ب. راهبری اینترنت
یکی از موضوعات پیچیده و بحث برانگیز، موضوع راهبری اینترنت است. دنیای امروز، راهبری جدیدی را تجربه می کند که با تصورات قبلی از حاکم و محکوم و حاکمیت، تفاوت زیادی دارد. با این تفاوت و در چنین دنیایی، تدوین قوانین و مقررات برای اینترنت باید چگونه باشد؟ این مقررات در چه سطح و اندازه های باید هماهنگ باشد؟ در اینترنت، نمی توان حکومت براساس قاعده حاکمیت را شبیه به آنچه در دولت- کشورهای ملی وجود دارد، در نظر گرفت.
بنابراین قواعد حاکم بر اینترنت، مجموع های فراملی و تا حدی ملی، قواعد غیر حقوقی شامل کدهای شبه قانونی و هنجارهای اجتماعی شبکه است. با توجه به طراحی خاص و ویژگی های این فناوری ارتباطی، مفاهیم سنتی وضع قوانین و مقررات که ظهور در زمان و مکان دارد، نمی تواند در آن قابل اجرا باشد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
دولت ها مجبور هستند انحصار طلبی سنتی خود را کنار گذاشته و حکمرانی اینترنت را با توجه به خصوصیات منحصر به فرد این فضا بپذیرند. قوانین و مقررات بر توسعه اینترنت تأثیر خواهد گذاشت و روش های خود نظام دهی به ویژه در زمینه دسترسی به محتوای اینترنت همچنان حاکم خواهد بود. نتیجه اینکه امکان مقررات گذاری و اعمال آن وجود دارد، اگرچه هویت نهاد مقررات گذاری و ابزارهای مورد استفاده در تدوین قوانین و مقررات، مطابق با الگوهای سنتی نیست.[۸۳]
ج. ارتباط نظام حقوقی صنعتی و فراصنعتی
تحولات ناشی از ارتباطات نوین، چالش زیادی در زمینه نحوه حکمرانی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته به وجود آورده است. قرار گرفتن در تحولی بزرگ که از عصر صنعتی به فراصنعتی گذر می کند، بدون مجهز شدن به منابع فکری و عملی این گذار، شاید بزرگترین مشکل پیش روی این کشورها باشد. به همین دلیل این کشورها برای تدوین قوانین و مقررات با مشکلات متعددی روبه رو شده اند. قانون به عنوان مهمترین ابزار پیشرفت، در زمان تدوین، عرصه های کاملاً جدیدی را پوشش می دهد تا بستر حقوقی مناسب برای فعالیت سایر بخش ها مهیا شود. علاوه بر این، برای ورود به جامعه اطلاعاتی، ایجاد بسترهای حقوقی و از جمله تدوین قوانین و مقررات ضروری است. هم اکنون چنین نیازی برای ایجاد بستر حقوقی جهت تثبیت فناوری اطلاعات و ارتباطات ضرورت دارد تا امکان ورود به جامعه اطلاعاتی فراهم شود؛ با این تفاوت که برخلاف تحول در عصر کشاورزی به صنعتی، که تماماً منجر به نهادها و قانون های نو شد، عصر فراصنعتی ادامه تحول یافته عصر صنعتی است و اغلب دکترین های حقوقی این عصر با عصر صنعتی هماهنگ و منطبق، و با اعمال تغییرات لازم در فضای سایبر قابل اجراست و چون اغلب قوانین عصر صنعتی هنوز مدون نشده اند، امکان اتصال منطقی این دو فضا ناممکن شده است. به عبارت ساده، قانون های فضای سایبر در یک ارتباط پیچیده با قانون های عصر صنعتی قابل طرح و بررسی است. در این زمینه، دو قلمرو مشخص وجود دارد که با تحولات عصر صنعتی متناسب نشده و مادامی که این تناسب به وجود نیاید، تدوین قوانین سایبری از تأثیر لازم برخوردار نخواهد شد. این دو قلمرو عبارت است از قوانین زیرساخت (به ویژه قوانین مربوط به مسئولیت) و قوانین حقوق اقتصادی، صنعتی و نهادهای مدنی.[۸۴]
