در یک عامل با یک ضریب) بلکه غالبا تغییر بر اساس تغییرات بسیار متغیرهای دیگر باید ارزیابی شود. این کار ممکن است به کارگیری روش های ریاضی و استفاده از تسهیلات کامپیوتری را به شدت ضروری سازد، اما حاصل آن مجموعه وسیعی از پیشبینیهایی را به دست میدهد که در تحت طبقه بندی های خوشبینانه و بدبینانه یا واقعبینانه قرار میگیرد، که آخرین پیش بینی (واقعبینانه) مبنایی برای تعیین حجم بازار در طی یک دوره را ایجاد می کند. درجه حساسیتی که برای بررسی بازار صادراتی به کار میرود باید از بازار ملی بزرگتر باشد چون اقلام مشکلی مانند تغییر در نرخهای تعرفهای یا تغییرات در نرخ ارز باید در نظر گرفته شود. تا آنجا که به صادرات مربوط می شود پیش بینی کمتر از واقع به مراتب بهتر از پیش بینی بیشتر از واقع است.
– تحلیل مالی گزینه های فنی طرح و اولویت بندی آنها
بررسیهای اجتماعی و ارزیابی آثار و پیامدهای اجتماعی هر یک از گزینه ها
ارزیابی فنی- اقتصادی و مالی گزینه های مختلف طرح و اولویت بندی آنها
تهیه گزارش امکان سنجی مقدماتی طرح
۲٫۳٫۳٫ امکانسنجی نهایی
مطالعات امکانسنجی نهایی (Feasibility Study)، پس از مرحله پیدایش طرح و تعریف چارچوب کلی آن از لحاظ مشخصات محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایه گذاری انجام می شود. این مطالعات بنا به نیاز و درخواست کارفرما، در سطوح مختلفی از جزئیات پروژه می تواند وارد شود. در این مطالعات متناسب با ابعاد پروژه، عمدتا به موارد زیر توجه می شود]۸[ , ]۱۱[ :