نتیجه تصویری درباره فناوری اطلاعات
د. رویکرد و روش صحیح
تدوین صحیح قوانین و مقررات نیازمند درک صحیح از اهداف و فلسفه این کار است. درک صحیح و شناخت، نهاد متولی وضع قوانین و مقررات را به سمت استفاده از شیوه های مناسب و کاربردی می برد. اجرای تخصصی قانون ها و تدوین آیین های دادرسی تخصصی، علاوه بر دو آیین دادرسی کیفری و مدنی، مکانیزم های پیچیده و استادانه کدهای رفتاری- اخلاقی و خود نظام دهی و تنظیم یک نظام حقوقی مسئولیت مدنی تنبیهی و… نتیجه رویکرد جدید نظامهای قضایی است.[۸۵]
پایان نامه حقوق
دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir
۴- اصول تدوین قوانین و مقررات
در بخش های قبلی ضرورت تدوین قوانین و مقررات برای این ابزار نوین ارتباطی ارائه و تأکید شد که مقررات گذاری برای اینترنت، زمانی می تواند تأمین کننده آزادی های مشروع باشد که ضمن درک صحیح از ویژگی های آن و شرایط جامعه، براساس اصول حقوقی تدوین شده باشد. در حد مطالعات صورت گرفته، تاکنون این اصول به صورت مستقل و منسجم در یک کار پژوهشی معرفی نشده است اما با مطالعه اسناد بین المللی، منطقه ای و تجربیات ملی کشورهای پیشرفته حقوقی و همچنین آثار محققان و دانشمندان می توان این اصول را شناسایی نمود. دوریو در مقدمه ویرایش جدید کتاب حقوق رسانه، با اشاره به این اصول تأکید دارد که قانونگذار حقوق رسانه برای تدوین قانونی مناسب باید به دنبال اصولی مرجع باشد؛ اصولی که بتواند حقوقی انعطاف پذیر اما پایدار را شکل بدهد. او معتقد است استقلال حقوق رسانه (حقوق ارتباطات/ گرایش فناوری های نوین ارتباطی) زمانی محقق میشود که این اصول کلی و مرجع، در نظر گرفته شود.[۸۶]
بنابراین در حقوق اینترنت، این اصول مشترک وجود دارد اما باید با توجه به ویژگی های خاص اینترنت مورد بررسی قرار گیرد. این اصول در سیاست گذاری ها و مقررات گذاری ها باید همواره مورد توجه باشد و دولتها برای حفظ و اجرای این اصول تلاش نمایند. در ادامه این اصول بررسی می شود.
۱- اصول اول: انتشار آزاد
منشأ اصل مذکور، که به تعبیری مهمترین و مبنایی ترین اصل نیز به شمار می آید در ماده ۱۱ اعلامیه حقوق بشر و شهروند انقلاب کبیر فرانسه، آزادی مطبوعات به عنوان گرانبهاترین آزادی انسانی معرفی و زمینه ها و محدودیت های آن مشخص شده و به موجب نخستین اصلاحیه قانون اساسی ایالات متحده آمریکا نیز، کنگره از وضع قانون برای محدودیت آزادی گفتار و مطبوعات منع شده است.[۸۷]
اصل انتشار آزاد از دو اصل فرعی تشکیل شده: عدم ضرورت کسب مجوز انتشار و منع سانسور. برای شناخت بهتر اصل انتشار آزاد و دو اصل فرعی مذکور، آشنایی با نظام های تأسیس و فعالیت رسانه ها ضروری است. بنابراین در ادامه ابتدا نظام های تأسیس و فعالیت رسانه ها و سپس توضیحات مربوط به عدم ضرورت کسب مجوز و منع سانسور تشریح می شود.
الف. نظامهای تأسیس و فعالیت رسانه ها
بررسی سیر تاریخی تحول و توسعه آزادی رسانه ها نشان می دهد که اکنون در خصوص تأسیس و فعالیت رسانه ها در کشورهای مختلف با توجه به نظام های سیاسی آن ها، دو نظام متفاوت و متضاد هر کدام از کشورها متناسب با شرایط و نوع نگرشی که با آزادی رسانه ها دارند یکی از این نظام ها را اعمال می نمایند. «نظام پیشگیری» و «نظام تنبیهی»: وجود دارد که عبارت اند از نظام تنبیهی یا تعقیبی، نظامی است که در آن محدودیتی وجود دارد و با علم به اینکه سوء استفاده از حق، موجب مسئولیت مدنی یا کیفری خواهد بود، ابتکار برخورداری از حقوق و آزادیهای اساسی شناخته شده را دارند بدون آنکه دستگاه های اداری را در جریان اعمال خود قرار دهند. تا زمانی که اعمال این حق، روال عادی خود را طی می کند، دولت حق مداخله ندارد. دخالت از آن زمانی آغاز میشود که افراد و نهادهای برخوردار از حقوق، حدود قانونی را که برای حفظ نظم عمومی و دیگر ملاحظات اجتماعی مقرر شده است، رعایت نکنند. در این صورت است که دستگاه قضایی، براساس ضوابط مشخص، وارد عمل شده و متخلفان از قواعد مربوط به نظم عمومی و متجاوزان به حقوق دیگران را محاکمه و در صورت اثبات جرم یا تخلف، محکوم به مجازات یا جبران خسارت می نماید.[۸۸]
در کشورهایی که دارای نظام آزادیگرا هستند، از نظام «تنبیهی یا تعقیبی» در این کشورها استفاده می شود. هیچگونه محدودیتی- جز در موارد استثنایی که البته در قوانین پیش بینی شده و محدودیت های منطقی است- برای تأسیس و فعالیت رسانه وجود ندارد. اشخاص حقیقی و حقوقی با آزادی کامل یا در برخی کشورها تنها با ارائه اعلام نامه یا تقاضای ثبت رسانه موردنظر خود، می توانند آن را تأسیس نمایند. قوانین این کشورها، در کنار شناسایی این میزان از آزادی برای رسانه ها، به منظور حفظ مصالح و منافع عموم، محدودیت هایی معقولی برای آن ها پیش بینی می کنند که در صورت سرپیچی از این قوانین، در دادگاه های عادی و اغلب با حضور هیئت منصفه، مورد تعقیب و رسیدگی قرار می گیرد و متخلفان تنبیه و مجازات می شوند. در کشورهای دارای نظام اقتدارگرا که عموماً حکومت از آزادی های سیاسی مردم ترس دارد و تلاش می کند تا به هر شکل این آزادی ها را محدود و به نوعی کاتالیزه کند، تأسیس و فعالیت رسانه ها، تابع نظام پیشگیری یا نظام تأمینی است. در این کشورها برای کنترل افشاگری و فعالیت های روشنگرانه گروه های مخالف و منتقد، اشخاص برای تأسیس رسانه باید مجوز بگیرند. اتخاذ این سیاست به مرور موجب می شود تا صرفاً اشخاص مورد اعتماد حکومت بتوانند اقدام به تأسیس مطبوعات و سایر رسانه ها کنند و به این ترتیب تمام تریبون های خبری و اطلاع رسانی در ید حکومت باقی می ماند در این نظام قدرت عمومی الزاماتی را برای جلوگیری از هر عمل غیرقانونی، به افراد و گروه های ذینفع تحمیل میکند؛ بدین معنی که افراد و گروه ها نمی توانند قبل از انجام تشریفات قبلی، از حقوق و آزادیهای خویش برخوردار شوند. نظام پیشگیرانه را نظام پلیسی نیز می گویند که در انتظام امور و برقراری نظم، نقش اساسی ایفا میکند. در مقام ارزیابی این نظام، چنین به نظر میرسد که افراد و گروه ها به خاطر هماهنگی قبلی با مقام حکومتی در برخورداری از حقوق و آزادی های خویش از امنیت قضایی مطمئن تری برخوردارند و به محض انجام تشریفات، اصولاً خطری متوجه آنان نیست. اما اشکال اساسی این است که حقوق و آزادی مردم در ید قدرت و ابتکار عمل دولت قرار می گیرد و این شیوه، جامعه را به سوی یک نظام هدایت شده سوق میدهد که عرصه را بر حقوق خدادادی انسانی بیش از پیش تنگ تر میکند.[۸۹]
ب. عدم ضرورت کسب مجوز انتشار
طی سالهای اخیر، تأسیس و انتشار آزاد رسانه ها به ویژه رسانه های اینترنتی به عنوان یکی از عوامل توسعه رسانه ها، مورد توجه سازمان های بین المللی، منطقه ای و برخی کشورها قرار گرفته است. به همین دلیل، نظام قدیمی که بر ضرورت کسب اجازه از دولت یا بر مبنای ارسال اعلام نامه ایجاد و انتشار روزنامه ها و مجله ها به مقامات دولتی یا انجام ثبت نام نشریات دورهای در یک دفتر مخصوص دولتی استوار بود، به مرور به یک نظام آزاد مبتنی بر درج مشخصات هویتی مدیران نشریات و سایت ها تغییر کرده است.[۹۰]
شورای اروپا که تجربیات ارزشمندی در زمینه حقوق رسانه ها دارد، «شاخص های رسانه ها در یک دموکراسی» مصوب ۲۰۰۸ را طی شماره ۱۱۶۸۳ خود به تصویب رساند، شورای اروپا ضمن معرفی اصول موردنظر برای شاخص های پیشبرد رسانه ها در نظام های دموکراتیک، از دولت های عضو شورا خواسته است تا برای تأسیس و انتشار رسانه ها، صرفاً به کسب اطلاع از مؤسس یا مؤسسان این رسانه ها، «کارت فعالیت اقتصادی یا بازرگانی» یا «کارت مالیاتی» شمار اکتفا کنند.[۹۱] شورا در مصوبات متعدد دیگر و توصیه نامه های خود، به لزوم کاهش مداخله دولتها در امور رسانه ها به ویژه تأسیس آن ها تأکید دارد.
عکس مرتبط با اقتصاد
ج. منع سانسور
گاهی تصور می شود که با پیشرفت ابزارهای ارتباطی، سانسور محدود شده یا حتی در برخی حوزه ها از بین رفته باشد اما این تصور صحیح نیست. پیش از تشریح دلایل و ابعاد این نظریه، ارائه توضیحاتی در خصوص سانسور مفید است. در گزارش کمیسیون بین المللی، مطالعه در مسائل ارتباطات، درباره ویژگی ها و شیوه های سانسور، توضیحات مفیدی ارائه شده که به اعمال سانسور به یک یا دو شکل، کاملاً معمولی است بخشی از آن اشاره می شود مثلا: برای کنترل بر فیلمها و مطالب مستهجن و صور قبیحه، زشتی و وقاحت کلام یا تحریک به خشونت یا در زمان ضرورت ملی- اما در عین حال دولت برای حفظ خود در برابر انتقاد، از آن استفاده میکند. در سراسر دنیا شماری از سیستم های خودسرانه و نابجای سانسور برقرار شده است و دولت ها تدابیر الزام آور و فراگیری اتخاذ کرده اند. مطالب باید پیش از انتشار یا درست پیش از توزیع از تصویب بگذرد، و می توانند همین که توزیع شد آن را توقیف کنند. درباره اینکه مقالات، چگونه باید در جهتی مشخص نوشته شود دستورهایی داده می شود و مطالبی که خبرنگاران خارجی تهیه می کنند پیش از مخابره بررسی می شود. نشریات وارداتی، یا به گونه ای جهت دار سانسور می شوند یا ممنوع می شوند. مؤلفان و روزنامه نگارانی را که عقایدی غیر از عقاید رسمی دارند می توان از سازمان های صنفی شان اخراج کرد و به این وسیله فرصت انتشار عقیده را از آنان گرفت. همچنین با محدود کردن دسترسی به منابع خبری- دسترسی به مردم، مکان ها، اسناد یا حتی دسترسی به یک کشور- از جریان اطلاعات جلوگیری می شود. دولت ها این کار را از طریق خودداری از دادن رویداد، کنترل گشت و گذار یک روزنامه نگار و تماس های وی با اشخاص یا مؤسسات معین، یا از طریق سلب اعتبار و در این صورت، اجبار روزنامه نگار به ترک کشور انجام می دهند.[۹۲]
در اینترنت به مراتب تصویر تیره تری از سانسور قابل تصور است زیرا دولت ها یا عوامل سانسور با بهره گرفتن از ابزارهای جدید سانسور از انتقال بخش قابل توجهی از اطلاعات به این دلیل که در لیست های سیاه آن ها قرار دارد جلوگیری می کنند. البته منع سانسور به مفهوم عدم نظارت و کنترل نیست و اقدامات قانون مندی که به منظور حمایت از منافع عمومی و امنیت ملی صورت می گیرد، بدون تردید ضروری است. این کنترل و جلوگیری از دسترسی به برخی مطالب که به آن فیلترینگ یا پالایش گفته می شود، مرز بسیار نزدیکی با سانسور دارد و به همین دلیل لازم است، بایدها و نبایدهای آن به درستی شناخته شود. کمیته وزیران شورای اروپا طی سال های اخیر با توجه به توسعه اینترنت و با نگاه حمایتی از حقوق کاربران، چندین توصیه در خصوص اینترنت به کشورهای عضو ارائه نموده است. راهنمایی هایی را برای اتخاذ تدابیر لازم به منظور ترویج احترام به (CM/Rec2008 توصیه ۶) آزادی بیان و اطلاعات در خصوص فیلترهای اینترنتی به کشورهای عضو پیشنهاد می نماید. این توصیه نامه نکات مهمی دارد که برای اصل انتشار آزاد به صورت عام و منع سانسور به صورت خاص بسیار مفید است. در ادامه به برخی محورها و مطالب اصلی توصیه نامه اشاره می شود. در مقدمه این توصیه، نکات کلیدی و مهمی از اساسنامه شورای اروپا، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و توصیه های قبلی در خصوص اینترنت به کشورهای عضو یادآوری شده است: کشورهای عضو به موجب کنوانسیون اروپایی حقوق بشر متعهد شد هاند حقوق بشر و آزادیهای اساسی هر فردی را که در صلاحیت آن ها قرار دارد، تأمین نمایند. کشورهای عضو، به حق اساسی آزادی بیان و دریافت و انتقال اطلاعات و افکار، بدون دخالت مقامات دولتی و بدون توجه به مرزها متعهد می شوند. این حقوق در ماده ۱۰ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر تضمین شده است. باید به یاد داشت که هرگونه مداخله توسط کشورهای عضو که مانع دسترسی به محتوای خاص اینترنت می شود، ممکن است یک محدودیت برای آزادی بیان و دسترسی به محیط آنلاین ایجاد کند.[۹۳]
کشورهای عضو باید اقدامات قانونی و عملی برای جلوگیری از سانسور دولتی و خصوصی کشورهای عضو را حفظ و تقویت نمایند. در زمینه ترویج (Rec2007) براساس توصیه ۱۱ آزادی بیان و اطلاعات در محیط ارتباطات و اطلاعات روز، کشورهای عضو، بخش خصوصی و جامعه مدنی تشویق شده اند به:
۱٫ توسعه استانداردهای مشترک و اتخاذ راهبردهای ترویج شفافیت؛
۲٫ ارائه اطلاعات، راهنمایی و کمک به کاربران شخصی از فناوری ها؛
۳٫ خدمات مربوط از جمله مسدود کردن دسترسی و فیلترینگ محتوا و خدمات با رعایت حق دریافت و انتقال اطلاعات؛
۴٫ استفاده داوطلبانه و مسئولانه از فیلترهای اینترنت (محصولات، سیستم ها و اقدامات لازم برای مسدود کردن یا فیلترکردن محتوای اینترنت) می تواند اعتماد به نفس و امنیت کاربران اینترنت و به ویژه کودکان خاص و جوانان را گسترش دهد. در عین حال استفاده از چنین فیلترهایی می تواند بر حق آزادی بیان و اطلاعات تأثیر داشته باشد.
نآنآااا متتت
فصل دوم: تدوین قوانین مصوب شورای اروپا و برخی کشورها
شورای اروپا در اکتبر ۲۰۰۸، در خصوص قوانین و استانداردهای حقوق بشر قوانینی( در آزادی بیان واطلاعات محرمانه) انتظیم کرده است. قوانین اعلامیه جهانی در خصوص حقوق بشر، پیمان نامه بین المللی راجع به حقوق مدنی و سیاسی و در آخر پیمان نامه بین المللی مختلفی به حقوق فرهنگی ، اجتماعی اجتماعی و اقتصادی است.
علاوه بر این، سازمان های حقوق بشر، آکادمی ها و نماینده های ملل متحد قوانینی در خصوص حقوق بشر، سایت های راهنمای اطلاعات به خدمات گیرنده نظیر گوگل، شرکت مایکروسافت و یاهو وضع کرده اند. بر اساس این قوانین، شرکت های مخابراتی(ict) و سهامدارانش می دانند، هنگام رو به رو شدن با نقض و تخطی قوانین از طرف دولت چگونه از حقوق آزادی بیان دفاع کنند و آن را بسط دهند که این امر به نوبه خود سبب ارتقاء نقش قانون و اتخاذ قوانین، خط و مشی و اقداماتی می شود که از آزادی بیان و مطالب محرمانه به نحوی حمایت می کند. قوانین اتخاذ شده در خصوص آزادی بیان و مطالب محرمانه را می توان ابزار مهمی برای همکاری شرکت ها،ngo، سرمایه گذار و آکادمی ها دانست.
دولت از قوانین مربوط به مضامین و اطلاعات رسانه های جدید، به شدت حمایت می کند. برای مثال: بر اساس اصلاحیه مجلس اروپا و شورای حمایت از بشر و کودکان، اعضای دولت باید در قبال تمام سرویس های اطلاعاتی متصلبه شبکه و سرویس های سمعی- بصری احساس وظیفه کنند و مطمئن باشند که به حقوق انسان و کودکان تجاوز نمی شود. در اکتبر سال ۲۰۰۸ مجلس اروپا در خصوص حمایت از کودکانی که از اینترنت و سایر تکنولوژی های ارتباطی استفاده می کنند قوانینی وضع کرد.(«اینترنت مطمئن تر» ۲۰۰۹-۲۰۱۳) که هدف آن ها ارتقاء سطح امنیت برای کودکانیست که در استفاده از برنامه های اینترنت، زیاده روی می کنند، افزایش سطح آگاهی عمومی و ایجاد مراکز ملی جهت گزارش اطلاعاتیست که به طور غیر قانونی به شبکه آنلاین می شوند. در سطح ملل و بین الملل قوانینی در خصوص نظارت و کنترل اطلاعات اینترنت و سایر رسانه های نوین، وضع شده است. بدیهی است که قوانین جنایی و مدنی، در خصوص مضامین و اطلاعاتا مربوط به اینترنت و سایر رسانه های جدید نیز کاربرد دارد[۹۴] که در زیر به برخی از آنها می پردازیم:
انجمن شواری جنایی اروپا و پروتکل های الحاقی
بسط حدود قوانین تنظیم شده به سرویس رسانه های سمعی- بصری آنلاین
جنگ با تروریسم و امنیت
کپی رایت، دزدی آثار ادبی، استفاده غیر قانونی از اطلاعات
حمایت از حقوق مشتریان
حمایت از حقوق بشر و کودکان
در سال ۲۰۰۷، شورای امنیت لایحه ای را تسلیم مجلس نمایندگان آمریکا کرد که بر اساس آن ایالت متحده باید هم چون قوانین مربوط به سیاست خارجی ایالت متحده، به هر فرد این امکان را می دهند که آزادانه عقاید و نظرات خود را ابراز کنند. آزادی در حمایت از عقاید بدون هیچ گونه مانعی، جستجو، دریافت و ارسال اطلاعات و نظرات از طریق هر رسانه و بدون وجود هر گونه مانع و مشکل و استفاده از تمامی عواملی که در تحکیم موضع ایالت متحده نقش دارند نظیر، دیپلماسی، سیاست تجاری، کنترل صادرات، حمایت وارتقاء اصول و قوانین، عمل و ارزش هایی که در روند جریان آزادنه اطلاعات نقش دارند. برای مثال: ارسال اطلاعات از طریق اینترنت و سایر رسانه های الکترونیکی، جزء این قبیل مواردند.[۹۵]
بر اساس این قانون، جریان انتقال آزادانه اطلاعات باید در کشوری به صورت معیاری در آید که به نوبه خود بتواند در ارتقاء همکاری های اقتصادی و امنیتی کمک کند، اداره حمایت از آزادی اینترنت جهانی باید دایر گردد، کشورهایی که روند فعالیت های اینترنت را محدود می کنند باید هر ساله توسط رئیس جمهور آمریکا تعیین شوند و باید تابع قوانین ومحدودیت های خاصی باشند.
ایالت متحده و اروپا اقداماتی در این راستا انجام داده اند چنانچه آن ها در عوض اینکه راه حلی برای اعمال«قوانین دشوار»پیدا کنند، سعی می کنند تا به بهترین شکل ممکن چالش ها و مشکلات را از سر راه بردارند.
در ماده ۱۲ دستور العمل شورای اروپا مصوب سه اکتبر ۱۹۸۹ در باب هماهنگی مقررات خاص مقرر شده توسط اعمال حقوق ، نظارتی یا اجرایی در کشورهای عضو مرتبط با پیگیری فعالیت های پخش تلویزیونی ، محدودیت هایی را برای تبلیغات تلویزیونی بیان کرده و اعلام می دارد:[۹۶]
«تبلیغات بازرگانی نباید:
الف)تبعیض در احترام به کرامت انسانی ایجاد کند .
ب)شامل هرگونه تبعیض بر اساس نژاد ، جنسیت یا ملیت باشد .
ج)توهین به باور های مذهبی یا سیاسی باشد .
د) تشویق به رفتار مخاطره آمیز به سلامت یا امنیت ایجاد کند .
ه) تشویق به رفتار مخاطره آمیز در حفاظت از محیط زیست ایجاد کند. در این دستور العمل برای آشتی دادن درخواست های آگهی های تلویزیونی با منافع عموم، نقش تلویزیون را در ارائه اطلاعات، آموزش، فرهنگ و سرگرمی، مهم دانست.(ماده ۱۹)
در اعلامیه کمیته وزیران درباره اصول راهبردی اینترنت مصوب ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۱، ۱۰ اصل را برای راهبری اینترنت بیان کرده است که به برخی از اصول آن که به بحث ما مرتنبط می باشند اشاره می کنیم.
در اصل اول که با عنوان«حقوق بشر دمکراسی و حاکمیت قانون » است آمده: « ترتیبات و تمعیدات راهبری اینترنت باید حفاظت از تمام حقوق و آزادی های اسیاسی را تضمین کند و جهان شمولی[۹۷]، غیر قابل تقسیم بودن[۹۸]، وابستگی متقابل[۹۹] و مناسبات مشترک[۱۰۰] آن باید مطابق قوانین بین المللی حقوق بشر باشد. همچنین باید احترام کامل به دمکراسی و حاکمیت قانون را تضمین کند و توسعه پایدار را ترویج دهد. همه دست اندرکاران دولتی و خصوصی باید حقوق بشر و آزادی های اساسی در اقدامات و فعالیت های خود و همچنین در طراحی فن آوری های جدید، خدمات و برنامه های کاربردی را شناسایی و حمایت کنند. آنها باید از تحولاتی که منجر به افزایش و همچنین تهدید به حقوق و آزادی های اساسی می شود آگاه باشند و به طور کامل برای به رسمیت شناختن حقوق نو ظهور تلاش کنند. در اصل چهارم نیز با عنوان« توانمند سازی کاربران اینترنت»[۱۰۱] آمده است: « کاربران باید به طور کامل قدرت اعمال حقوق و آزادی های اساسی خودشان، تصمیم گیری آگاهانه و مشارکت در ترتیبات راهبردی اینترنت، به ویژه در مکانیسم های حکومت و در توسعه سیاست های عمومی مرتبط با اینترنت، اعتماد به نفس کامل و آزادی، داشته باشند.[۱۰۲]
در «اعلامیه کمیته وزرای شورای اروپا در مورد حقوق بشر و حاکمیت قانون در جامعه اطلاعاتی»[۱۰۳] بیان می دارد:« کشورهای عضو شورای اروپا باید فرصت های فناوری اطلاعات و ارتباطات را برای بهره مندی کامل تر از حقوق بشر و ترویج و مقابله با تهدیدات آنها فراهم کنند، به طوری که به طور کامل مطابق با کنوانسیون اروپایی حقوق بشر باشد. هدف اصلی تمام اقدامات انجام شده باید به گسترش مزایای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای همه منجر شود که این مورد را می توانم با اطمینان از دسترسی موثر و عادلانه به فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه مهارت ها و دانش لازم برای بهره برداری از این دسترسی ، از جمله آموزش و پرورش رسانه ها انجام داد. در واقع راهکاری را برای پیشبرد اهداف حقوق بشری مانند کرامت انسانی را از طریق رسانه ها برای فرهنگ سازی هر چه بهتر در این زمینه ، فراهم می کند و راهکار بسیار مناسبی می باشد که کار ایجاد نهادینه سازی صحیح بهره گیری از کرامت انسانی را از همان رسانه که بسیار درگیر این موضوع می باشد شروع کند.»
علاوه بر آن بر طبق طرح اتخاذ شده در هفتمین کنفرانس وزرای امور خارجه شورای اروپا در سیاست رسانه های جمعی (کیف ، ۱۰-۱۱ مارس ۲۰۰۵ ) ، « کمیته راهبری رسانه ها و ارتباطات جدید خدماتی » را موظف به انجام اقدامات زیر کرده است :
هر گونه اقدامات لازم ، از جمله آماده سازی دستوالعمل ها ، از جمله نقش ها و مسئولیت ها ی واسطه ها و دیگر فعالان اینترنت در تضمین آزادی بیان و ارتباطات انجام شود؛
۲- ترویج اقدامات لازم برای تصویب توسط کشورهای عضو در سراسر اروپا، سطح منسجمی برای حفاظت از افراد زیر سن قانونی در برابر محتوای مضر در رسانه های الکترونیکی سنتی و جدید، به نحوی که به به حفظ آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات منجر شود؛
ایجاد یک « انجمن پان اروپایی » ( انجمن سراسری اروپایی ) منظم برای تبادل اطلاعات و بهترین عملکردها بین کشورهای عضو و سایر ذینفعان در مورد اقدامات انجام شده برای ترویج آن در جامعه اطلاعاتی ؛
نظارت بر توسعه ارتباطات و خدمات جدید اطلاعات در مورد حفاظت از کپی رایت و حقوق مجاور ، به عنوان اقذامی که ممکن است برای تضمین این حمایت لازم باشد .
گفتار اول : مصادیقی از مقررات رسانه های نوین در کشورها
کشورهای اروپایی از پیشتازان وضع قوانین حقوقی در حوزه های گوناگون بودند. در این میان قانونگذاری رسانه ای از قدیمی ترین و اصلی ترین دغدقه های قانونگذاری در میان حقوقدانان و اهالی رسانه در اروپا بوده است. کشورهای فرانسه و آلمان از جمله اصلی ترین کشورهای اروپایی بودند که قانونگذاری رسانه ای پرداخته اند، بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی و غیر اروپایی قوانینی خود را با الهام از قوانین این دو کشور خصوصاً فرانسه تدوین کرده اند. از این رو بررسی حقوق انسانی این کشور و برخی دیگر از کشورهای اروپایی مورد بررسی قرار گرفته است.
۱-مجارستان
در سال های اخیر، قانون گذاران مجارستان اقدام به وضع مجموعه جامعی از قوانینی مربوط به آزادی مطبوعات و رسانه ها نموده اند بر اساس این قانون یک سازمان جدید تحت عنوان نهاد قانونی رسانه های مجارستان[۱۰۴] تمامی نشریات و رادیو و تلویزیون دولتی و خصوصی و نیز سایت های اینترنتی را کنترل نموده ، اما نظارت بر سایت های اینترنتی این کشور با دیگر کشورهای اروپایی متفاوت است نظارت بر رسانه های مجارستان سختگیرانه تر از دیگر کشورهای اروپایی است رسانه ها در صورت عمل نکردن به دستورالعمل های این نهاد ، آن ها را مجازات خواهد کرد .همان طور که روح همه ی قوانین رسانه ها در کشورهای اروپایی مبتنی بر آزادی بیان و آزادی رسانه هاست . در مجارستان نیز آزادی بیان و آزادی رسانه ها بر قوانین رسانه ای حاکم هستند این مفاهیم به شکل بنیادینی در همه این قوانین مورد تاکید قرار گرفته است . هر چند این مهم در قوانین داخلی کشورهای عضو شورای اروپا به شکل های گوناگون تضمین گردیده است و شکل تقنینی واحدی در همه این کشورها رعایت نشده است .
در قانون رسانه های جدید مجارستان دو قانون یکی در مورد آزادی مطبوعات و قوانین اساسی در مورد محتوای رسانه ها و حقوق تعهدات رسانه ها و رسانه ها و رسانه های جمعی در دسامبر ۲۰۱۰ به تصویب رسیده است. در مدت کوتاهی مجلس این کشور در مورد قانون رسانه ها قوانینی همچون، قانون مخابرات الکترونیک، قانون گذار دیجیتال، قانون سازمان ملی اخبار و قانون رادیو و تلویزیون را تصویب کرد.
نظارت بر روی رسانه های مجارستان به صورت سلسله مراتبی و تحت کنترول دولت و غیر مستقل هستند انواع رسانه ها در این کشور تحت یک سیستم نظارتی تک بعدی از سوی دولت قرار دارند، دامنه این کنترول و نظارت تمام بخش های رسانه ها حتی ارائه دهندگان رسانه های اینترنتی و… را پوشش می دهد.[۱۰۵]
در مورد محتوای رسانه های مجارستان باید گفت: آزادی بیان چه در رسانه های چاپی و چه در رسانه های آنلاین دارای محدودیتهایی است این رسانه ها باید به قانون اساسی احترام بگذارند، و از تخلف و تجاوز به، کرامت انسانی، زندگی خصوصی، توهین و افترا به دیگران خودداری کنند و همچنین باید از تبعیض علیه هر اکثریت یا اقلیت و یا هر کلیسا و یا گروه مذهبی اجتناب کنند. رسانه ها نباید ایجاد نفرت کنند، نباید هر اکثریتی را علیه اقلیت و یا کلیسا ها و گروه های مذهبی را علیه یکدیگر تحریک کنند. تمام این ممنوعیت ها و محدودیت های ذکر شده توسط قوانین بین المللی به عنوان محدودیت های قانون آزادی بیان به رسمیت شناخته شده است. در این کشور به شورای عالی رسانه ها قدرت مسدود کردن رسانه های خبری مبتنی بر اینترنت را داده اند اما این مسدود کردن و محدود کردن رسانه های مبتنی بر اینترنت باید فقط در موارد محدود و بسیار افراطی مانند تجاوز به حقوق کودکان و کودک آزاری و همچنین پورنوگرافی و… باشد نه مداخله خودسرانه دولت ها و انگیزه های سیاسی.